Nicolay Nicolaysen

Nicolay Nicolaysen (14. januar 1817–22. januar 1911) var ein norsk antikvar og arkeolog frå Bergen. Han var den leiande antikvaren i Noreg i eit halvt hundreår og er særleg kjend for for granskingane av norsk byggjekunst i mellomalderen. I 1880 leia han dei arkeologiske utgravingane som avdekte Gokstadskipet.

Nicolay Nicolaysen
Fødd	14. januar 1817 Bergen
Død	22. januar 1911 Oslo
Nasjonalitet	Noreg
Yrke	antropolog, arkeolog, historikar, kunsthistorikar
Barn	Lyder Nicolaysen
Medlem	Kungliga Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien

Nicolay Nicolaysen var son til kjøpmann Lyder Nicolaysen og tok juridisk embetseksamen i 1841. I 1844 vart han medlem i den nystarta Foreningen til norske Fortidsminnesmerkers bevaring. Sju år seinare vart han formann i foreininga, og frå 1860 var han tilsett som antikvar og rådgjevar ved Kyrkjedepartementet med spesielt ansvar for fortidsleivningar i Noreg.

Nicolaysen var mykje aktiv og leia gjennom tiåra hundrevis av utgravingar, fyrst og fremst av gravhaugar og -felt. Særleg kjend var han for sine granskingar av Munkeliv kloster ved Bergen, Mariakyrkja i Oslo, Borrehaugane og Gokstadhaugen i Vestfold. Elles deltok han mellom anna i restaureringa av Nidarosdomen i Trondheim og Håkonshallen på Bergenhus. Nicolaysen stod også bak opprettinga av Kunstindustrimuseet i Oslo. Han var ein viktig pådrivar då den gamle Tegneskolen vart omorganisert til ein tidsmessig kunsthandverkskule.

Utvalde verk

• «Mindesmerker af Middelalderens Kunst i Norge».
• «Norske Stiftelser» (1-5).
• «Norske Magazin» (1-3).
• «Norske Bygninger fra Forntiden» 1-3, 1860-80.
• «Norske Fornlevninger», 1861-66.
• «Langskipet fra Gokstad».
• «Kunst og Haandværk fra Norges Fortid», 1881-95.

Kjelder

• Norsk Allkunnebok. VIII. Bandet. 1958

• Denne artikkelen bygger på «Nicolay Nicolaysen» frå Wikipedia på bokmål, den 8. juli 2017.