Grøfting av myr

Grøfting av myr vart tidlegare utført for å gje betre veksttilhøve for skog, eller i samband med nydyrking. Avstanden mellom grøftene og kor djupe dei var vart avstemt etter kva slags myrtype det var^[1]. Etter at myra hadde turka ut vart det planta skog på ho, eller ho vert teken i bruk som eng og åker. Det vart grøfta mykje myr på 1930-talet og i tidsbolken 1950-1975^[2]. Ein reknar med at grøfta areal i Noreg på 1990-talet var på 0,42 millionar hektar, medan det i Sverige og Finland var så mykje som 1,4 respektivt 5,9 millionar hektar ^[2].

Grøfting av myr med traktorgravar utstyrt med halvbelte i 1963/64.

Grøftemetodar

Grøfting av myr med grøftefres i Strandbygda i Elverum hausten 1963.

Resultat av grøftning i vasssjuk skogsmark.

På 1930-talet vart grøftinga utføra manuelt, med spade og hakke, noko som var svært arbeidskrevjande. For å redusera bruken av manuell arbeidskraft tok ein etter kvart til å nytta grøftedynamitt. Dette var patronar som ein stakk 20-25 cm ned i jorda, i ein avstand på 30-40 cm. Med dynamitten var kostbar og representerte ofte 70-80 % av dei samla utgiftene, så prisen per meter vart om lag like høg som ved manuell grøfting.

Utpå 1950-talet vart det teke i bruk traktorgravarar, som var utstyrte med halvbelte for å redusera marktrykket. Det vart òg i nokon mon nytta grøftefresar, som kom ned på eit djup på 50-60 cm når ein fresa i to omgangar^[1]. Grøfteplogar, ofte dregne av bulldosarar, arbeidde ned til eit djup av rundt 55 cm^[1]. Ved bruk av gravemaskin kunne ein grava så djupe ein ynskte, så samlegrøfter og kanalar vart opptekne med traktormonterte gravemaskinar.

Konsekvensar for miljøet

Myr bind CO₂ og når myra turkar opp vil ho avgje CO₂ til atmonfæra, noko som er med på å auka drivhuseffekten. Etter som skogen veks til vil han ta opp CO₂ frå atmonfæra, og slik redusa drivhuseffekten. Men det kan gå fleire tiår for nyplanta tre vert så store at dette tek til å kompansera for utsleppa frå myra. Når skogen er hogstmoden vart han felt og det går nye tiår før han på nytt tek opp nemeverdige mengder med CO₂. Dette er eit tema som det vert forska på^[2], men temaet er kontroversiellt på grunn av interessekonfliktene mellom skogbruksnæringa og miljøvernarar. Når gamal myr vert teken i bruk som jordbruksareal får ein som oftast ikkje nokon gevinst i form av CO₂-opptak.

Forutan å lagra CO₂ fungerer myr som ein svamp som absorberer vatn når det regnar, slik at faren for flaum vert redusert^[3]. Ho fungerer òg som eit filter som reinskar vatnet før det når elvane. Biologane framhevar at myr er eit viktig leveområde for fuglar og insekt^[4]. Andre faktorar som talar for bevaring av myr er ho inneheld viktig vitskapeleg informasjon, som til dømes pollen og plantemateriale, langt attover i tid^[5]. Arkeologar vil gjerne ta vare på myr av di den oksygenfattige jorda gjer at organisk materiale rotnar svært sakte. Alle desse faktorane har ført til at ein har slutta å grøfta myr.