Kalium

Kalium er eit grunnstoff med kjemisk symbol K og atomnummer 19. Det er eit alkalimetall.

19 Argon ← Kalium → Kalsium Na ↑ K ↓ Rb Heile tabellen
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol, atomnummer	Kalium, K, 19
Kjemisk serie	Alkalimetall
Gruppe, periode, blokk	1, 4, s
Tettleik, hardleik	0,89 kg/m3, 0,4 (ikkje SI)
Utsjånad	Sølvkvitt
Atomeigenskapar
Atommasse	39,0983 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)	220 (243) pm
Kovalent radius	196 pm
Ioneradius	133 pm (ladning: +1)
van der Waals radius	275 pm
Elektronkonfigurasjon	[Ar]4s1
Elektron per energinivå	2, 8, 8, 1
Oksidasjonstrinn (oksid)	+1 (sterk base)
Krystallstruktur	Kubisk romsentrert
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform	Fast stoff
Smeltepunkt	336,53 K (63,38°C)
Kokepunkt	1032 K (759°C)
Molart volum	44 cm3/mol
Fordampingsvarme	76,9 kJ/mol
Smeltevarme	2,33 kJ/mol
Damptrykk	1 Pa ved 473 K
Ljodfart	2000 m/s ved 20 °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet	0,82 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet	757 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet	13,9 MS/m
Termisk konduktivitet	102,5 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	418,8 kJ/mol 3052 kJ/mol 4420 kJ/mol 5877 kJ/mol 7975 kJ/mol 9590 kJ/mol 11343 kJ/mol 14944 kJ/mol 16964 kJ/mol 48610 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso- top Naturleg førekomst Halverings- tid (ikkje SI) NM NE MeV (ikkje SI) NP 39K 93,26% (stabilt) 40K 0,012% 1,277 mrd. år β− ε 1,311 (?) 40Ca 40Ar 41K 6,73% (stabilt)
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Særskilde kjenneteikn

Bruk

Kaliumklorid vert brukt i mineralsalt.

Nokre kaliumsalt vert brukt som gjødsel.

Historie

Sir Humphrey Davy isolerte kalium i 1807.

Biologisk rolle

Kalium påverkar hjartemuskelen sin samantrekkingsevne og spelar såleis inn på blodtrykket. Kalium finst i ein del frukt og grønsaker, t.d. banan.

Kjemi

Kalium er, som dei andre alkalimetalla, reaktivt. Grunnstoffet dannar mange sambindingar. Til dømes:

• Kaliumcyanid (KCN)
• Kaliumhydroksid (KOH)
• Kaliumklorid (KCl)
• Kaliumnitrat eller salpeter (KNO₃)
• Kaliumpermanganat (KMnO₄)

Sjå også

• Grunnstoffliste
• Periodesystemet
• Isotoptabell

Bakgrunnsstoff

• Webelements.com - kalsium
• Om kalium Arkivert 2005-02-04 ved Wayback Machine.