Top Qs
Tijdlijn
Chat
Perspectief

Marnixstraat (Amsterdam)

straat in Amsterdam, Nederland Van Wikipedia, de vrije encyclopedie

Marnixstraat (Amsterdam)map
Remove ads

De Marnixstraat is een straat in de Nederlandse stad Amsterdam, langs de westelijke grens van de Jordaan in stadsdeel Centrum. De straat ligt tussen het Haarlemmerplein en het Leidseplein, evenwijdig aan de Lijnbaansgracht.

Snelle feiten Geografische informatie, Stadsdeel ...
Thumb
Arbeiderswoningen, gebouwd in 1876-1878 door de Amsterdamsche Vereeniging tot het bouwen van Arbeiderswoningen
Thumb
Amsterdamsch Tehuis voor Arbeiders, Marnixstraat 266-340, E.J. van der Pek anno 1919
Thumb
Woonblokken aan de Marnixstraat met opslagruimte voor de marktkooplieden
Thumb
Marnixstraat, politiewijkbureau Raampoort
Thumb
Europarking aan de Marnixstraat. gezien vanaf de Nassaukade.
Thumb
Elektrificatie van de tramlijn Leidseplein – Haarlemmerplein in de Marnixstraat, de latere tramlijn 10; augustus 1900.
Thumb
Werkzaamheden t.b.v. vernieuwing van de tramsporen in 1928 op de kruising van de Marnixstraat en Rozengracht. In de verbindingsboog een tramstel van tramlijn 14, die hier afboog tussen 1910 en 1942.
Thumb
Eerste Marnixplantsoen, luieren in het gras.

Aan de straat liggen het Marnixplein (bij de hoek met de Westerstraat) en de twee Marnixplantsoenen. In het verlengde van het noordelijk deel van de Marnixstraat ligt, tussen het Haarlemmerplein en brug nr. 149 (de Bullebak) over de Brouwersgracht, de Korte Marnixstraat. Tussen huisnummers 339 en 379 (tussen Rozengracht en Raamplein) vormt de Marnixstraat de westelijke oever van de Lijnbaansgracht. De Marnixkade ligt, parallel aan de Marnixstraat, op de oostelijke oever van de Singelgracht tegenover de Nassaukade.

Remove ads

Naamgeving

De straat werd in 1872 vernoemd naar Filips van Marnix (1540-1598), heer van Sint-Aldegonde. De straat, die voordien de Schans heette, werd na 1850 aangelegd op de plaats van de tussen 1820 en 1840 geslechte stadswallen. Het gedeelte van de Schans tussen Leidseplein en Frederiksplein werd in 1872 Weteringschans genoemd en het gedeelte tussen Frederiksplein en Nieuwe Vaart werd de Sarphatistraat.

Remove ads

Voormalige stadswallen

In andere Nederlandse steden veranderde men de voormalige vestingwallen in lommerrijke parken in Engelse landschapsstijl. In Amsterdam diende het gebied slechts tijdelijk als 'aangename verpozing'. Verkoop van de grond bracht geld in het laatje van de verarmde stad. De Schans kreeg allerlei bestemmingen en bebouwingen, zonder dat sprake was van een samenhangend plan. De drie lager gelegen panden tegenover het Tweede Marnixplantsoen, aan de Marnixstraat 291-295 / Westerkade 23-2, herinneren aan een vroegere situatie.

Remove ads

Industrie

Op het vroegere bolwerk 'Nieuwerkerk' verrees in 1833 de Imperial Continental Gaz Association, niet veel later overgenomen door Nederlandse eigenaren en verder gegaan als Amsterdamse Gasfabriek; afgebroken in 1887. Daarna werden hier insteekhavens gegraven voor de Groentemarkt.

Op het vroegere bolwerk 'Osdorp' verrees in 1852 een suikerraffinaderij, na 1877 was dit de Amstel Suikerraffinaderij. Afgebroken in 1905, daarna verrees hier verzorgingshuis Sint-Bernardus.

Woningbouw

Samenvatten
Perspectief

De woningbouwcomplexen aan de westzijde van de Marnixstraat, aan weerszijden van het Eerste Marnixplantsoen, zijn in 1871 gebouwd als particulier initiatief door J.F. Schutte. Langs de Singelgracht (de latere Marnixkade) liet hij middenstandswoningen bouwen die bedoeld waren voor de toenmalige middenklasse. De woningbouwcomplexen langs de Marnixstraat waren portiekwoningen die waren bedoeld voor arbeidersgezinnen: een kamer met twee bedsteden, een privaat en daarnaast een spoelhok met een gootsteen. Zuidelijker bouwde de Amsterdamsche Vereeniging tot het bouwen van Arbeiderswoningen tussen 1876 en 1878 drie grote wooncomplexen voor arbeiders naar ontwerp van stadsbouwmeester Bastiaan de Greef. Particulieren kregen ook enkele kavels toegewezen. Hierop verrees doorgaans revolutiebouw, ontworpen door de aannemers zelf of volgens een bouwtekening die bij boekhandels kon worden aangeschaft.

Striptekenaar en ontwerper Joost Swarte ontwierp in 1999 in opdracht van de woningstichting Zomers Buiten de vierendertig glas-in-loodramen die de trappenhuizen sieren van de etagewoningen van het stadsvernieuwingsproject aan de Marnixstraat huisnummer 165 tot en met 213. Het hele blok, bestaande uit 91 woningen, is ontworpen door architect Hans Hagenbeek.

Remove ads

Groenmarkt

Tussen 1895 en 1934 was er een groente- en fruitmarkt aan de Marnixstraat tussen Rozengracht en Passeerdersgracht. In verband met de groei, de hygiënische omstandigheden en het toenemende verkeer verplaatste men de markt naar de Centrale Markthallen aan de Jan van Galenstraat in Amsterdam-West. Woonblokken met opslagruimten op de begane grond voor de handkarren van de marktkooplieden, en de restanten van de insteekhavens voor de groenteschuiten daarachter, getuigen nog van deze geschiedenis.

Achter deze blokken, bij Marnixstraat 200 tot 210 aan de Groenmarktkade en de Appeltjesmarkt, stond eerder in de 19e eeuw een voor een deel op het voormalige bolwerk Nieuwkerk aan de Schans gebouwde gasfabriek. Voor de duur van de sloop en herbouw van het nabijgelegen Woonzorgcentrum Bernardus bouwde de OsiraGroep hier een, in 2012 geopende, tijdelijke huisvesting voor ouderen. In verband met de bodemverontreiniging zijn maatregelen genomen. De werkzaamheden zullen worden voltooid als de locatie een andere bestemming krijgt.

Remove ads

Enkele gebouwen

Vroegere gebouwen

  • Het pand van het Nederlands Instituut voor Nijverheid en Techniek dat van 1952 tot en met 1983 gevestigd was in een voormalig schoolgebouw op de hoek met de Rozengracht waar zich ook de ingang bevond. In 1985 verrees hier de brandweerkazerne.
  • Woonzorgcentrum Bernardus, Nieuwe Passeerdersstraat / Marnixstraat, bij de Passeerdersgracht. Bouwjaar 1912, gesloopt in 2012. In 2016 verrees hier de 'Makroon'.
Remove ads

Verkeer en vervoer

Samenvatten
Perspectief

Aan de Elandsgracht ter hoogte van de Marnixstraat is bij de Appeltjesmarkt een busstation voor bussen van Connexxion. Tevens ligt hier een taxistandplaats. De volgende GVB lijnen rijden of reden door de Marnixstraat:

  • Tramlijn 3 rijdt sinds 1951 door de Marnixstraat, tussen de Korte Marnixstraat en Marnixplein ter vervanging van lijn 23.
  • Tramlijn 5 rijdt sinds 2018 tussen het Marnixplein en het Leidseplein ter vervanging van lijn 10.
  • Tramlijn 6 reed tussen 2002 en 2004 door de Marnixstraat tussen Leidseplein en Rozengracht ter vervanging van lijn 20.
  • Tramlijn 7 rijdt sinds 1905 tussen Elandsgracht en Leidseplein.
  • De eerste elektrische tramlijn in Amsterdam reed in 1900 door de Marnixstraat. Dit was de elektrische tramlijn Leidscheplein – Haarlemmerplein, die later verlengd werd naar de Planciusstraat. Vanaf 1903 was dit tramlijn 10 en reed sinds de invoering van lijnnummers in 1903 tot 2018 tussen het Marnixplein en het Leidseplein.
  • Tramlijn 14 reed van 1910-1942 door de Marnixstraat tussen Marnixplein en Rozengracht.
  • Tramlijn 17 rijdt sinds 1914 tussen Rozengracht en Elandsgracht.
  • Buslijn 18 rijdt sinds 1974 tussen de Korte Marnixstraat en Marnixplein.
  • Tramlijn 19 rijdt sinds 2018 tussen Rozengracht en Leidseplein.
  • Tramlijn 20 reed van 1922-1932 door de Marnixstraat tussen Marnixplein/Westerstraat en Leidseplein en van 1997-2002 tussen Rozengracht en Leidseplein.
  • Buslijn 21 rijdt sinds 2006 tussen de Korte Marnixstraat en Marnixplein.
  • Tramlijn 23 reed van 1921 tot 1944 door de Marnixstraat, tussen de Korte Marnixstraat en Marnixplein.
Remove ads

Marnixplantsoenen

De Marnixplantsoenen zijn het Eerste en Tweede Marnixplantsoen langs de Marnixstraat.

Remove ads
Zie de categorie Marnixstraat, Amsterdam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Remove ads
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads