Songsvane

Songsvane (Cygnus cygnus) er ein trekkfugl i andefamilien som hekkar i Noreg.^[2] Svana er heilt kvit i fjørdrakta, og har eit gult nebb med ein svart tupp. Fuglen kan bli 160 cm lang.

Songsvane
Cygnus cygnus
Læte
Utbreiing og status
Status i verda: Livskraftig Status i Noreg: Livskraftig[1] Utbreiinga av Songsvane
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Andefuglar Anseriformes
Familie:	Andefamilien Anatidae
Slekt:	Cygnus
Art:	Songsvane C. cygnus
Vitskapleg namn
Cygnus cygnus Linnaeus, 1758

Songsvaneegg.

Utbreiing og økologi

Songsvane hekka tidlegare spreitt i vegetasjonsrike tjern og innsjøar, ofte i dei mest utilgjengelege myrområda i nordlege delar av Noreg. I dei seinare år har arten likevel ekspandert sørover. Føda består i hekketida av akvatiske plantar samt gras. Fuglar som hekkar i Noreg overvintrar truleg hovudsakleg langs norskekysten, men vinterbestanden er mykje større enn hekkebestanden og det blir derfor at antatt også svenske, finske og kanskje russiske songsvaner overvintrar i Noreg. Arten er avhengig av ope vatn og flyttar seg om hausten og vinteren etter isforholda.

Bestand og bestandsutvikling

Den norske hekkebestanden vart i 2015 vurdert å vera i intervallet 700 til 1200 individ, og han vart då vurdert som aukande.^[3]

Vurderingsperioden for songsvane er 30 år (grunna generasjonslengda på arten på 10 år.^[4]

Bestanden har sidan 1990-talet vore i sterk vekst med ekspansjon sørover i Noreg, og arten hekkar no i alle fylke i Noreg. Bestanden i Nord-Noreg har òg auka.^[3]

Arten etablerte seg til dømes som hekkefugl i Østfold (1998), Oslo & Akershus (1999)^[5], Vestfold (2005), Møre og Romsdal (2006, men mangelfulle data herfrå^[3]), Vest-Agder (2007), Aust-Agder (2008,^[6] (2014). Songsvanehekking i Aust-Agder 2013 og 2014. Fugler i Aust-Agder 43 (2): 80-83.), Buskerud (2009), Hordaland (2011), Rogaland (2013), Telemark (2014, 2015^[7]) og Oslo (2015).^[3]

På bakgrunn av auke i utbreiing og bestand antar vi at bestanden no er i intervallet 1000–2000 individ, noko som betyr raudlistekategori nær trua NT etter kriteriet D1. Bestanden i Sverige er på ca. 12 000 individ, og er kraftig aukande.^[8]

I Finland er bestanden, som vart anslått til 10 000–14 000 individ i 2011 (2011^[9]), aukande (2019^[10]).

I Danmark er arten under etablering.^[11]

Raudlistevurdering

I følgje BirdLife International (2017) er både hekke- og vinterbestanden i Europa aukande. Songsvane blir vurdert til raudlistekategori nær trua NT, på bakgrunn av observasjonar og basert på kriteriet D1 (1000–2000 reproduserande individ).

Arten blir nedgradert til livskraftig LC° grunna solide og aukande bestandar i nabolanda våre. Dette gir moglegheit for reetablering dersom arten i periodar skulle forsvinna frå Noreg.^[1]