Delhisultanatet

Delhisultanatet viser til fem kortvarige dynasti som styrte rike eller sultanat som no er delar av India frå Delhi. Rika var hovudsakleg av tyrkisk og pastjunsk opphav, og herska frå 1206 til 1526, då det blei teke opp i Mogulriket. Delhisultantatet grunnla ein indo-muslimsk kultur som fekk stor tyding for landet.

Qutb Minar blei reist under Mamluk-dynastiet og er rekna som verdsarv.

Sørasiatisk historie
Steinalder	70 000–3300 f.Kr.
• Mehrgarhkulturen	• 7000–3300 f.Kr.
Induskulturen	3300–1700 f.Kr.
Sein harappakultur	1700–1300 f.Kr.
Vedisk tid	1500–500 f.Kr.
Jernalder	1200–300 f.Kr.
• Mahadjanapada	• 700–300 f.Kr.
• Magadhariket	• 545–320 f.Kr.
• Mauryariket	• 321–184 f.Kr.
Mellomrika	230 f.Kr.–1279
• Satavahanariket	• 230 f.Kr.–199 e.Kr.
• Kusjanriket	• 60–240
• Guptariket	•280–550
• Palariket	• 750–1174
• Tsjolariket	• 848–1070
Muslimske rike	1206–1596
• Delhi-sultanatet	• 1206–1526
• Dekkan-sultanat	• 1490–1596
Hoysalariket	1040–1346
Kakatiyariket	1083–1323
Vidjayanagarariket	1336–1565
Marathariket	1674–1818
Mughalriket	1526–1707
Sikh-samveldet	1716–1849
Britisk India	1858–1947
Delinga	1947 og vidare

Dei fem dynastia av Mamluk-dynastiet (1206–90), Khilji-dynastiet (1290–1320), Tughlaq-dynastiet (1320–1414), Sayyid-dynastiet (1414–51) og Lodi-dynastiet (1451–1526). Mamluk-dynastiet blei grunnlagd av Muhammad av Ghor (Muhammad Ghori), som erobra store delar av dagens Afghanistan, Pakistan og Nord-India. Etter at Muhammad døydde utropte Qutb ud-Din seg til ny herskar av Delhi. Qutb ud-Din var general og administrator for Muhammad Ghori. Han var mamelukk, det vil seia ein slave som hadde konvertert til islam, og dynastiet han grunnla er derfor blitt kalla Mamluk- eller Slavedynastiet. Det var prega av mange kortliva herskarar, men også den einaste kvinnelege herskaren av Delhisultanatet, Raziyya ad-Din. Khalji- eller Khilji-dynastiet utvida sultanatet med Gujarat og Malwa. Tughlaq-dynastiet herska over store delar av dagens Pakistan og India, men såg også uro og opprør og måtte kjempa mot mongolleiaren Timur Lenk. Sayyid-dynastiet blei grunnlagd av ein av hans guvernørar, Khizr Khan. Det siste dynastiet, Lodi-dynastiet, blei grunnlagd då den siste Sayyid-herskaren abdiserte. Lodi-dynastiet blei overvunne av mogulherskaren Babur ved Panipat i 1526.

Nokre kjende byggverk frå Delhi-sultanatet er Qutb Minar og Quwwat-ul-Islam-moskeen i Delhi.

Utbreiinga til Delhi-sultanatet under ulike herskarar.

Kjelder

• Slave Dynasty and the Beginning of the Delhi Sultanate 1206-1290, thenagain.info

---

• Denne artikkelen bygger på «Delhi Sultanate» frå Wikipedia på engelsk, den 17. juli 2013.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Delhisultanatet