Technetium-99m

Technetium-99m of ^99mTc is een metastabiel nucleair isomeer van technetium-99, een radioactieve isotoop van technetium. De isotoop komt slechts sporadisch voor op Aarde.

Technetium-99m
De allereerste technetium-99m-generator uit 1958, ontwikkeld aan het Brookhaven National Laboratory. Een oplossing van 99mTc-pertechnetaat wordt van de kolom geëlueerd uit 99Mo-molybdaat dat op de kolom geadsorbeerd is.
Algemeen
Element	technetium (Tc)
Nuclide	99mTc
Aantal protonen	43
Aantal neutronen	56
Nuclidische gegevens
Nuclidenmassa	98,906254747 u
Spin	1/2−
Bindingsenergie	8,613603 MeV
Massaoverschot	−87,327195 MeV
Vervalgegevens
Type verval	isomerische transitie
Halveringstijd	6,0058 uur
Vervalenergie	140,5 keV
Vervalproduct	technetium-99
Isotopen van technetium
Portaal    Scheikunde Natuurkunde

Technetium-99m ontstaat onder meer bij het radioactief verval van molybdeen-99.

Radioactief verval

Technetium-99m vervalt door een isomerische transitie tot de radio-isotoop technetium-99:

${\displaystyle {\ce {^{99m}_{43}Tc -> ^{99}_{43}Tc + \gamma}}}$

De halveringstijd bedraagt ongeveer 6 uur. Technetium-99 zelf vervalt door β⁻-verval tot de stabiele isotoop ruthenium-99:

${\displaystyle {\ce {{^{99}_{43}Tc}->{^{99}_{44}Ru}+{e^{-}}+{\bar {\nu }}_{e}}}}$

De halveringstijd bedraagt ongeveer 211.000 jaar. Bij dit verval wordt geen gammastraling uitgezonden.

Toepassingen

Verbindingen van technetium-99m wordt gebruikt in de nucleaire geneeskunde als radioactieve tracer in het lichaam bij SPECT-scans. Het is hiervoor geschikt omdat het voldoende energetische gammastraling (141 keV) uitzendt. De korte fysische halveringstijd van ongeveer 6 uur maakt dat de patiënt slechts aan een beperkte hoeveelheid straling wordt blootgesteld. De uitgezonden gammastraling kan worden gedetecteerd met behulp van een gammacamera.

Technetium-99m wordt geproduceerd met behulp van een zogenaamde technetium-99m-generator, in wezen een chromatografisch kolom met aluminiumoxide. Als bron voor het nuclide wordt molybdeen-99 gebruikt onder de vorm van molybdaat (MoO₄²⁻). Molybdeen-99 zelf is een langerlevend isotoop (de halveringstijd bedraagt 66 uur) en is daarom geschikt om in situ technetium-99m te genereren. Bij het verval wordt het pertechnetaat-anion (TcO₄⁻) gevormd, dat minder sterk adsorbeert op aluminiumoxide. Zodoende kan het van de kolom geëlueerd worden. Men spreekt ook wel van 'melken'. Hierbij wordt typisch natrium als tegenion gebruikt.

Isotopen van technetium (Tc)

⁸³Tc · ⁸⁴Tc · ⁸⁵Tc · ⁸⁶Tc · ^86mTc · ⁸⁷Tc · ^87mTc · ⁸⁸Tc · ^88mTc · ⁸⁹Tc · ^89mTc · ⁹⁰Tc · ^90mTc · ⁹¹Tc · ^91mTc · ⁹²Tc · ^92mTc · ⁹³Tc · ^93m1Tc · ^93m2Tc · ⁹⁴Tc · ^94mTc · ⁹⁵Tc · ^95mTc · ⁹⁶Tc · ^96mTc · ⁹⁷Tc · ^97mTc · ⁹⁸Tc · ^98mTc · ⁹⁹Tc · ^99mTc · ¹⁰⁰Tc · ^100m1Tc · ^100m2Tc · ¹⁰¹Tc · ^101mTc · ¹⁰²Tc · ^102mTc · ¹⁰³Tc · ¹⁰⁴Tc · ^104m1Tc · ^104m2Tc · ¹⁰⁵Tc · ¹⁰⁶Tc · ¹⁰⁷Tc · ^107mTc · ¹⁰⁸Tc · ¹⁰⁹Tc · ¹¹⁰Tc · ¹¹¹Tc · ¹¹²Tc · ¹¹³Tc · ¹¹⁴Tc · ¹¹⁵Tc · ¹¹⁶Tc · ¹¹⁷Tc · ¹¹⁸Tc · ¹¹⁹Tc · ¹²⁰Tc · ¹²¹Tc