Forteikn

Forteikn er i musikk samlenemninga på symbol som viser at notene på ei bestemt notelinje skal hevast eller senkast. Dei vanelegaste forteikna er kryss (♯), som viser at ein tone skal hevast eit halvtonetrinn, og ♭, som viser at han skal senkast tilsvarande. Begge finst i doble variantar ( og ). Det finst også forteikn for notasjon av mikrotonal musikk.

For andre tydingar av oppslagsordet, sjå forteikn i matematikk.

Musikalske forteikn: Kryss, b og oppløysingsteikn.

Faste forteikn som gjeld for eit heilt musikkstykke blir vanlegvis plasserte mellom nøkkelen og taktartsgjevaren først i eit partitur. Forteikna gjeld då for tonen dei viser til i heile verket, bortsett frå om dei blir oppheva med oppløysingsteikn.

Lause eller tilfeldige forteikn blir plasserte fortløpande framfor tonar i notesystemet. Dei gjelder berre ut den gjeldande takten, og berre i den oktaven forteiknet er notert inn i.

Eit laust forteikn opphever eventuelle faste forteikn og føregåande lause forteikn knytt til same tonetrinn. I tilfelle med doble forteikn vil ein tidvis likevel sjå ei samansetjing av flere forteikn, til dømes er det vanleg å setja oppløysingsteikn før krysset når tonen Cississ (med dobbelkryss) blir etterfølgd av tonen Ciss. Eit enkeltståande kryss ville her også kunna ha gjeve tonen Ciss.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Forteikn» frå Wikipedia på bokmål, den 8. september 2015.