Muurleeuwenbek-verbond

Het muurleeuwenbek-verbond (Cymbalario-Asplenion) is een verbond uit de muurleeuwenbek-orde (Tortulo-Cymbalarietalia). Het verbond omvat rots- en muurvegetatie van kalkhoudende, min of meer vochtige standplaatsen.

Muurleeuwenbek-verbond
Syntaxonomische indeling
Klasse: Asplenietea (muurvaren-klasse) Orde: Tortulo-Cymbalarietalia (muurleeuwenbek-orde)
Verbond
Cymbalario-Asplenion Segal 1969
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

Naamgeving en codering

Synoniemen
Cymbalario muralis-Asplenion Segal 1969[1]
Cymbalario muralis-Asplenion rutae-murariae Segal 1969

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r21Ab
• BWK-karteringscode: km

De wetenschappelijke naam Cymbalario-Asplenion is afgeleid van de botanische namen van twee diagnostische soorten binnen het verbond; dit zijn respectievelijk muurleeuwenbek (Cymbalaria muralis) en muurvaren (Asplenium ruta-muraria).

Fysiognomie

Herfstaspect van de muurvaren-associatie op een grondkerende stapelmuur.

De associaties uit het muurleeuwenbek-verbond zijn qua fysiognomie vaak goed gekarakteriseerd door het op de voorgrond treden van chasmofytische varens. De vegetatiestructuur van het muurleeuwenbek-verbond is opgebouwd uit enkel een moslaag en een kruidlaag. In de kruidlaag zijn varens dominant. De moslaag is dikwijls opvallend aanwezig met voornamelijk bladmossen.

Zomeraspect van de tongvaren-associatie op de verticale delen van een oud bouwwerk.

Ecologie

Vegetatie van het muurleeuwenbek-verbond komt tot ontwikkeling op harde, kalkhoudende, verticale of sterk hellende, stenige substraten die min of meer vochtig zijn. Voor een verbond kent het muurleeuwenbek-verbond qua trofiegraad een brede amplitude; het reikt van eutrofe tot meso-oligotrofe condities.

Associaties in Nederland en Vlaanderen

Het muurleeuwenbek-verbond wordt in Nederland en Vlaanderen vertegenwoordigd door twee associaties.

• • muurvaren-associatie (Asplenietum rutae-murario-trichomanis)
  • tongvaren-associatie (Filici-Saginetum)

Afgeleide gemeenschappen

Op verbondsniveau worden binnen het muurleeuwenbek-verbond in Nederland en Vlaanderen twee afgeleide gemeenschappen onderscheiden. Het gaat om een tweetal rompgemeenschappen.

Rompgemeenschap met gele helmbloem

Lenteaspect van een rompgemeenschap met gele helmbloem.

Een rompgemeenschap met gele helmbloem, RG Pseudofumaria lutea-[Cymbalario-Asplenion], omvat soortenarme muurvegetatie die wordt gedomineerd door gele helmbloem. De gemeenschap komt vooral voor op meso-eutrofe tot eutrofe, kalkrijke muren. De Nederlandse syntaxoncode (conform de rVvN) voor deze rompgemeenschap is r21RG01.

Rompgemeenschap met liggende vetmuur en gewoon muursterretje

Een rompgemeenschap met liggende vetmuur en gewoon muursterretje, RG Sagina procumbens-Tortula muralis-[Cymbalario-Asplenion], komt voor op vochtige, eutrofe tot hypertrofe, waterkerende muren. Na verloop van tijd kan dit muurvegetatietype zich ontwikkelen tot de tongvaren-associatie of de muurvaren-associatie.^[2] De Nederlandse syntaxoncode (conform de rVvN) voor deze rompgemeenschap is r21RG02.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen

In de onderstaande synoptische tabel staan de belangrijkste diagnostische taxa voor het muurleeuwenbek-verbond in Nederland en Vlaanderen.

Kruidlaag

Kentaxon	Diff.soort	Abundantie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
kV		O	zwartsteel	Asplenium adiantum-nigrum
kO		O	muurleeuwenbek	Cymbalaria muralis
kK		O	blaasvaren	Cystopteris fragilis
		A	muurvaren	Asplenium ruta-muraria
		D	steenbreekvaren	Asplenium trichomanes
		A	tongvaren	Asplenium scolopendrium
		O	schubvaren	Asplenium ceterach
	dV	F	mannetjesvaren	Dryopteris filix-mas	t.o.v. verbond van klein glaskruid
	dV	F	liggende vetmuur	Sagina procumbens	t.o.v. het verbond van klein glaskruid
	dV	O	wijfjesvaren	Athyrium filix-femina	t.o.v. het verbond van klein glaskruid
	dV	O	gewone eikvaren	Polypodium vulgare	t.o.v. het verbond van klein glaskruid

Moslaag

Kentaxon	Diff.soort	Abundantie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
kV		Z	muurknikmos	Bryum radiculosum
kO		F	gewoon muursterretje	Tortula muralis
	dV	F	gewoon pluisdraadmos	Amblystegium serpens	t.o.v. het verbond van klein glaskruid
kK			gewoon zijdemos	Homalothecium sericeum

Fotogalerij

• 
  Een close-up van de muurvaren-associatie
• 
  Open vorm van de muurvaren-associatie met veel eikvarens

Zie ook

• Stadsflora
• Stadsnatuur
• Stedelijke vergroening