Alairàs

Alairàs (Alleyras en francés) z-es una comuna en partida velaiosa, en partida gigaudiana, situada dins lo departament delh Naut Léger e la region d'Auvèrnhe-Ròse-Aups, ancianament d'Auvèrnhe.

Vilatge d'Occitània

Alairàs Alleyras
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Lo Pònt d'Alairàs
Geografia fisica
Coordenadas	44° 54′ 27″ N, 3° 41′ 00″ E
Superfícia	24,86 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	1 074 m 790 m 634 m
Geografia politica
País	Velai Gavaudan
Estat	França
Region 84	Auvèrnhe Ròse Aups
Departament 43	Naut Léger
Arrondiment 432	Lo Puèi de Velai
Canton 4398	Velai volcanic (Caires e Saug davant 2015)
Intercom 244301123	CC delhs País de Caires e de Pradèlas
Cònsol	Franck Petit (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	159 ab. Evolucion de la populacion 162 ab.
Densitat	6,56 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	alairat, alairata (?); alairàs, alairassa (?); alairan, alairana (?); poncaire (nom dels estatjants del Pont)
Còde postal	43580
Còde INSEE	43005

Geografia

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

L'aglomeracion principala es Lo Pònt d'Alairàs, (caireforc important, gara, comèrcis, proximitat d'un vilatge de vacanças).

Perimètre delh territòri

Comunas confrontantas de Alairàs

Monístrol		Sant Joan de la Chalm
Sant Prejet d'Alèir		Oide
Toràs	Sent Venerand	Sant Aond Sant Cristòu d'Alèir

Toponimia

La prononciacion, relevada a La Clausa, comuna de Gresas e a Cubèl, es [alej'ras] ^[1].

Las fòrmas ancianas son Alairac, ecclesia d'Alairas, en 1253, Alayras, en 1288, Villa de Alayraco, en 1327, Parochia de Aleyratio, en 1360, Ecclesia B. Martini de Aleyracio, en 1500, Le prieur d'Aleiras, en 1506, Aleras, en 1527, Prioratus regularis S. Martini Aleyrassii, en 1534 ^[2].

Le diccionari Dauzat e Rostaing cita mas la fòrma delh sègle XIII, Alairac. L'etimologia seriá doncas la mesma que la d'Alairac (Auvèrnhe), vilatge près delh Monestier de Gaselha, qu'es tanben en lo departament delh Naut Léger, Alairac (Carcassés), Alairac (Droma), comuna de Vindrac e Alairac e un vilatjòt de la comuna de Sautairargues, citat en 804 jol nom de villa Alairanicos. L'origina seriá lo nom d'òme latin Alarius o Hilarius ame'l sufixe -acum ^[3] (puslèu -aceum, a causa de la majoritat de las fòrmas ancianas), o lo nom gallic Allarios ^[4] ame'l sufixe -ati-/-ate- ^[5]; se tractariá donc de la propietat d'Allarios, Alarius (se lo nom existís : Xavier Delamarre precisa que Allarius es pas un nom latin ^[6]) o Hilarius. La grafia seriá Alairàs.

En la mitat nord de l'occitan, lo passatge de -ai- pretonic a -ei- es ja realizat alh sègle XIV (Alairac (Auvèrnhe) es escrit Aleirac en 1309 ^[7]).

Toponimia Vabres

Veire a l'article.

Istòria

• En 1789, Alairàs èra de la diocèsi del Puèi de Velai e de l'archipreirat de Solanhac, de la província de Velai, de la subdelegacion e seneschauciá del Puèi ^[2].
• Lo 1èir de genèir 1966, la comuna de Vabres, sus la riba esquèrra d'Alèir, foguèt annexada per fusion simpla a la comuna d'Alairàs, sus la riba dreita ^[8],[9]. Taiqua 2015, la partida Alairàs demorèt dins lo canton de Caires e la partida Vabres dins lo canton de Saug. Alairàs es probablament delh Velai, mas Vabres es probablament delh Gigaudan, coma tot lo canton de Saug.

Administracion

Lista delhs cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	(2026)	Franck Petit
març de 2014	2020	Philippe Gagnepain
març de 2001	2014	Philippe Gazanion	divèrs esquèrra
	2001
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 163, totala: 170
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
800	773	810	975	880	861	891	966	841
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
878	686	840	742	790	788	817	804	787
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
778	829	890	747	646	586	543	504	473
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
375	379	342	290	232	231	176	175	174 181
2009	2010
173 179	173 179
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• En 2018 la populacion èra de 159 abitants e la densitat èra de 6,4 ab/km².

Demografia Vabres

Veire a l'article.

Luòcs e monuments

• 
  Alairàs en ivèrn (2016)
• 
  Felix Thiollier (1842-1914), dessenh de la gleisa

Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas amb la comuna

Veire tanben

Ligams extèrnes

• Alairàs sobelh site de l'Insee