Papoea-Nieuw-Guinea
land in Oceanië Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Papoea-Nieuw-Guinea, officieel de Onafhankelijke Staat Papoea-Nieuw-Guinea (Tok Pisin: Independen Stet bilong Papua Niugini, Engels: Independent State of Papua New Guinea, Hiri Motu: Papua Niu Gini), is een land in Oceanië dat het oostelijk deel van het eiland Nieuw-Guinea beslaat. Het grenst aan Indonesië en ligt ten noorden van Australië. De hoofdstad is Port Moresby. In het land worden 823 Papoeatalen gesproken en daarnaast nog veel Austronesische talen. Het eiland Nieuw-Guinea kent een voor de wereld unieke flora en fauna.
| Independent State of Papua New Guinea | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Basisgegevens | ||||
| Officiële landstaal | Engels, Hiri Motu, Tok Pisin | |||
| Hoofdstad | Port Moresby | |||
| Regeringsvorm | Parlementaire monarchie | |||
| Staatshoofd | Koning Charles III | |||
| Regeringsleider | James Marape | |||
| Religie | Christelijk 96%, inheemse geloven 3%[1] | |||
| Oppervlakte | 462.840 km²[2] (2,1% water) | |||
| Inwoners | 7.059.653 (2011)[3] 7.259.456 (2020)[4] (15,7/km² (2020)) | |||
| Bijv. naamwoord | Papoea-Nieuw-Guinees | |||
| Inwoneraanduiding | Papoea-Nieuw-Guineeër (m./v.) Papoea-Nieuw-Guinese (v.) | |||
| Overige | ||||
| Volkslied | O arise all you sons of this land | |||
| Munteenheid | Kina (PGK) | |||
| UTC | +10 | |||
| Nationale feestdag | 16 september | |||
| Web | Code | Tel. | .pg | PNG | 675 | |||
| Voorgaande staten | ||||
| ||||
| Detailkaart | ||||
 | ||||
Zie Geschiedenis van Papoea-Nieuw-Guinea voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In de 16e eeuw verkenden Spaanse en Portugese ontdekkingsreizigers het oostelijk deel van het eiland Nieuw-Guinea. Het eiland trok daarna vooral de belangstelling van Nederlanders. Na de komst van Duitsers en Britten werden grenzen vastgesteld die het eiland verdeelden. In 1884 kwam de noordelijke helft van het oostelijke deel onder de naam Keizer Wilhelmsland in Duitse handen en de zuidelijke helft onder Brits bestuur. In 1906 werd Brits Nieuw-Guinea overgedragen aan Australië, door dat land hernoemd tot Territorium Papoea. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Keizer Wilhelmsland door Australië bezet. In 1914 en na de Eerste Wereldoorlog kreeg Australië van de volkenbond het mandaat over Keizer Wilhelmsland en de bijbehorende eilanden op het zuidelijk halfrond. Vanaf toen werd dit deel als Territorium Nieuw-Guinea een door Australië bestuurd mandaatgebied. In 1949 werden beide gebieden verenigd onder de naam Territorium van Papoea en Nieuw-Guinea. In 1975 werd dit deel van Nieuw-Guinea onafhankelijk onder de naam Papoea-Nieuw-Guinea, naar zijn landcode vaak afgekort tot PNG.
Papoea-Nieuw-Guinea is overwegend bergachtig. Het grootste deel van het land is bedekt met regenwouden. Het land kent een tropisch regenwoudklimaat volgens de klimaatclassificatie van Köppen (Köppen Af). Er zijn enkele kleine vlaktes langs de kust. Papoea-Nieuw-Guinea is een van de weinige landen die dicht bij de evenaar zijn gelegen waar geregeld sneeuw valt, vooral op de bergtoppen. Het land wordt doorsneden door de rivier de Sepik.
Papoea-Nieuw-Guinea bevindt zich in de zogenaamde Ring van Vuur, in de Stille Oceaan, waardoor er tamelijk vaak aardbevingen en tsunami's voorkomen alsook vulkaanuitbarstingen plaatsvinden. Het land ligt langs een tektonische breuklijn. De Australische plaat schuift er met enkele centimeters per jaar onder de Euraziatische plaat.
Het grootste gedeelte van het land, inclusief de hoofdstad Port Moresby, ligt op het eiland Nieuw-Guinea. Verder zijn er nog enkele eilanden, waarvan Nieuw-Ierland, Nieuw-Brittannië en Bougainville de belangrijkste zijn.
Geografische kenmerken:
- oppervlakte: 462.840 km², waarvan 9980 km² water.
- lengte landgrenzen: 820 km (met Indonesië).
- kustlijn: 5152 km.
- hoogste punt: Mount Wilhelm 4509 m.
- laagste punt: Grote Oceaan 0 m.
- delfstoffen: aardolie en aardgas, koper, goud, zilver.
- klimaat: tropisch, slechts kleine temperatuursverschillen tussen de seizoenen, dat twee moessonseizoenen zijn.
- landgebruik: 92,9% bossen, 1% landbouw (cijfers: 1993).
- BNP per inw.: $ 2200.
- munteenheid: kina (ISO 4217 code PGK).
Zie Provincies van Papoea-Nieuw-Guinea voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Papoea-Nieuw-Guinea bestaat uit twintig provincies, een autonome provincie (Bougainville) en het hoofdstedelijk district (National Capital District).
Demografie
In 2020 telde Papoea-Nieuw-Guinea 7.259.456 (2020)inwoners, met een alfabetisering van 64,2% en een levensverwachting van 67,8 jaar.
Etnische groepen en talen
De bevolking bestaat vooral uit Papoea's en Melanesiërs. De belangrijke talen zijn het Hiri Motu, het Tok Pisin en het Engels.
Cultuur
De cultuur in Papoea-Nieuw-Guinea is erg divers en veelzijdig. Geschat wordt dat er ongeveer duizend verschillende etnische groepen zijn. Iedere groep heeft zijn eigen stijl en klederdracht. Een belangrijk bevorderaar van deze variëteit is hoogleraar en kunstenaar Michael Mel.
Bekende musici uit Papoea-Nieuw-Guinea zijn George Telek en O-Shen.
Sport neemt een belangrijke plaats in. Papoea-Nieuw-Guinea is erg sterk in Australisch voetbal en rugby. Spelers van dit land spelen dan ook in verschillende buitenlandse competities.
Religie
In Papoea-Nieuw-Guinea geldt godsdienstvrijheid. Volgens de volkstelling van 2000 bleek dat 96% van de bevolking tot het christendom is bekeerd. Veel mensen houden daarbij vast aan traditionele religieuze elementen. In ongeveer 300 talen van de 823 Papoeatalen die in het land worden gesproken is nog geen enkel gedeelte uit de Bijbel vertaald. De Rooms-Katholieke Kerk vertegenwoordigt de grootste groep van de bevolking (27%). De lutheranen omvatten 19,5%. Van de bevolking is 11,5% lidmaat van de United Church in Papua New Guinea in de traditie van methodisten en gereformeerden. Aanvankelijk was de benaming ervan United Church in Papua New Guinea and Solomon Islands. Deze was in 1968 geformeerd door bijeenbrenegn van inspanningen door de London Missionary Society (die exclusief in Papua opereerde), de berekkelijk marginale Presbyteriaanse Kerk (grotendeels beperkt tot Port Moresby) en de Methodist mission (die voornamelijk werkte in Nieuw Guinea en nabij gelegen eilanden, waaronder die ten oosten van Papoea). Sinds 1996 is er de United Church in Papua New Guinea en een afzonderlijke United Church in Solomon Islands. De overige christenen maken deel uit van navolgende denominaties: 10% is adventist, 8,6% is lid van de pinksterbeweging, 5,2% behoort tot de evangelische alliantie, 3,2% is anglicaans, 2% is baptist en 8,9% behoort tot een andere protestantse groepering.[1]
De grootste niet-christelijke godsdienst is het Bahá'í (3,3%).[1] Verder zijn er de traditionele godsdiensten, meest animistische religies. Er zijn veel missionarissen actief, onder wie moslims en confucianisten.
Papoea-Nieuw-Guinea is een constitutioneel koninkrijk (een Commonwealth realm) en een parlementaire democratie. Het staatshoofd is koning Charles III, vertegenwoordigd door gouverneur-generaal Bob Dadae. Sinds mei 2019 is James Marape regeringsleider. Het parlement van Papoea-Nieuw-Guinea kent een eenkamerstelsel met 118 zetels en een zittingstermijn van vijf jaar. In augustus 2022 werd bericht dat Papoea-Nieuw-Guinea in de persoon van Joe Kuli zijn nieuwe minister wordt voor koffieproductie en -handel en ook een minister voor palmolie. Zover bekend is de eilandengroep het eerste land ter wereld met een eigen minister voor deze zaken.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
