Talança

Talença, o puslèu Talança, prononciacion [taˈlansə] (Talence en francés), es una comuna bordalesa de Guiana, lingüisticament gascona, situada dens lo departament de Gironda e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vila d'Occitània

Talança Talence
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Glèisa de Talança escandilhada.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	44° 48′ 00″ N, 0° 35′ 02″ O
Superfícia	8,28 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	29 m 20 m 2 m
Geografia politica
País	Guiana Bordalés
Estat	França
Region 75	Novèra Aquitània
Departament 33	Gironda
Arrondiment 332	Bordèu
Canton 3356	Talança (caplòc, pui burèu centralizator)
Intercom 243300316	Bordèu Metropòli
Cònsol	Emmanuel Sallaberry (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2019)	43 820 ab. Evolucion de la populacion 44 799 ab.
Densitat	5 014,13 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	talancés, talancesa (Talençais en francés)
Còde postal	33400
Còde INSEE	33522

Una legenda locala pretend qu'an costuma, devath l'influença dau francés, de prononçar Talança puslèu que Talença, fòrma supausada a tòrt d'origina, justament pr'amor dau francés, mès aquera interpretacion es en contraccion dab las fòrmas ancianas (veire toponimia).

Geografia

La vila de Talança a per axe principau la rota de Baiona, que correspond a la via de Tors deu camin de Sent-Jacme.

Perimètre dau territòri

Comunas confrontantas de Talança

	Bordèu
Peçac		Begla
Gradinhan		Vilanava d'Ornon

Toponimia

Las fòrmas ancianas son Talencia, en latin, aus sègles XI-XIII, Talencia, en latin, en 1182, Talanssa (loco appellato A ~), en 1274, Talanse en 1307-1317, Talencia, en latin, en 1307-1317 ^[1]. Au mens en aparéncia, las fòrmas ancianas, latinas o gasconas, fornidas per Bénédicte Boyrie-Fénié testimònian d'un passatge progressiu de Talen- a Talan-. En realitat, las latinizacions, que son interpretacions d'escribas, gardan imperturbablament Talencia, mès las occitanas nos ensenhan la prononciacion daus sègles XIII e XIV (e benlèu d'avant), qu'a quasi pas cambiat desempui; la data de l'evolucion de -a finala pòsttonica a [ǝ] demòra conjecturala pr'aquò, mès probable qu'èra dejà complida a l'epòca (fòrma de 1307-1317).

Si Dauzat e Rostaing, seguits per Negre, conjecturan que l'origina de Talança es lo nom d'òme latin Tallentius ^[2] (damb un ajustadís -a per Negre), Bénédicte Boyrie-Fénié ha remarcar a bon dret que Tallentius + -a auré donat *Tarença en gascon. Vaquí perqué supausa una varianta masculina *Talenteus deu cognomen femenin Talentea, associada au sufixe -a^[1]. Mès en realitat sonque las atestacions medievalas en latin han cercar deu costat d'un nom en -len-. Una causa sembla segura, es que la varianta Talança es pas devuda a una evolucion de *Talença devath l'influéncia deu francés, plan mai tardiva. De manèira incomprensibla, Bénédicte Boyrie-Fénié, que coneish e cita la prononciacion autentica, causeish la grafia *Talença, totalament inatestada en occitan. Xavier Delamarre, que probable coneishèva las fòrmas ancianas, explica Talança per talāntiā, « lo maine de Talāntios » ^[3].

Istòria

A l'origina, lo territòri talancés èra quasi enteirament caperat de bòscs. Lo vertadèir puplament de Talança data dau XVII° siègle, mès i avèva dejà un vilatge. La proximitat daus camins de La Tèsta, Tolosa e Baiona atirèt los borgés de Bordèu. Nombrós son aqueths que se hiren bastir rishas damoranças, coma lo castèth Peixotto, que vingut mèi tard l'ostau de vila. Mès aquò's sonque dus sègles mèi tard que l'urbanisacion e l'industrialisacion de Talança esturen considerablament aumentadas. La biscuiteria Olibet èra fòrt renomada au debut dau XX° siègle. Las industrias dispareishuren decap a las annadas 1970.

Administracion

Lista daus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
18 d'octobre 2017	2026	Emmanuel Sallaberry [4]		Director financèir
1993	2017 (demission per demorar au Senat)	Alain Cazabonne	UDF, pui MoDem	Administrator de societats, ancian conselhèir generau (1985-1998), senator (2017- )
març de 1983	1993 (décès)	Gérard Castagnéra (1943-1993)	RPR	Mètge, deputat (març 1993- setembre 1993)
març de 1965	març de 1983	Henri Deschamps [5]	SFIO, pui PS	Professor de letras, deputat (1973-1981)
	1965
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• A la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna, qu'èra caplòc dau canton de Talança, i demorèt e ne vingut lo burèu centralizator.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 41517, totala: 43574
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
1 489	1 181	1 340	1 194	1 322	1 288	1 232	1 402	1 434
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
1 693	2 430	2 577	3 604	3 873	4 621	6 642	7 921	9 221
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
11 227	11 832	13 224	15 823	17 130	18 944	20 380	21 650	22 695
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
25 874	29 161	34 127	34 692	34 485	37 210	40 920	40 940	40 576 41 977
2009	2010
40 793 42 179	40 600 41 971
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas damb la comuna

• Enric de Montpesat
• Joan Lahita (vasut a Talança en 1930)

Veire tanben

Ligams extèrnes