Airaga

Geografia

Eiraga se situa sus la terrassa alluviala de Ròse au nòrd deis Aupilhas. Lei sòus datan dau Pliocèn Superior, mai laissan de còps emergir de ròcas e de sediments pus ancians coma de molassas marinas dau Miocèn. Lo territòri comunau es quasi clòt amb de variacions d'altitud compresas entre 11 e 99 m. Lei ressorgéncias i son donc nombrosas e lo plan d'Eiraga es propici a l'agricultura.

Lo vilatge se situa dins l'esfèra d'influéncia d'Avinhon e una part importanta de seis abitants trabalhan dins l'aglomeracion avinhonenca. Lo rèsta de l'economia de la comuna es basada sus l'agricultura e lo torisme. La populacion demorèt establa de 1792 a 1975, amb un nombre d'abitants variant entre 2 000 e 2 500. Aumentèt fòrça durant la darriera partida dau sègle XX, passant de 2 512 abitants en 1975 a 4 436 en 2016. Dempuei aquela data, es en demenicion e la populacion sembla de s'estabilizar a l'entorn de 4 200 abitants.

Remove ads

Toponimia

L'origina dau nom dau vilatge, atestat en 1094 ame sa grafia actuala, Airaga, puèi Ayragua en 1276 e Eyraga en 1303, es lo nom d'òme latin Arius ame lo sufixe -aca, varianta femenina rara dau sufixe -acum^[1]^[2], latinizacion dau sufixe celtic -*ako-. *Villa Ariaca dona regularament Airaga per anticipacion dau iòd e sonorizacion (passatge a -g-) dau -c- intervocalic. La preséncia de -s finala dins la fòrma grafica francesa (Eyragues) seriá a explicar.

La prononciacion [ej'ragɔ] s'explica per l'afebliment de ai- pretonic en [ej-], coma dins una bona mitat orientala e septentrionala d'Occitània. La subrevolucion d'[ej'ragɔ] a [i'ragɔ], quand se passa, es benlèu deguda a una maissanta interpretacion d'un sintagma coma a Airaga (prononciat [a j'ragɔ]).

Remove ads

Patrimòni arquitecturau

Lo barri

Lo barri d'Airaga mesurava environ 1 200 mètres e èra constituït de blòts de pèira. Lei basas de la muralha fuguèron probable bastidas entre 1237 e 1425. Puei, en 1443, lo lo senescau de Provença autorizèt la levada d'un impòst excepcionau per construrre un barri novèu ò restaurar lei fortificacions existentas en prevision de l'arribada d'una banda « d'escorgaires ». Enfin, una importanta campanha de restauracion es atestada en 1589-1590. De restauracions pontualas son tanben enregistradas. Tres portaus permetián d'intrar e de sortir de l'encencha.

L'entretenença d'aquelei fortificacions èra una carga pesanta per la comunautat. De mai, geinava l'expansion dau borg. En 1757, una partida dau barri fuguèt donc destrucha e divèrsei passatges fuguèron amainatjats durant lei decennis seguents. Entre 1800 e 1814, una destruccion pus larga fuguèt organizada, completada en 1848-1849 per la destruccion de doas torres. Enfin, en 1900, una darriera seccion fuguèt rasada per permetre la construccion d'una rota vèrs Castèurainard. Uei, una torre e quauquei pans de muralhas integrats dins d'ostaus marcan l'emplaçament de la partida nòrd dau barri. Lei seccions sud an desaparegut ò son pauc visiblas.

Lo bastit religiós

La glèisa de Sant Maime es l'edifici religiós principau d'Airaga. Fuguèt bastida au sègle XI a l'emplaçament d'un temple pagan dau sègle V. Fuguèt agrandida durant la segonda mitat dau sègle XVII. Son aspècte actuau data de trabalhs acabats en 1865. Lei curats de la glèisa an conservat de registres parroquiaus per l'istòria locala. De capèlas ruralas e de crotz complètan aqueu patrimòni.

Lo molin de Conil

Restaurat après un incendi subrevengut en 1881, lo molin de Conil (ò molin dau Portau dins un tèxte de 1585) es lo vestigi d'un ensems de nòu molins destinats a la produccion de farina e d'òli.