Tifinagh

Tifinagh (Neo-Tifinagh: , uttala: tifinar) er eit alfabet nytta for somme tamazightisk språk, i fyrste rekkje tuareg. Tifinagh var opphavleg eit abjadalfabet (konsonantalfabet).

Ved innkøyringa til byen Kidal i Mali, der innbyggarane talar tamasheq. Teksten til venstre på steinen er skriven med det tifinaghske alfabetet.

Teksten i midten på desse fleirspråklege skilta i Tizi-Ouzou i Kabylia (Algerie) er skrivne med ein versjon av det tifinaghske alfabetet.

Tospråkleg inskripsjon på libisk og fønesisk (med det tifinaghske alfabetet) på det libisk-fønesiske mausoleet i Dougga i Tunesia, frå det 2. hundreåret fvt., oppbevart på British Museum.

Etter som tida har gått har tifinagh vorte modifisert og det finst i dag fleire variantar.

Unicode

Frå og med Unicode versjon 4.10 er tifinagh innkludert U+2D30 à U+2D7F. Unicode innkluderer berre 55 bokstavar, som vist i Tabell 1, sjølv det finst mange fleire. Tabell 3 samanliknar tifinaghglyphane med latine og arabiske translittereringar og Tabell 4 syner moglege ligaturar. Tabell 2 gjev eit oversyn over fargekodane nytta i Tabell 3 og 4.

Tabell 1: Unicode-representasjon av tifinagh-bokstavane (glyphar) (skrivne frå venstre mot høgre)

Code	+0	+1	+2	+3	+4	+5	+6	+7	+8	+9	+A	+B	+C	+D	+E	+F
U+2D30
U+2D40
U+2D50
U+2D60
U+2D70

Tabell 2: Fargekode

Farge	Representasjon
	Hovudbtifinaghbokstavar i fylge IRCAM
	Utvida tifinagh (IRCAM)
	Andre tifinaghbokstavar
	Moderne touaregbokstavar
	Bokstavar som ikkje bør nyttast

Tabell 3: Enkle og modifiserte bokstavar

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D30 tifinagh ⴰ a ا ya U+2D31 tifinagh ⴱ b ب yab U+2D32 tifinagh ⴲ bh ٻ yabh U+2D33 tifinagh ⴳ g گ yag U+2D34 tifinagh ⴴ gh ڲ yagh U+2D35 tifinagh ⴵ dj ج yaj ifylgje Académie berbère U+2D36 tifinagh ⴶ dj ج yaj U+2D37 tifinagh ⴷ d د yad U+2D38 tifinagh ⴸ ḍ ض yadh U+2D39 tifinagh ⴹ ḍ ض yadd U+2D3A tifinagh ⴺ ḍ ض yaddh U+2D3B tifinagh ⴻ e ه yey U+2D3C tifinagh ⴼ f ف yaf U+2D3D tifinagh ⴽ k ک yak U+2D3E tifinagh ⴾ k ک yak (touareg) U+2D3F tifinagh ⴿ kh خ yakhh U+2D40 tifinagh ⵀ h b ھ ب yah = yab (touareg) U+2D41 tifinagh ⵁ h ھ yah ifylgje Académie berbère U+2D42 tifinagh ⵂ h ھ yah (touareg) U+2D43 tifinagh ⵃ ḥ ح yahh U+2D44 tifinagh ⵄ æ (ɛ) ع yaʿ U+2D45 tifinagh ⵅ kh خ yakh U+2D46 tifinagh ⵆ kh خ yakh (touareg) U+2D47 tifinagh ⵇ q ق yaq U+2D48 tifinagh ⵈ q ق yaq (touareg) U+2D49 tifinagh ⵉ i ي yi U+2D4A tifinagh ⵊ j ج yazh U+2D4B tifinagh ⵋ j ج yazh i (ahaggar) U+2D4C tifinagh ⵌ j ج yazh (touareg)

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D4D tifinagh ⵍ l ل yal U+2D4E tifinagh ⵎ m م yam U+2D4F tifinagh ⵏ n ن yan U+2D50 tifinagh ⵐ ny ني yagn (touareg) U+2D51 tifinagh ⵑ ng ڭ yang (touareg) U+2D52 tifinagh ⵒ p پ yap U+2D53 tifinagh ⵓ u w و ۉ yu = yaw (touareg) U+2D54 tifinagh ⵔ r ر yar U+2D55 tifinagh ⵕ ṛ ڕ yarr U+2D56 tifinagh ⵖ gh (ɣ) غ yagh U+2D57 tifinagh ⵗ gh (ɣ) غ yagh (touareg) U+2D58 tifinagh ⵘ gh (ɣ) dj غ ج Ayer yagh = yaj (Adrar) U+2D59 tifinagh ⵙ s س yas U+2D5A tifinagh ⵚ ṣ ص yass U+2D5B tifinagh ⵛ sh (ʃ) ش yash U+2D5C tifinagh ⵜ t ت yat U+2D5D tifinagh ⵝ ṭ ط yath U+2D5E tifinagh ⵞ ch (tʃ) تش yach U+2D5F tifinagh ⵟ ṭ ط yatt U+2D60 tifinagh ⵠ v ۋ yav U+2D61 tifinagh ⵡ w ۉ yaw U+2D62 tifinagh ⵢ y ي yay U+2D63 tifinagh ⵣ z ز yaz U+2D64 tifinagh ⵤ z ز Tawellemet yaz = yaz harpon U+2D65 tifinagh ⵥ ẓ دز yazz U+2D6F tifinagh ⵯ +w ۥ+ merke for labio-vélarisation = Tamatart = <super>2D61

Tabell 4: Moglege ligaturar

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D5C U+2D59 tifinagh ⵜⵙ ts تس yats U+2D37 U+2D63 tifinagh ⴷⵣ dz دز yadz

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D5C U+2D5B tifinagh ⵜⵛ tch (tʃ) تش yatch U+2D37 U+2D4A tifinagh ⴷⵊ dj دج yadzh