Krypton

Krypton er eit grunnstoff med atomnummer 36 og kjemisk symbol Kr. Det er ein edelgass og er plassert i gruppe 18 i periodesystemet.

36 Brom ← Krypton → Rubidium Ar ↑ Kr ↓ Xe Heile tabellen
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol, atomnummer	Krypton, Kr, 36
Kjemisk serie	Edelgass
Gruppe, periode, blokk	18, 4, p
Tettleik, hardleik	3,708 kg/m3, n.a. (ikkje SI)
Utsjånad	Fargelaus
Atomeigenskapar
Atommasse	83,798 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)	88 pm
Kovalent radius	110 pm
Ioneradius	169 pm (ladning: +1)
van der Waals radius	202 pm
Elektronkonfigurasjon	[Ar]${\displaystyle 3d^{10}4s^{2}4p^{6}}$
Elektron per energinivå	2, 8, 18, 8
Oksidasjonstrinn (oksid)	0, +2 (ukjent)
Krystallstruktur	Kubisk flatesentrert
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform	Gass
Smeltepunkt	115,79 K (−157,36°C)
Kokepunkt	119,93 K (−153,22°C)
Molart volum	22 400 cm3/mol
Fordampingsvarme	9,08 kJ/mol
Smeltevarme	1,64 kJ/mol
Damptrykk	10 000 Pa ved 99 K
Ljodfart	220 m/s ved 23 °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet	3,00 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet	20,786 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet	(?) MS/m
Termisk konduktivitet	0,00943 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	1 350,8 kJ/mol  2 350,4 kJ/mol  3 565 kJ/mol  5 070 kJ/mol  6 240 kJ/mol  7 570 kJ/mol 10 710 kJ/mol 12 138 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso- top Naturleg førekomst Halverings- tid (ikkje SI) NM NE MeV (ikkje SI) NP 78Kr 0,35% (stabil) 80Kr 2,25% (stabil) 81Kr (kunstig) 229 000 år ε γ (?) 0,281 81Br – 82Kr 11,6% (stabil) 83Kr 11,5% (stabil) 84Kr 57% (stabil) 85Kr (kunstig) 10,756 år β− 0,687 85Rb 86Kr 17,3% (stabil)
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Førekomst

Krypton førekjem hovudsakleg i atmosfæren der det utgjer ca. 1 ppm (ein milliondel) av tørr luft. Det er noko meir konsentrert nær jorda enn lenger oppe fordi det er om lag 3 gonger så tungt som luft.

Krypton blir framstilt ved destillasjon av flytande luft. Etter at lufta er gjort flytande fordampar nitrogen (78,08 % av lufta) ved −196 °C, edelgassen argon (0,93%) ved −186 °C, oksygen (20,95%) ved −183 °C, og etter kvart kan dei tyngre edelgassane krypton og xenon skiljast frå kvarandre.

Sambindingar

Edelgassar dannar få sambindingar, men krypton(II)fluorid (KrF₂) er kjend.

Bruk

Krypton vert brukt i visse typar lamper.

Sjå også

• Kryptonitt (eit fantasimineral i historiene om Supermann)
• Periodesystemet
• Grunnstoffliste
• Isotoptabell

Bakgrunnsstoff

• Webelements - Krypton
• Krypton Arkivert 2005-03-13 ved Wayback Machine.