Le Carlar de Baile

Le Carlar de Baile^{[1],[2],[3],[4]} (en francés Le Carla-Bayle) es una comuna foissenca situada dins lo departament d'Arièja e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Vilatge d'Occitània

Le Carlar de Baile Le Carla-Bayle
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La muralha restaurada.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 09′ 05″ N, 1° 23′ 39″ E
Superfícia	35,52 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	411 m 386 m 236 m
Geografia politica
País	Comtat de Fois
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 9	Arièja
Arrondiment 092	Pàmias
Canton 0906	ancianament del Fossat
Intercom 240900522	del val de Lesa
Cònsol	Jean-Luc Couret (2008-2014)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	788 ab. Evolucion de la populacion 802 ab.
Autras informacions
Gentilici	carlaneses
Còde postal	09130
Còde INSEE	09079

Los abitants son los carlaneses. Es una anciana ciutadèla uganauda.

Geografia

Comunas a l'entorn.

Toponimia

S'apelava en francés Carla-Le Comte d'aquí a 1879. La prononciacion es [lekaɾ'la (ðe'βajle)]. La fòrma occitana segon Patrici Pojada es Le Carlar (de Baile). Las fòrmas ancianas son : illo alode de Carliago en 961, Castelario, cap a 1100, Castlar en 1118, Castilario en 1232, Caslarium, Castlarium, Castrii Caslarii, Caslario, Caslarii en 1244, Caslarii en 1249, (villa de) Castellariis en 1256, (castrum de) Castlardo en 1263, Caslarium Comitis, del Carlar en 1425, Lo Carlar, cap a 1460 (Esquerrier), etc^[5].
Segon Dauzat, Le Carlar ven del latin castellum ambe'l sufixe diminutiu -are^[6].
Segon Negre, Astor, los Féniés e d'autres, citats per Patrici Pojada, Le Carlar es una fòrma sincopada sortida del bas-latin castellare (castèl fòrt), derivada de castellum ambe'l neutre latin -are; l'evolucion es castellare > castelar > castlar > carlar (passatge de -stl- a -rl-). S'agís d'una residéncia senhorala fortificada. Per Joan Coromines, tanben citat per P. Pojada, l'origina es le latin castellares, collectiu plurau de castellum. Patrici Pojada accèpta las explicacions precedentas, mès considèra que castellare designa un grand castèl (en oposicion ambe la formulacion de Dauzat) e precisa que le mot occitan castelar (castelhar en Savartés, ambe palatalizacion, casterar en gascon) pòt demorar intacte, sense sincòpa, per designar de castèls o de lòcs, un còp lo castèl desrocat^[5].

Istòria

Le Carlar èra del Comtat de Fois ^[7].

Dialectologia

Lo parlar del Carlar de Baile a de traits gascons :

• -nd- > -n-
• -ll > -th
• -arium > -èr
• Conservation de 'kw' e 'gw'
• entà (per)
• escríver (escriure)
• subjontiu dins les subordonadas de temps

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2008	2014	Jean-Luc Couret
març de 2001	2008
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): , totala:
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
1 480	1 800	1 476	1 710	1 842	1 931	1 909	1 926	2 030
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
2 011	1 977	1 969	1 867	1 801	1 658	1 562	1 518	1 415
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 324	1 294	1 278	1 012	997	998	961	847	799
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
720	602	538	469	578	645	726	736	Cercar
2009	2010
755 774	770 788
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas amb la comuna

• Pèire Baile (1647-1706), filosòfe.

Véser tanben

• Comunas d'Arièja

Ligams extèrnes