Flesbergen - Wikiwand

Springaren Flesbergen er ein gamal tvibeitslått som mest truleg har opphavet sitt i Flesberg, og som har vore spela i ei rekkje variantar i Telemark, Numedal og Valdres. Slåtten har vore nytta av Myllarguten, som fekk han frå spelemenn i Numedal, og av Gamle-Kleven, som spela to ulike former av han. Truls Ørpen meinte slåtten skreiv seg frå spelemannen Ola Pålsson i Flesberg, som var fødd i 1771, og sidan følgde slåtten lina nedetter til Eivind Spellemann frå same området. Namnet Flesbergen skriv seg frå desse spelemennene.

Rikard Berge la fram at Knut Lurås fekk slåtten frå Blinde-Knut frå Flesberg. Luråsen tok så slåtten med seg til Telemark.

I Valdres var slåtten ofte kalla Bikkjelåtten eller Hundehenta, før Ola Okshovd bygde han om og vida han ut. Okshovdforma er sidan kjend under namnet Fagerdalen. Hundehenta var nytta av spelemannen Ivar Ringestad frå Vestre Slidre, og er soleis knytt til den eldste tradisjonslina for hardingfele i Valdres.

Dette er opphavleg ein tvibeitslått av det mest einfelte slaget. Det same veket er teke oppatt på grovstrengene etter å ha vore spela på grannstrengene. I dei fleste utformingane finst det lite av mellomspel. Telemarksformene er etter måten meir utbygd enn dei frå Numedal.

Olav Sataslåtten skal ha nytta slåtten som hallingspringar, men elles finst ikkje denne slåtten i overlevert form i Hallingdal.

Variantgruppa

Hardingfeleverket har slåtten under gruppenummer 523 (12 variantar).

a: Flesbergen, etter Steingrim Haukjem, Veggli ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Sven Nyhus 1976. Haukjem kalla og slåtten Numedølen. Han hadde lært han av Steinar Gladheim, Veggli (1883-1919). Truls Ørpen skreiv og ned slåtten etter Haukjem. Forma byrjar på grovstrengen.

b: Åsheimen, etter Steingrim Haukjem ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Sven Nyhus 1976. Denne forma byrjar på grannstrengen.

c: Musehaugen, etter Hellik Ranvik, Flesberg ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Sven Nyhus 1977. Ranvik lærde slåtten av Gullik Sandbæk frå Svene. Namnet er etter kjempekaren Herbrand Musehaugen frå Nore. Namnet vart sett på slåtten av Gudbrand Skjellerud.

d: Springar, etter Johan Kleven, Krødsherad ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Truls Ørpen 1926 (Ø 54) Kleven hadde slåtten etter far sin, Gamle-Kleven.

e: Springar, etter Herbrand Hagen, Nore ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Eivind Groven 1922 (G 522). Odd Bakkerud lærte slåtten av Hagen, og Ørpen skreiv ned slåtten etter han.

f: Fagerdalen, etter Torleiv Bolstad, Øystre Slidre ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Sven Nyhus 1976. Bolstad lærde slåtten av Ola Okshovd. Arne Bjørndal skreiv ned Fagerdalen fleire vender, mellom anna etter Okshovd sjølv.

g: Bernåsen, etter Johannes Dale, Tinn ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Eivind Groven 1961 (G 1254). Namnet skriv seg frå spelemannen Hans Bernås frå Tinn, den første som freista skipa eit spelemannslag i Tinn. Truls Ørpen skreiv ned ei nærskyldt form frå Hovin etter Olav Kosi.

h: Flesbergingen, etter Johannes Dale, Tinn ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Eivind Groven 1961 (G 1277). Noko meir utbygd enn Bernåsen.

i: Ved Hestekåsbekken, etter Torkjell Haugerud, Bø i Telemark ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Eivind Groven 1959 etter opptak i NRK (G 1141).

j: Nisien, etter Eilev Smedal, Seljord Arkivert 2005-05-27 ved Wayback Machine.. Nedskrift Eivind Groven 1936 (G 949). Namnet skriv seg frå spelemannen Jon Nisi, Gransherad.

k: Springar etter Svein Løndal, etter Olav Løndal, Tuddal ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Eivind Groven 1960 (G 1204). Arne Bjørndal skreiv ned slåtten etter Svein Løndal, far av Olav.

l: Lårdalsbryggja, etter Olav Groven, Lårdal ^{[daud lenkje]}. Nedskrift Eivind Groven 1922 (G 629). Myllarguten spela denne forma til dans på bryggja i Lårdal, er det fortalt. Eivind Groven spela inn slåtten for NRK i 1948.