Jens Dunker

Jens Gram Dunker (17. februar 1892–25. august 1981) var ein norsk arkitekt. Han er rekna som ein av dei leiande eksponentane for funksjonalisme i Noreg.

Jens Gram Dunker
Nasjonalitet	Norsk
Statsborgarskap	Noreg
Fødd	17. februar 1892 Christiania
Død	25. august 1981 (89 år) Oslo
Yrke	Arkitekt
Jens Dunker på Commons

Oslo Nye Teater

Foto: Jorge Brazil

Centralteatret etter ombygging

Niels Juels gate 15

Foto: Jan-Tore Egge

Blokk i Myrahagen borettslag

Foto: Digitalt fortalt

Grand hotell i Namsos

Foto: O.C. Dahl

Utdanning og virke

Dunker gjekk på Den kongelige tegneskole i 1910-11 og studerte 1911-14 ved Technische Hochschule i Dresden. Etter eksamen der var han på ei rekkje studiereiser og var assistent ved fleire arkitektkontor i Kristiania: Morgenstierne & Eide, Arnstein Arneberg og Harald Hals. I 1919 etablerte han eigen arkitektpraksis. Same året fekk han eit gjennombrot då han vann førstepremie i ein arkitektkonkurranse om bygg til Det Nye Teater saman med Gudolf Blakstad.

Teaterbygget kan illustrera både Dunker og Blakstad si utvikling og gjennombrotet til funksjonalismen i Noreg. Dunker byrja som nyklassisist og bevega seg over i funksjonalismen. Bygget var planlagd for Uranienborgveien 11, men blei oppført i Rosenkrantz' gate 10 først i 1927-29. Vinnarutkastet i konkurransen var i rein nyklassisk stil, mens det endelege resultatet i dag kan gjenkjennast som «funkis», ikke minst fasaden.^[1]

Dunker leverte viktige bidrag til norsk funksjonalisme gjennom ulike bygningstypar: bygardar, bustadblokker, rekkjehus, villaer, teater og hotell. Han dreiv også restaureringsarbeid ved Oscarshall, ved fleire kyrkjer og ikkje minst som slottsforvaltar frå 1938 til 1962 (med avbrot i 1942-45, då han blei hindra av NS). Dunker blei premiert i ei rekkje konkurransar, og han bidrog også med prosjekt som ikkje blei gjennomført, sjølv om nokre av dei blei innkjøpt.

I tillegg til det reint arkitektoniske var Dunker oppteken av møblar og brukskunst. Han utforma til dømes inventaret til Leirskogen kyrkje i Sør-Aurdal. Han skreiv også ein god del om brukskunst for Foreningen Brukskunst, og var ein flittig bidragsytar til tidsskriftet Byggekunst. I tillegg var han ein dyktig teiknar. Norsk Arkitektmuseum har mange av penneteikningane hans, særleg frå utanlandsturar der han studerte arkitektur.^[2]

Dunker hadde ei rekkje tillitsverv i Oslo Arkitektforening og Norske arkitekters landsforbund (han var periodevis visepresident i sistnemnde). Han blei tildelt ei rekkje ordenar og medaljar, mellom dei St. Olavs Orden (1945) og Kongens fortjenstmedalje i gull, og fleire utanlandske ordenar.

Dunker er gravlagd ved Vår Frelsers gravlund.^[3]

Arbeid i utval

(I Oslo med mindre anna er nemnd.)

• Inventar til Leirskogen kyrkje i Sør-Aurdal (saman med Anders Bugge; innvigd 1924)^[4]
• Det Nye Teater, Rosenkrantz' gate 10 (med Gudolf Blakstad, 1927-29, etter siger i arkitektkonkurranse i 1919; tildelt Houens fonds diplom 1930)
• Villa i Uranienborg terrasse 1 (1932)
• Rekkehus i Gange-Rolvs gate 2-2D (sammen med Nicolai Beer, 1932)
• Rekkehus i Nobels gate 1-1G (sammen med Nicolai Beer, 1932)
• Ominnredning av Parkteatret, Olaf Ryes plass 11 (1932)
• Baroda Kirke, Ysterivegen 9, Svingvoll, Gausdal kommune (1932)
• Ombygging av Centralteatret, Akersgata 38 (1934)
• 4 boligblokker for AS Myrahagen, no eit OBOS-borettslag, Bentsebrugata 16-18 (med Georg Rohde, 1937-38)^[5][6]
• Teglvilla, Niels Juels gate 34 (med Georg Rohde, 1938)^[7]
• Restaurering av Fåvang kyrkje (1948–51)^[8]
• Restaurering av Oscarshall, Bygdøy (1950-åra)
• Restaurering av Slidre kyrkje (1955-56)^[9]
• Hvit paviljong, utviding ved Årvoll skole (1962)^[10]
• Grand hotell, Kirkegata 9, Namsos (1962)^[11]