Liu Xiaobo

Liu Xiaobo (28. desember 1955–13. juli 2017) var ein kinesisk litteraturvitar og regimekritikar fødd i Changchun i Jilin-provinsen i Folkerepublikken Kina. Han blei tildelt Nobels fredspris i 2010 «for hans lange og ikke-voldelige kamp for sentrale menneskerettigheter i Kina».^[1]

Liu Xiaobo
Fødd	刘晓波 Liú Xiǎobō, IPA [ljōẃ ɕjàw b̥óː] 28. desember 1955 Changchun
Død	13. juli 2017 First Affiliated Hospital, China Medical University
Nasjonalitet	Folkerepublikken Kina
Område	litteraturkritikk
Yrke	lyrikar, skribent, menneskerettsaktivist, litteraturkritikar
Institusjonar	Columbia University Johns Hopkins University
Alma mater	Jilinuniversitetet Beijings pedagogiske universitet Beijings pedagogiske universitet High School Attached to Northeast Normal University
Doktorgradsrettleiar	Huang Yaomian Tong Qingbing
Ektefelle	Liu Xia

Nobels fredspris
2010

Protestar i Hongkong mot arrestasjonen av Liu Xiaobo etter at han hadde underteikna Charta 08.

Yrkesbakgrunn

Liu tok fil.kand.-graden i litteratur ved Jilinuniversitetet i 1982 og ein magistereksamen i litteratur ved Beijings pedagogiske universitet. Ved same universitetet tok Liu deretter doktorgraden i litteratur i 1988. Han var gjesteforskar ved fleire utanlandske institusjonar, mellom anna ved Austasiatisk Institutt ved Universitetet i Oslo (tre månadar), University of Hawaii og Columbia University.

Politisk aktivitet

Liu var lenge kjend som ein frittalande kritikar av Kinas kommunistiske parti og han var aktiv i protestane på Den himmelske freds plass i 1989, noko som førte til fridomstap for to år samt til at han miste stillinga si ved Beijing pedagogiske universitet. På 1990-talet var han politisk aktiv i demokratirørsla, og blei av og til arrestert av politiet for aktivitetane sine.

I desember 2008 underteikna han eit politisk manifest for meir demokrati i Kina, Charta 08, i lag med eit hundretal andre intellektuelle. Kort tid etterpå blei han arrestert. Den 25. desember 2009 blei han dømd til 11 års fengsel,^[2] og sat fengsla i Jinzhou-fengselet i Liaoning-provinsen nordaust i Kina.^[3]

Nobels fredspris for 2010

Frå tildelinga av fredsrpisen. Fråveret til Liu var markert med ein tom stol.

Liu Xiaobo fekk i 2010 Nobels fredspris.^[4] Mellom dei som nominerte han til fredsprisen var Václav Havel, den amerikanske PEN-klubben, ei gruppe amerikanske kongressmedlemer og stortingsrepresentant Jan Tore Sanner.^[3]

Død

I mai 2017 blei han diagnostisert med framskriden leverkreft. Dei kinesiskes styresmaktene nekta å frigje han for eventuell behandling utanlands.^[5] Han blei halden under overvaking ved eit sjukehus i Shenyang, og døydde få veker seinare.^[6]

Liu Xia, kona til Liu, blei sett i husarrest etter nobelpristildelinga. Ho blei sett fri etter åtte år, eit år etter at mannen døydde, i juli 2018.^[7]