Spoorlijn Groningen - Delfzijl

De spoorlijn Groningen – Delfzijl is de door de Staat der Nederlanden aangelegde en op 15 juni 1884 geopende spoorlijn die Groningen met Delfzijl verbindt.

Spoorlijn Groningen - Delfzijl
Totale lengte	37,9 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Nederlandse Staat
Geopend	15 juni 1884
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen Groningen – Groningen Noord: 1 Groningen Noord – Sauwerd: 2 Sauwerd – Delfzijl: 1
Baanvaksnelheid Groningen – Groningen Noord: 100 km/h Groningen Noord – Sauwerd: 120 km/h Sauwerd – Delfzijl: 100 km/h
Beveiliging of treinbeïnvloeding	ATB NG
Treindienst door	Arriva
Traject
Legenda lijn van Meppel lijn van Bad Nieuweschans 0,0 Groningen Noord-Willemskanaal tramlijn Groningen - Eelde opgebroken Groningen NTM tramlijn naar Drachten opgebroken lijn naar Harlingen Haven Hoendiep 2,0 Kostverloren Reitdiep 3,9 Groningen Noord Walfridusbrug Van Starkenborghkanaal 8,0 Adorp 10,9 Sauwerd lijn naar Roodeschool 13,8 Wolddijk 15,1 Bedum aansluiting Domo Boterdiep Westerwijtwerdermaar 19,5 Middelstum   21,9 Stedum 25,9 Loppersum 28,0 Eenum 30,0 Oosterwijtwerd 32,0 Tjamsweer Groote Heekt 33,6 Appingedam   36,0 Uitwierde 36,3 Delfzijl West lijn van Zuidbroek opgebroken tramlijn van Delfzijl opgebroken 37,9 Delfzijl stamlijn Delfzijl

Geschiedenis

Station Delfzijl.

De exploitatie was in handen van de Staatsspoorwegen (SS) en vanaf 1917 van de belangengemeenschap Nederlandse Spoorwegen, waarin de SS op 1 januari 1938 opging. In 1953 werd de stoomtractie op de lijn vervangen door de dieselelektrische Blauwe Engelen. Deze werden in 1982 vervangen door de Wadlopers, die op hun beurt in 2007 werden vervangen door de Spurts van Arriva.

De exploitatie van het reizigersvervoer ging in 1999 over van NS naar NoordNed en in 2005 naar Arriva Personenvervoer Nederland krachtens een concessie die loopt tot 2035.

Het goederenvervoer op de lijn is doorgaans bestemd voor de Stamlijn Delfzijl, de goederenspoorlijn naar Oosterhorn, die als uitloper van de lijn Groningen – Delfzijl in de jaren 1970 is aangelegd.

In 2012 kondigde Arriva aan onderzoek te willen doen naar een mogelijke heropening van het station Adorp.^[1] Het onderzoek leverde geen heropening op.

Stations en gebouwen

In de jaren zeventig werden om onderhoudskosten te besparen diverse oude stationsgebouwen gesloopt, behalve die van station Loppersum en station Delfzijl, die nog bestaan. Hieronder een overzicht van alle stations langs de lijn (cursief: voormalig station):

Station	Geopend	Huidig gebouw
Groningen	1866	1896, SS, 3e gebouw, uniek ontwerp van Gosschalk
Kostverloren	1884	geen, station gesloten in 1924
Groningen Noord	1884	1973, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp viaductstation
Adorp	1884	geen, gebouw gesloopt in 1968
Sauwerd	1884	geen, Standaardtype Loppersum gesloopt in 1975
Wolddijk	1884	geen, station gesloten
Bedum	1884	geen, Standaardtype Loppersum gesloopt in 1975
Middelstum	1884	geen, station gesloten in 1953
Stedum	1884	geen, Standaardtype Loppersum gesloopt in 1973
Loppersum	1884	1883, SS, 1e gebouw, Standaardtype Loppersum
Eenum	1884	geen, station gesloten in 1938
Oosterwijtwerd	1884	geen, station gesloten
Tjamsweer	1884	geen, station gesloten
Appingedam	1884	geen, Standaardtype Sneek uitgebrand en gesloopt 1979
Uitwierde	1884	geen, station gesloten
Delfzijl West	1968	geen
Delfzijl	1884	1883, SS, 1e gebouw, Standaardtype Sneek

Treindienst

Een wadloper (DH-2) bij introductie in 1981 te Delfzijl.

Een Spurt zoals anno 2006 gebruikt werd op de lijn.

Het beginpunt van de treinen is het Hoofdstation in Groningen, met als vaste stopplaats Groningen Noord, het vroegere Groningen Halte. De treindienst wordt sinds 2005 verzorgd door Arriva, dat hiervoor gebruikmaakt van Spurts (sinds 2020 aangevuld met WINKs). Tot het voorjaar van 2007 werden Wadlopers ingezet.

In de dienstregeling 2025 rijden de volgende treinseries over de spoorlijn Groningen – Delfzijl of een deeltraject daarvan:

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
37600 RS 4	Stoptrein (Arriva)	Eemshaven – Roodeschool – Groningen – Zuidbroek – Winschoten – Bad Nieuweschans	Voor 6:30 uur en na 21:00 uur wordt niet gereden tussen Eemshaven en Roodeschool. Rijdt op zondag niet tussen Groningen en Bad Nieuweschans. Dit trajectdeel wordt dan gereden door treinserie 37500.
37700 RS 5	Stoptrein (Arriva)	Groningen – Delfzijl	Rijdt alleen op zondag.

Beveiliging

Vanaf 1974 tussen Groningen en Sauwerd en vanaf 1975 tussen Sauwerd en Delfzijl werd de Vereenvoudigde Centrale Verkeersleiding (VCVL) gebruikt. Eind 2007 is de spoorlijn voorzien van het treinbeïnvloedingssysteem ATB-NG.

Spoorbrug

De spoorbrug uit 2003 over het Van Starkenborghkanaal, tussen Groningen Noord en Sauwerd, is naar Walfridus vernoemd. Deze verving de oude brug uit de jaren dertig. Dit was een stalen vakwerkconstructie. Na de ingebruikname van de nieuwe brug werd de oude gesloopt.

De Walfridusbrug over het Van Starkenborghkanaal in 2009