Stromatolittar eller algematter (frå gresk strōma, matte, lag, stratum, og lithos, bergart) er laminerte sedimentære strukturar danna ved lagvis binding av kalkslam på overflata av koloniar med blågrønbakteriar eller grønalgar.
I dag blir dei danna i tidevassonen i grunne havområde, der det veks matter av samanfiltra algetrådar. Ofte opptrer stromatolittar i dag i saltsjøar og marine laguner der det finst lite av grasande organismar; til dømes Hamelin Pool Marine Nature Reserve i Shark Bay i Vest-Australia og Cuatro Ciénegas i Mexico.
Stromatolittar var meir utbreidd på jorda i prekambrium. Arkeiske fossil vert rekna å vere eincella koloniar av blågrøne algar, medan yngre (proterozoiske) fossil er prehistoriske former for grønalgar. Ein art av stromatolittar som var vanleg i geologihistoria er Collenia.
Førekomstar av stromatolittar
- Gunflint Chert i Ontario i Canada (1900 millionar år gammal)
- Chert frå Belcher-øyane i nordre Canada (1900 millionar år)
- Bitter Spring Chert i Vest-Australia (800 millionar år)
- Chert og dolomittstein frå California i USA (800 millionar år)
- Chert og skifer frå Aust-Grønland
Stromatolittar i Noreg
- Raipasgruppa i Alta (ca. 1800 millionar år gammal)
- Porsangerdolomitt (700 millionar år gammal)
- Yngre kalksteinar
- Dolomitt frå seint i kambriumtida på Svalbard
Kjelder
Bakgrunnsstoff
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
