Vevar

Vevar er ei yrkesnemning for ein person som driv med veving ved hjelp av ein vev eller vevstol.

For fuglegruppa, sjå vevarar.

Vevar måla av Vincent van Gogh i 1884.

Henni Jaensch-Zeymer ved ein vevstol i 1980.

Historie

I det gamle nordiske agrarsamfunnet var veving tradisjonelt eit kvinnearbeid, men det blei gradvis gjort om til ein hovudsakleg mannleg profesjon i byane løpet av mellomalderen og tidleg moderne tid.^[1] Ein har ofte sett saman utviklinga av vevarprofesjonen med utviklinga av ein ny vevstol som avløyste oppstadveven,^[2] men utviklinga var samansett.^[3]

Ein av dei eldste nordiske vevarane ein kjenner til er ei Mette Weuersk, som var medlem av Skt. Gertrudsgildet i Flensborg 1432-36.^[4] Deretter kjenner ein til eit medlem af St. Lucii gilde i Roskilde i 1483, og frå 1500 og seinare kjenner ein til vevarar i København. I Noreg er vevarar omtala i byloven for Bergen, men først frå 1570 kjenner ein til namngjevne vevarar i byen.^[5] I Sverige er vevarar omtalte i Stockholm stads skattebok for 1517,^[6] og i Finland er finlandssvenskar kjende som vevarar (wandtmacher, wandtmakare) som på hertug Johan si tid arbeidde i krona si teneste på Åbo slott.^[7]

Vevarar i kulturen

Yrket har gjeve opphav til etternamn på fleire språk, som dansk Væver, engelsk Weaver, Webber, Webster^[8] og Webb^[9], tysk Weber og fransk Tisserand og Tisserant. Personnamnet Penelope er gresk for vevar, og sogepersonen Penelope frå Odysseen var kjend for vevinga si.