Spoorlijn Dieren - Apeldoorn

De Spoorlijn Dieren - Apeldoorn is een door de Koninglijke Nederlandsche Locaalspoorweg-Maatschappij Koning Willem III (KNLS) aangelegde en op 2 juli 1887 geopende spoorlijn in de Nederlandse provincie Gelderland, die Dieren en Apeldoorn met elkaar verbindt.

Spoorlijn Dieren - Apeldoorn
Totale lengte	21,7 km
Spoorwijdte	Normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	KNLS
Geopend	2 juli 1887
Opheffing treindienst	7 september 1944
Treindienst hersteld	3 december 1945
Opheffing treindienst	1 augustus 1950
Gesloten Eerbeek - Loenen: 1964 Loenen - Beekbergen: 1969 Beekbergen - Apeldoorn Zuid: 1972
Heropend Eerbeek - Apeldoorn Zuid: 1975
Huidige status	Museumlijn
Type spoorweg Dieren - Apeldoorn Zuid: lokaalspoorweg Apeldoorn Zuid - Apeldoorn: hoofdspoorweg
Geëlektrificeerd	Nee
Aantal sporen	1
Baanvaksnelheid Apeldoorn Zuid - Apeldoorn: 40
Beveiliging of treinbeïnvloeding	Geen
Treindienst door	VSM
Traject
lijn van Arnhem tramlijn van Arnhem / Isselburg-Anholt opgebroken 0,0 Dieren voorheen Dieren-Doesburg lijn naar Leeuwarden vanaf hier lokaalspoorweg 4,2 Laag-Soeren voorheen Soeren 7,4 Eerbeek 11,15 Hoofdweg 11,2 Loenen Vrijenbergerspreng 14,0 Immenbergweg 14,0 15,6 Beekbergen (Lieren) 17,7 tot hier lokaalspoorweg 17,95 Apeldoorn Z vuilnisoverslag VAM later: Circulus 18,5 19,0 19,1 werkplaats VSM Zwanenspreng Marchantstraat lijn van Zutphen lijn van Deventer 21,7 Apeldoorn lijn naar Zwolle lijn naar Amsterdam Centraal

Geschiedenis

De lijn was aanvankelijk onderdeel van de lijn Dieren-Doesburg - Apeldoorn - Zwolle van de KNLS. Sinds het reizigersvervoer in 1950 werd opgeheven, werd de lijn alleen nog voor goederenvervoer gebruikt. Er was onder meer een aftakking in de vorm van een smalspoor naar de kalkzandsteenfabriek 'Alba' bij Oosterhuizen. Het goederentransport werd vanaf de jaren zestig langzaam afgebouwd: in 1964 werd het baanvak Eerbeek - Loenen gesloten, in 1969 volgde Loenen - Beekbergen en tot slot in 1972 Beekbergen - Apeldoorn VAM. Het goederenvervoer door de NS werd in 1984 opgeheven tussen Dieren en Eerbeek. Sindsdien wordt alleen een klein deel van de lijn, tussen Apeldoorn Zuid en Apeldoorn, nog door goederentreinen gebruikt.

Toeristische treindienst

In 1975 kreeg de lijn een nieuwe functie als toeristische spoorweg. Voor dat doel werd de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM) opgericht. Hetzelfde jaar nog vonden de eerste museumritten plaats. Voor de dienst maakt de VSM gebruik van door stoomlocomotieven getrokken rijtuigen. In juni op donderdag, in juli en augustus van maandag tot en met vrijdag en tevens op enkele dagen in het voor- en najaar en in de kerstvakantie vinden twee tot drie ritten per dag plaats.

Plannen voor reguliere treindienst

Begin 21e eeuw lieten de provincie Gelderland en de gemeente Apeldoorn onderzoeken of een hernieuwde reguliere treindienst mogelijk was op dit tracé (de Koningslijn),^[1] zodat een snellere verbinding zonder overstappen zou ontstaan tussen de steden Apeldoorn en Arnhem.^[2] Uit een verkennende studie bleek dat voor een regelmatige dienst Apeldoorn - Arnhem via deze route een vervoerspotentieel van 10.000 à 18.000 reizigers per dag zou bestaan, aanzienlijk meer dan bij de onderzochte alternatieve varianten via de spoorlijn Apeldoorn - Zutphen.^[3] De VSM, eigenaar van een groot deel van de beoogde lijn, vreesde echter het einde van haar eigen diensten als dit zou doorgaan en verzette zich tegen de plannen.^[4] Ook een groep omwonenden van de lijn tekende protest aan. Na nader onderzoek dat Gedeputeerde Staten van Gelderland had laten verrichten viel in februari 2013 de Koningslijn als optie af.^[5]

Stations en gebouwen

Overzicht van stations langs de lijn (cursief: voormalig station):

Station	Geopend	Huidig gebouw
Dieren	1865	1902, SS, 2e gebouw, uniek ontwerp, alleen eilandgebouw behouden
Laag-Soeren	1887	geen, standaardtype KNLS 1e klasse gesloopt in 1970, station gesloten in 1950
Eerbeek	1887	1886, KNLS, 1e gebouw, standaardtype KNLS 2e klasse, station gesloten in 1950, sinds 1975 in gebruik bij de VSM
Loenen	1887	geen, standaardtype KNLS 3e klasse gesloopt in 1980, station gesloten in 1950, sinds 1975 in gebruik bij de VSM
Immenbergweg	?	geen, in gebruik bij VSM
Beekbergen (Lieren)	1887	1886, KNLS, 1e gebouw, standaardtype KNLS 2e klasse, station gesloten in 1950, sinds 1975 in gebruik bij VSM
Zwanenspreng	1887	geen, station gesloten in 1950
Apeldoorn	1876	1875, HSM, 1e gebouw, uniek ontwerp

Galerij

• 
  Station Beekbergen.
• 
  Stoomtrein van de VSM nabij stopplaats Immenbergweg.
• 
  Protest in Lieren: VSM OK, NS NEE.^[6]
• 
  Stoomtrein van de VSM nabij Beekbergen in december 2010.