Alhats

Alhats, e non pas Alhàs ^[1] (Aillas en francés), es una comuna gascona de Vasadés administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vilatge d'Occitània

Alhats Aillas
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
L'ostau de comuna.
Geografia fisica
Coordenadas	44° 28′ 26″ N, 0° 04′ 23″ O
Superfícia	35,13 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	138 m 64 m 29 m
Geografia politica
País	Gasconha Vasadés
Parçan	Vasadés (centrau)
Estat	França
Region 75	Navèra Aquitània
Departament 33	Gironda
Arrondiment 333	Lengon
Canton 3303	Lo Reulés e las Bastidas (Auròs avant 2015)
Intercom 243301520	CC deu Reulés en Sud Gironda
Cònsol	André Marc Barnett (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2019)	834 ab. Evolucion de la populacion 848 ab.
Densitat	22,74 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	alhassòts, alhassòtas
Còde postal	33124
Còde INSEE	33002

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de Alhats

Pontdaurat Sevinhac	Lopiac de la Rèula Noalhac	Sent Sauvador de Milhan (Òut e Garona)
Bertés		Sigalens
Ladòs	L'Abescau

Toponimia

La prononciacion es [aˈʎas]^[2] o [a'jats]. Las fòrmas ancianas concernissen tant Alhats lo vielh, (grafia supausada), adara dens Sigalens, com Alhats Gran, lo borg, e la prumèira, au mens, es per Alhats lo vielh. Son : Alliardensis (pagus ~), a l'epòca franca, en latin [pagus Aillardensis per O'Reilly ^[3]], Allano (Petrus d' ~), en latin, Aylans (castrum de ~), en 1254, Aillars, au sègle XIII, en occitan, Aillas, au sègle XIII, en occitan, Alhas (in parrochia de ~), en 1273, Aillyan (Bernardus d' ~), en 1279, Alhas, Alhans, Halhas, Halhains, Haylanx, tot en 1276, en occitan, Alhans (castri d' ~), en 1289, Alhans (in parochia de Moissaco seu d' ~), en 1289, Alhanum (apud ~), en 1326, en latin ^[4]. Dauzat, que probable coneishèva pas totas las atestacions medievalas, interprèta per un nom latin d'òme Allius, damb lo sufixe -aceus ^[5]. Contra tota règla d'evolucion, Negre, citat per B. Boyrie-Fénié, postula un nom comun occitan aligàs, « braudèir, hanguèir » (pr'aquò, eth coneishèva la fòrma Aillas deu sègle XIII citada per Dauzat...). Bénédicte Boyrie-Fénié accèpta lo nom de persona Allius, mès estima que las variantas en -r son maishantas lecturas per -n. Lo -t- de la prononciacion seré un « sovenir » de n etimologic perqué n e t son dentalas ^[4] (practicament, -ns ha nèisher un -nts que facilita la prononciacion - véser l'atestacion Haylanx, que cau legir [a'ʎants] e t demòra, mèi o mens, pui que las fòrmas escritas han pensar a un important polimorfisme). Lo sufixe seré -anos : *Alliano(s) [fundos], lo ben, lo maine d'Allius ^[4].

Las explicacions eruditas de Bénédicte Boyrie-Fénié meritan comentaris. Se la prononciacion es [a'jats], justifica plenament una grafia Alhats. Segondament la pèrta de l molhat deu se corregir dens una lenga corrècta. Las variantas en -r serén maishantas lecturas per -n; mès aquera possibilitat es dificilament valabla per la prumèira atestacion, perqué seré -rd- que carré legir -n-. Aquò dèisha lo lector dens un certan dobte sus l'origina d'aqueth -n-. Enfin, qué pensar d'aqueth Moissaco que la fòrma de 1289 en har un equivalent d'Alhans ? *Moishac (de Muscius + -acum) seré l'ancian nom d'Alhats Gran, vilatge qu'auré eretat après deu nom d'Alhats Vielh ? Mès com i a un Mouchac dens la comuna de Sigalens, au sud-èst d'Alhats Vielh, la suposicion tomba còp-sec.

Istòria

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2018	2026	André Marc Barnett		mètge
2014	22 de heurèir 2018 (demission)	Jean-Michel Léglise		retirat
març 2008	2014	Serge Bezos
març 2001	2008	Claude Joseph	divèrs esquèrra
	2001
circa 1945		Albert Sarrazin	radicau	conselhèir generau (1945-1963 : mòrt en foncions)
circa 1880	?	Étienne de Gascq	monarquista	conselhèir generau (1889-1895) e d'arrondiment (1880-1889)
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton d'Auròs; es adara deu canton de Le Réolais et Les Bastides (en francés), donc Lo Reulés e las Bastidas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 799, totala: 836
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
1 717	1 883	1 823	551	2 016	1 944	1 988	1 953	1 318
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
1 402	1 468	1 456	1 366	1 399	1 454	1 461	1 482	1 451
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 360	1 375	1 267	1 176	1 180	1 122	1 158	1 176	1 107
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
1 049	939	790	690	656	668	724	732	736 756
2009	2010
745 765	761 783
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• Arren permet d'explicar la populacion de 1821. Las donadas de las comunas vesias son normalas.

Lòcs e monuments

• 
  La glèisa de Nòsta Dauna d'Alhàs.
• 
  La faciada occidentala de la glèisa.
• 
  Las arcaduras e l'escalpra de pelegrins.
• 
  Los desròcs deu castèth.
• 
  Lavador a la Bassana.
• 
  Lo monument aus morts darrèr la glèisa.

Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas damb la comuna

Martine Faure, deputada de la 12a circonscripcion de la Gironda

Véser tanben

• Comunas de Gironda

Ligams extèrnes