Janus

Janus er ein gud i italisk og romersk mytologi. Han vakta over inngangar og var gud for byrjingar. Den første månaden i året fekk namn etter han som januarius, eller norsk januar. I romersk tid var også den første dagen i kvar månad vigd til han.^[1]

Statue av Janus i Vatikanet

For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Janus (fleirtyding).

Janus på ein romersk mynt.

Janus blir avbilda med to andlet, eit smilande og eit surt. Omgrepet «janusansikt» eller «janusandlet» kan brukast om ein sak eller person som viser seg frå to ulike sider.^[2] Janus har også vorte mykje nytta som symbol på dualitet og teater.

Ein dobbelport i nordausthjørnet på Forum i Roma var vigd til Janus. I midten stod eit bronsebilde av guden, med to andlet vend mot aust og vest. I krigstid stod portfløyane opne (dette var vanleg, sidan romarane svært ofte var i krig), men i fredstid var dei stengde. Under keisar Augustus blei portane stengde tre gonger, første gongen i 29 f.Kr., då borgarkrigen enda. Tidlegare hadde det etter tradisjonen berre skjedd to gonger.^[1]

Hovudofringene til Janus blei forrettet av rex sacrorum (latin for 'offerkongen'), ein av dei høgaste prestane i Roma.^[1]

Sjå òg

• Janusbogen