Metan
kjemisk sambinding From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Metan (CH4) er eit organisk molekyl som består av eit karbonatom og fire hydrogenatom, og er dermed det enklaste alkanet. Metan opptrer i gassform under normale tilhøve og blir rekna for å vere ein drivhusgass.
Remove ads
Eigenskapar
Metangass er ein fargelaus, luktfri og brannfarleg gass som er lettare enn luft. Blanding av metan og luft kan vera eksplosiv og har gjennom historia forårsaka mange alvorlege gruveulukker.
I motsetnad til dei andre enkle alkana (etan, propan og butan) kan ein ikkje omdanne metan til væske under høgt trykk. Metan blir difor kalla ein tørrgass.
Metan er meir effektiv som drivhusgass enn karbondioksid.
Metanmolekylet har tetraedrisk struktur.
Remove ads
Bruk av metan
Metan blir brukt som varmekjelde i bustader og til forbrenning i industrien, mellom anna ved energiproduksjon i gasskraftverk. I Noreg er bruken av gass til oppvarming og matlaging i private bustader førebels ikkje så vanleg, men aukar stadig.
Metan er hovudelement i produksjon av metanol.
Som ein hovudkomponent i naturgass er metan nyttig som drivstoff. Forbrenning av eit metanmolekyl med oksygen til stades, gir eitt karbondioksidmolekyl (CO2) og to vassmolekyl (H2O):
- CH4 + 2 O2 → CO2 + 2 H2O
Remove ads
Førekomst og danning av metan
Metan er eit av hovudelementa i jordatmosfæren og spelar ei rolle under danninga av nattskyer. Metan er òg eit hovudelement i atmosfæren rundt andre planetar, til dømes rundt Jupiter, Saturn, Uranus og Neptun. Til tross for det låge kokepunktet på 162 minusgrader, finn ein likevel metan i fast form som is på enkelte månar og planetar i solsystemet.
Metan blir danna i naturen ved at organisk materiale (plante- og dyrerestar) rotnar. Ein får òg danna metan ved nedbryting av søppel og husdyrgjødsel, noko som har ført til eksplosjonsulukker og brannar på gardsbruk og søppelplassar. Som ein kuriositet kan nemnast at ei ku i snitt produserer 500 liter metangass i løpet av ein dag.
Sjå òg
Bakgrunnsstoff
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Metan
| Alkan | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
metan |
| |
etan |
| |
propan |
| |
butan |
| |
pentan |
| |
heksan |
|||||||||||||||||||||
|
heptan |
| |
oktan |
| |
nonan |
| |
dekan |
| |
undekan |
| |
dodekan |
| ||||||||||||||||||||
|
tridekan |
| |
tetradekan |
| |
pentadekan |
| |
heksadekan |
| |
heptadekan |
| |
oktadekan |
| ||||||||||||||||||||
|
nonadecane |
| |
eicosan |
| |
heneicosan |
| |
docosan |
| |
tricosan |
| |
tetracosan |
| ||||||||||||||||||||
|
pentacosan |
| |
heksacosan |
| |
heptacosan |
| |
oktacosan |
| |
nonacosan |
| |
triacontan |
| ||||||||||||||||||||
|
hentriacontan |
| |
dotriacontan |
| |
tritriacontan |
| |
tetratriacontan |
| |
pentatriacontan |
| |
heksatriacontan |
| ||||||||||||||||||||
Remove ads
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads