Pontus de Huyter

Pontus de Huyter (ook wel De Heuter; gelatiniseerd tot Pontus Heuterus) (Delft, 1535 - Sint Truiden, 9 augustus 1602) was een Nederlands theoloog, historicus en humanist, die een van de eerste voorstellen voor een spellingsregeling van het Nederlands heeft gedaan.

Portret van Pontus de Huyter gemaakt door Nicolas de Larmessin.

Biografie

Pontus de Huyter was een buitenechtelijke zoon (of kleinzoon) van Jan de Huyter, schout van Delft.^[1] Hij kreeg zijn opleiding in Delft en Leiden. In 1550 vervolgde hij zijn opleiding in Mechelen. In 1555 was hij in Brussel toen Karel V de Nederlanden overdroeg aan zijn zoon Filips. Na zijn studies in de Nederlanden verhuisde hij voor een studie rechten naar Parijs. Hij is waarschijnlijk in 1567 tot priester gewijd en werd in 1572 rentmeester van het kapittel van Gorinchem. In 1572 werd hij door de Watergeuzen gevangengenomen, maar wist aan het lot van de Martelaren van Gorcum te ontsnappen door naar buiten toe zijn katholieke geloof af te zweren. Na twee maanden voor de geuzen te hebben moeten werken kon hij ontsnappen. Hij vluchtte naar de Zuidelijke Nederlanden, keerde al snel terug naar het katholieke geloof, en werd pastoor te Jabbeke. In 1578 moest hij opnieuw vluchten, dit keer voor Vlaamse calvinisten, en trok naar het noorden. Hij werd in 1584 kanunnik in Deventer, maar moest voor de derde keer vluchten toen in 1592 troepen van Maurits van Oranje de stad heroverden. Hij vluchtte weer naar de Zuidelijke Nederlanden en werd pastoor in Sint-Truiden. Hij stierf daar in 1602.

De geschiedschrijver

De Huyter was een opvallend geschiedschrijver over Bourgondië en de Nederlanden. Hij kon veel interessante zaken vermelden omdat hij ze zelf had gezien of gehoord, en hij had door zijn aanzien toegang tot belangrijke verzamelingen. Latere geschiedschrijvers hebben echter veel onnauwkeurigheden ontdekt in zijn werk. Hij was ook niet objectief en gebruikte soms harde woorden tegen mensen met andere opvattingen. In zijn genealogische rapporten staan veel fouten, en sommigen verdenken hem zelfs van opzettelijke misleiding op dat gebied.