Os tibiale externum

Het os tibiale externum (ook os naviculare accessorium of os naviculare secundarium) is een accessoir voetwortelbeentje dat vaak als extra ossificatiepunt ontstaat gedurende de embryonale ontwikkeling.

De accessoire voetwortelbeenderen met links de meer plantair, rechts de meer dorsaal gelegen botjes. 1. Os cuneometatarsale I plantare, 2. Os uncinatum, 3. Os sesamoideum tibialis posterioris, 4. Os sesamoideum peronaeum, 5. Os cuboides secundarium, 6. Os trochleare calcanei, 7. Os in sinu tarsi, 8. Os sustentaculi tali, 9. Os talocalcaneare posterius, 10. Os aponeurosis plantaris, 11. Os subcalcaneum, 12. Os sesamoideum tibialis anterioris, 13. Os cuneometatarsale I tibiale, 14. Os intermetatarsale I, 15. Os cuneometatarsale II dorsale, 16. Os paracuneiforme, 17. Os cuneonaviculare I dorsale, 18. Os intercuneiforme, 19. Os intermetatarsale IV, 20. Os talonaviculare dorsale, 21. Os vesalianum pedis, 22. Os tibiale externum, 23. Os talotibiale dorsale, 24. Os supratalare, 25. Os calcanei secundarium, 26. Os subtibiale, 27. Os subfibulare, 28. Os retinaculi, 29. Os calcanei accessorium, 30. Os trigonum, 31. Os supracalcaneum, 32. Os tendinis calcanei

Ligging en anatomische relatie

Os tibiale externum (met "externum" hier in de betekenis van mediaal gelegen) is de term die gebruikt wordt voor botjes bij de tuberositas van het os naviculare, dicht bij de pees van de musculus tibialis posterior.^[1] Het botje werd voor het eerst beschreven in 1605 door Bauhin.^[2] Ondanks de overeenkomstige ligging, is het niet gelijk aan het os sesamoideum tibialis posterioris.^[3] Het is meestal achter de tuberositas van het os naviculare gepositioneerd, soms mediaal ervan. Tot dusverre zijn drie verschillende types van het os tibiale externum beschreven.^[4] Type I is een waar sesambeentje, type II oogt als een niet-gefuseerd ossificatiepunt. Als het met het os naviculare gefuseerd is, wordt het os naviculare cornutum of scaphoïde débordant genoemd; dit is een os naviculare accessorium type III.^[1]

Prevalentie

Os tibiale externum

Het os tibiale externum is met een voorkomen van 4-21%^[4] het meest frequent voorkomende extra voetwortelbeentje, alhoewel die status ook vaak aan het os sesamoideum peronaeum of het os trigonum gegeven wordt. In een radiologische studie onder 3460 individuen bleken 733 van hen een os tibiale externum te hebben, wat een prevalentie van 21,3% geeft. Het botje kwam in deze studie iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.^[5] Het os naviculare accessorium type II is met een prevalentie van 2-12% het meest voorkomende subtype van het os tibiale externum.^[4]