Rysy

Rysy (ungarsk Tengerszem-csúcs, tysk Meeraugspitze) er eit fjell på toppen av Høge Tatra og på grensa mellom Polen og Slovakia. Rysy har tre toppar, ein i midten (2503 m), ein i nordvest (2499 m) og ein i søraust (2473 m). Den nordvestlege toppen er det høgaste punktet i Polen, medan den høgaste toppen av dei tre ligg på den slovakiske sida av grensa.

Rysy
fjell
Nordtoppen
Land	Polen,  Slovakia
Fjellkjede	Høge Tatra
Høgd	2 503 moh.
Geologi	granitt
Koordinatar	49°10′46″N 20°5′17″E
Rysy 49.179444444444°N 20.088055555556°E / 49.179444444444; 20.088055555556
Wikimedia Commons: Rysy

Namn

Ein meiner at namnet, som tyder revner eller sprekker på både polsk og slovakisk kjem frå ei rekkje raviner på vest- og nordsida av fjellet. Andre meiner at ordet er ei fleirtalsform som tyder «gauper», men gaupa held ikkje til over tregrensa.

Det ungarske og det tyske namnet tyder «Auget i sjøen» og viser til vatnet Morskie Oko som ligg på nordsida av fjellet.

Historie

Den første kjende klatringa av fjellet vart gjort i 1840 av Ede Blásy og føraren hans Ján Ruman-Driečny Sr. Fjellet vart første gong klatra om vinteren i 1884 av Theodor Wundt og Jakob Horvay. På 1900-talet hevda kommunistiske styresmakter at Vladimir Lenin klatra fjellet ein gong tidleg i 1910-åra.

Turisme

Det fargeriket uthuset til hytta Chata pod Rysmi.

Rysy er det høgaste fjellet i Tatra der turistar kan ta seg fram utan ein guide. Det er mogeleg å nå toppen frå den slovakiske sida frå Štrbské pleso forbi Chata pod Rysmi eller frå den polske sida forbi Morskie Oko, som er ein hardare og brattare tur.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Rysy» frå Wikipedia på engelsk, den 13. mai 2008.

Bakgrunnsstoff

• Fleire bilete
• Rysy på Peakbagger.com
• Meir informasjon og fleire bilete Arkivert 2007-06-17 ved Wayback Machine.