Sorbiske språk

	Sorbiske språk
Klassifisering:	IndoeuropeiskSlaviskVestslaviskSorbisk
Skriftsystem:	Det latinske alfabetet
ISO 639-2/5:	wen
ISO 639-3:	wen

Sorbiske språk (historisk også vendisk, vendiske språk) er to språk, oversorbisk og nedersorbisk, som høyrer til dei vestslaviske språka.

Kjappe fakta

I grenseområdet mellom dei to er det mange overgangsdialektar.

Sorbiske språk
Klassifisering:	Indoeuropeisk Slavisk Vestslavisk Sorbisk
Skriftsystem:	Det latinske alfabetet
ISO 639-2/5:	wen
ISO 639-3:	wen

Kasus	nan Vater		štom Baum	bom Baum	wokno Fenster
	Oversorb.	Nedersorb.	Oversorb.	Nedersorb.	Oversorb.	Nedersorb.
Nom.	nan	nan	štom	bom	wokno	wokno
Gen.	nana	nana	štoma	boma	wokna	wokna
Dat.	nanej	nanoju	štomej	bomoju	woknu	woknoju, woknu
Akk.	nana	nana	štom	bom	wokno	wokno
Instr.	z nanom	z nanom	ze štomom	z bomom	z woknom	z woknom
Lok.	wo nanje	wó nanje	na štomje	na bomje	na woknje	na woknje
Vok.	nano	-	štomo	-	-	-

Kasus	ramjo Schulter	ramje Schulter, Achsel	žona Frau	žeńska Frau, Weib	ruka Hand
	Oversorb.	Nedersorb.	Oversorb.	Nedersorb.	Oversorb.	Nedersorb.
Nom.	ramjo	ramje	žona	žeńska	ruka
Gen.	ramjenja	ramjenja	žony	žeńskeje	ruki
Dat.	ramjenju	ramjenjeju, ramjenju	žonje	žeńskej	ruce
Akk.	ramjo	ramje	žonu	žeńsku	ruku
Instr.	z ramjenjom	z ramjenim	ze žonu	ze žeńskeju	z ruku
Lok.	wo ramjenju	wó ramjenju	wo žonje	wó žeńskej	w ruce

Norsk	Tsjekkisk	Oversorbisk	Nedersorbisk	Polsk	Polabisk
menneske	člověk	čłowjek	cłowjek	człowiek	clawak
kveld	večer	wječor	wjacor	wieczór	wicer
bror	bratr	bratr	bratš	brat	brot
dag	den	dźeń	źeń	dzień	dan
hand	ruka	ruka	ruka	ręka	ręka
haust	podzim	nazyma	nazyma	jesień	prenja zaima
snø	sníh	sněh	sněg	śnieg	sneg
somar	léto	lěćo	lěśe	lato	ljutü
syster	sestra	sotra	sotša	siostra	sestra
fisk	ryba	ryba	ryba	ryba	raibo
fyr	oheň	woheń	wogeń	ogień	widin
vatn	voda	woda	wóda	woda	wôda
vind	vítr	wětr	wětš	wiatr	wjôter
vinter	zima	zyma	zyma	zima	zaima

Oversorb.	Nedersorb.	Døme	Tyding	Merknader
h	g	hora – góra	fjell	g > h
		hołb^ⓘ – gołub	due
		hordy – gjardy	stolt
		hród^ⓘ – grod	borg
		kniha – knigły	bok
		hody – gódy	jul
č	c	čas – cas	tid	č > c
		čorny – carny	sort
		čert – cart	djevel
		česć – cesć	vørdnad
		ličba – licba	tal
		pčołka – pcołka	bie
š	s	štyri – styri	fire	š > s i nedersorbisk
		štwórć – stwjerś	firedel
		štwórtka – stwórtka	fire
		štwórtk – stwórtk	torsdag
ć	ś	ćeńki – śańki	tynn, smal	ć > ś i nedersorbisk bortsett frå etter frikativar
		bić – biś	å slå
		hić – hyś	å gå
		puć – puś	veg
		ćah – śěg	tog
		ćahnyć – śěgnuś	å dra
		ćahać – śěgaś	å dra
		ćim – śim	desto
		ćichi – śichy	stille, rolig
		aber: hósć – gósć	gjest
dź	ź	dźeń – źeń	dag	dź > ź i nedersorbisk bortsett frå etter frikativar
		dźesać – źaseś	ti
		hdźe – źo	kor
		hdźež^ⓘ – źož	kor (rel.)
		dźowka – źowka	datter
		dźiwy – źiwy	vill
		dźěło – źěło	arbeid
		dźak – źěk	takk
		hózdź – gózdź	spikar
kr, pr, tr	kš, pš, tš	krasny – kšasny	vidunderleg	r > š bak ustemde konsonantar etter a, o, u i nedersorbisk
		prawy – pšawy	rett, riktig
		prosba – pšosba	ynskjemål
		prec – pšec	bort
		bratr – bratš	bror
		sotra – sotša	syster
		wutroba – wutšoba	hjarte
		trawa – tšawa	grass
		jutry – jatšy	påske
		wótry – wótšy	skarp
ń	j, '	dóńć – dojś	å kome til stades	ń i oversorbisk
		nadeńć – nadejś	å finne fram
		přeńć – pśejś	å krysse over
		přińć – pśiś	å kome
		rozeńć – rozejś	å gå kvar sin veg
		woteńć – wótejś	å gå bort
		wuńć – wujś	å gå ut
		njeńdu – njejdu	dei går ikkje

Sorbiske språk

Sorbisk språkhistorie

Grammatikk

Språksamanlikning

Skilnader mellom dei to skriftspråka

Skilnader i lydverket

For konsonantane

Ved vokalar

Skilnader i deklinasjonen

Ulike genus

Skilnader i konjugasjonen

Skilnader i ordforråd

Likskapar

Lydlege likskaper

Konsonantparallellar

Vokalparallellar

Grammatiske likskapar

Litteratur

Bakgrunnsstoff

Wikiwand - on

Monoftongar i oversorbisk
	vorne	midtre	hinten
	oral	midtre	oral
lukka	i [i]	y [ɨ]	u [u]
lukka	i [i]	y [ɨ]	ó [ʊ]
halvopen	e [ɛ]		o [ɔ]
open		a [a]

Monoftongar i nedersorbisk
	vorne	midtre	hinten
	oral	midtre	oral
lukka	i [i]	y [ɨ]	u [u]
halvopen	e [ɛ]	ó [ɨ,ɛ,ʊ]¹	o [ɔ]
open		a [a]

Oversorb.	Nedersorb.	Døme	Tyding	Merknader
'a	ě, e	mjaso – měso	Fleisch	aus Ursl. ę
		dźak – źěk	Dank
		časty – cesty	häufig
		hladać – glědaś	sehen, schauen, blicken
		dźesać – źaseś	zehn
		rjad – rěd	Reihe
		rjany – rědny	schön
		swjatki – swětki	Pfingsten
'e	'a	mjeza – mjaza	Rain	'e>'a
		čert – cart	Teufel
		jedyn – jaden	ein
		dźesać – źaseś	zehn
		njesć – njasć	tragen
		pjec – pjac	backen; braten
		wjeselo – wjasele	Freude
		wjes – wjas	Dorf
		wječor – wjacor	Abend
e	o	hdźe – źo	wo	e>o i Nedersorbisk
		-će – -śo, -ćo	(Ending i 3. person plural)
		ćeta – śota	Tante
		wčera – cora	gestern
i	y	hić – hyś	gehen	nedersorbisk runding av i til y bak ž, š, h og c
		wužiwar – wužywaŕ	Benutzer, Anwender
		wužiwać – wužywaś	benutzen, anwenden
		žiwy – žywy	lebend(ig)
		činić – cyniś	machen, tun
		šija – šyja	Hals
		šiška – šyška	Zapfen
o	'a	pos – pjas	Hund	frå oppr. ь (jfr.: Polsk: ie in pies)
o	e	susod^ⓘ – sused	Nachbar	e>o i Oversorbisk
		so – se	sich
		won – wen	hinaus
y	e, ě	cyły – ceły	ganz, gesamt, völlig	e/ě > y i Oversorbisk etter c, s, d
		cyłosć – cełosć	Ganzheit, Gesamtheit
		dyrbjeć – derbiś, derbjeś	müssen, sollen
		cypy – cepy	Dreschflegel
		cyn – cen	Zinn
		cyrkej – cerkwja	Kirche
		dyrić – deriś	Schlag/Stoß versetzen
		syć – seś	Netz

Oversorb.	Nedersorb.	Tyding
mam dweju bratrow, dwaj konjej	mam dweju bratšowu, kónjowu	„ich habe zwei Brüder/Pferde“
mam třoch bratrow, tři konje	mam tśoch bratšow, tśich kónjow/kóni	„ich habe drei Brüder/Pferde“
mam bratrow, konje	mam bratšy/bratšow, kónje	„ich habe Brüder/Pferde“