Noalhan

Naualhan/Noalhan (Noaillan en francés) es una comuna bordalesa ^[1] de Guiana, lingüisticament gascona, administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vilatge d'Occitània

Noalhan Noaillan
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
L'ostau de comuna, l'ostau comunau (« meria ») (set 2010)
Geografia fisica
Coordenadas	44° 28′ 49″ N, 0° 21′ 55″ O
Superfícia	31,8 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	99 m 30 m 17 m
Geografia politica
País	Guiana Bordalés
Estat	França
Region 75	Navèra Aquitània
Departament 33	Gironda
Arrondiment 333	Lengon
Canton 3350	Lo Sud Gironda (Vilandraud avant 2015)
Intercom 243301280	CC deu Sud Gironda
Cònsol	Bernadette Sore-Noël (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2019)	1 676 ab. Evolucion de la populacion 1 712 ab.
Densitat	50,79 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	Noaillannais (en francés)
Còde postal	33730
Còde INSEE	33307

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de Naualhan/Noalhan

	Leujacs	Roalhan quadripunt
Balisac		Lo Nisan
Vilandraut		Usèsta

Toponimia

Las fòrmas ancianas son Noalhan (Montasinum de ~), en 1220, Noilla (Amaneus de ~), en 1242, Noailhano (Amaneo de ~), en 1273, Novelhano (de ~), en 1273, Noailhan (Miletus de ~), Novelliano (par. de ~), en 1274, Novelliano (de ~), en 1281, Novelliano (de ~), en 1289, Noalhano, en 1294, Novelliano (pro Montasio de ~), en 1295, Noilhanum (dominus de ~), en 1307-1317, Novellianum, en 1307-1317. La prononciacion es [nawa'jã] ^[2].

Dauzat e Rostaing citan una de las atestacions en Novelliano, que recusan a causa de la fòrma modèrna. Interprètan lo nom com un derivat de novalis, « tèrras eishartigadas dempui gaire », dab lo sufixe -anum^[3]. Son seguits per Jacques Astor (citat per Bénédicte Boyrie-Fénié). Negre (citat tanben per B. Boyrie-Fénié) part probablament de las fòrmas latinas en Novelliano e explica lo nom per Novellianus, nom roman d'òme, en postulant l'atraccion deu latin novalia. Bénédicte Boyrie-Fénié admet mèilèu l'explicacion de Negre. Explica la prononciacion [nawa'jã] per un passatge de o iniciau pretonic a au, en prenent l'exemple de aunor < onor^[2], çò qu'es una error : l'aunor ven de la onor.

Se Negre avè augut totas las fòrmas ancianas, auré constatat que totas las que son en Novel- son en latin e que las en occitan s'interprètan com Noalh-. La latinizacion supausa adaptacion e interpretacion a partir de las fòrmas oralas o escritas occitanas, aquí perqué las que son dirèctament en occitan an mèi de pes. Un derivat de novalis/novalia es donc una solucion mèi racionala que Novellianus, que l'adjectiu novèl/navèth inspirèt benlèu aus escribas.

Per comprene la prononciacion [nawa'jã] (que devèva èste [nawa'ʎan] avant la francizacion de la prononciacion), l'exemple de Noalhac, a 30 km de Noalhan, a una certana utilitat. Noalhac a gardat una prononciacion en tres sillabas : [nua'ʎak] (e pas [nwa'ʎak]). Per Noalhan, l'evolucion pòt èste atau : [nua'ʎan] > [nuwa'ʎan] (introduccion d'una consonanta per evitar l'iatus, qu'es una varianta consonantica de [u]) > [nawa'ʎan]. Fau interpretar la darrèra evolucion au còp com una dissimilacion de u, perqué l'articulacion [-uw-] es mauagida, e com una assimilacion a las vocalas de las autas sillabas; la dissimilacion es a la basa e l'assimilacion es un mejan. La grafia pòt adméter Naualhan, mès pas *Navalhan : la consonanta intèrna a una foncion anti-iatica, es pas lo resultat deu v de novalis.

Istòria

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	Bernadette Sore-Noël
octobre 2017	2020	Jean-Pierre Auroux	shens	retirat
març 2008	2017]]	Laurence Harribey	PS	retirada, senatritz (1èir d'octobre 2017-), presidenta de la CC deu canton de Vilandraut (2008-2013), 1èira vice-presidenta de la CC deu Sud Gironda (2014-), suplenta deu députat Gilles Savary, conselhèira regionala de Navèra Aquitània
març de 2001	2008	Jean Peringuey	PS	conselhèir generau (1998-2004)
	2001
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Vilandraud; es adara deu canton deu Sud Gironda.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 1615, totala: 1716
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
2 177	2 059	1 967	2 148	2 485	2 158	2 434	2 460	2 520
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
2 528	2 509	2 308	2 056	1 966	1 844	1 735	1 747	1 584
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 530	1 497	1 439	1 166	1 141	1 057	1 102	941	921
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
861	779	772	762	858	1 015	1 350	1 397	1 445 1 472
2009	2010
1 497 1 524	1 564 1 592
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas dab la comuna

Véser tanben

• Comunas de Gironda

Ligams extèrnes