Wymbritseradeel (gemeente 1984-2010)

Wymbritseradeel (uitspraak^ⓘ) (officieel (Fries): Wymbritseradiel (uitspraak^ⓘ)) was een plattelandsgemeente in de Nederlandse provincie Friesland die in hoefijzer-vorm rond de gemeente Sneek gelegen was. De voormalige gemeente telde 16.151 inwoners (1 januari 2010, bron: CBS). De hoofdplaats was IJlst.

Wymbritseradeel
Wymbritseradiel

Voormalige gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Land	Nederland
Provincie	Friesland Friesland
Coördinaten	53°1'NB, 5°37'OL
Algemeen
Inwoners (2010)	16.151
Hoofdplaats	IJlst
Belangrijke verkeersaders
Overig
Postcode(s)	8529 - 8774
Netnummer(s)	0514, 0515
CBS-code	0683
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Voormalige gemeente	begin 1984 - eind 2010
Ontstaan uit	Wymbritseradeel
Opgegaan in	Súdwest-Fryslân
Foto('s)
Het oude gemeentehuis van Wymbritseradeel (2008)
Portaal    Nederland

In de volksmond werd (wordt) vaak gesproken over Wymbrits.

Geschiedenis

De gemeente Wymbritseradeel was na de gemeentelijke herindeling in Friesland op 1 januari 1984 gevormd door de fusie van de gemeenten IJlst, de oude gemeente Wymbritseradeel en enkele delen van Doniawerstal met de dorpjes Koufurderrige en Smallebrugge en van Wonseradeel met het dorp Greonterp.

Sinds 1986 was de officiële naam van de gemeente het Friestalige Wymbritseradiel. De Nederlandse naam Wymbritseradeel was sindsdien ook wel gebruikt als onderscheid voor de oude gemeente Wymbritseradeel van voor 1984.

Per 1 januari 2011 is de nieuwe gemeente Wymbritseradeel gefuseerd met de gemeenten Bolsward, Nijefurd, Sneek en Wonseradeel. De naam van de nieuwe gemeente is Súdwest-Fryslân.

Kernen

De voormalige gemeente Wymbritseradeel telde 28 officiële kernen. De hoofdplaats was IJlst, een van de Friese elf steden. De gemeente heeft in de laatste jaren voor de opheffing een besluit ingediend om de Friese plaatsnamen officieel te maken. Een officiële lijst van die Friese plaatsnamen is echter nooit vastgesteld. Mede hierdoor en de fusie (de nieuwe gemeente Súdwest-Fryslân voert een ander beleid ten aanzien van plaatsnamen) is het hele plan onuitgevoerd gebleven.

Stad en dorpen

Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2009:

Nederlandse naam	Friese naam	Inwoners
IJlst	Drylts	3219
Heeg	Heech	2293
Scharnegoutum	Skearnegoutum	1683
Woudsend	Wâldsein	1375
Oppenhuizen	Toppenhuzen	1112
Nijland	Nijlân	1033
Oudega	Aldegea	681
Hommerts	De Hommerts	628
Blauwhuis	Blauhûs	513
Oosthem	Easthim	438
Uitwellingerga	Twellingea	401
Gauw	Gau	360
Folsgare	Folsgeare	335
Jutrijp	Jutryp	320
Gaastmeer	De Gaastmar	287
Abbega	Abbegea	262
Goënga	Goaiïngea	258
Tirns	Turns	179
Wolsum	Wolsum	138
Indijk	Yndyk	123
Koufurderrige	Koufurderrige	96
Westhem	Westhim	86
Greonterp	Greonterp	84
Ypecolsga	Ypekolsgea	69
Idzega	Idzegea	28
Tjalhuizum	Tsjalhuzum	25
Sandfirden	Sânfurd	18
Smallebrugge	Smelbrêge	10

Bron: Website gemeente Wymbritseradiel

Buurtschappen

Naast deze officiële kernen bevonden zich in de voormalige gemeente de volgende buurtschappen:

Abbegaasterketting (Abbegeasterketting) Anneburen (Annebuorren) Draaisterhuizen (Draeisterhuzen) Feyteburen (Feytebuorren)

Jouswerd Kleine Gaastmeer (De Lytse Gaastmar) Lippenwoude Lytshuizen

Nijeklooster (Nykleaster) Nijezijl (Nijesyl) Osingahuizen (Osingahuzen) Piekezijl (Pikesyl)

Remswerd Vijfhuis (Fijfhûs) Vissersburen (Fiskersbuorren) Wolsumerketting

Politiek

Net voor de fusie bestond het college van burgemeester en wethouders uit:

• Burgemeester: J. (Jacob) Reitsma
• Wethouders:
  • D. Attema (CDA) locoburgemeester
  • G. Gerbrandy (FNP)
  • Mevr. S. Kanselaar (PvdA)
• Gemeentesecretaris: S. Joustra

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Bolsward		Littenseradeel		Sneek Boornsterhem
Wonseradeel				Skarsterlân
Nijefurd		Gaasterland-Sloten