Taoïsme

Lo Taoïsme^[1] (o daoïsme), ) es un corrent filosoficorelgiós chinés fondat pendent l'Antiquitat. Son principi fondamental es la recèrca de l'armonia amb los precèptes de la natura en vista d'aquerir l'immortalitat. Es vengut un element important de las cresenças chinesas al sen d'un sincretisme format amb lo confucianisme, lo bodisme e la religion tradicionala. Lo taoïsme es tanben un movement istoricament dividit e organizat a l'entorn de sèctas mai o mens autonòmas. Pasmens, las autoritats an egalament totjorn assajat d'organizar aqueles movements al sen de federacions. Lo taoïsme chinés modèrne es aital somés al contrarotle de les autoritats governamentalas.

La diversitat dels corrents entraïnèt una diversitat de las practicas e dels rites. Dins lo corrent de son istòria, lo taoïsme aguèt totjorn una dimension populara importanta. Aquò s'explica pel ròtle de las cresenças de la populacion durant sa formacion. En efièch, l'aparicion del taoïsme foguèt la resulta de l'integracion al sen d'un meteis corrent dels ensenhaments del libres del canon taoïsta (Daodejing, Zhuangzi...), de rites populars d'exorcismes e de tecnicas variadas destinadas a atenher l'extasi o l'immortalitat. Fòrça commentaris completèron aqueles elements e l'ensemble dels corrents taoïstas foguèron pas torjorn d'acòrdis entre eles. Uei, los dos movements principals se concentran suls rites e talismans de proteccion (movement Zhengyi Mengwei) e sus las tecnicas de transformacion intèrna del còrs (Quanzhen).

Lo nombre de taoïstas es de mal estimar per divèrsas rasons. D'en primièr la posicion antireligiosa del govèrn chinés facilita pas las recèrcas e los recensaments. Puèi, identificar las parts dominantas de cada religion al sen de las practicas sincreticas de la populacion es pas simple. Lo nombre de taoïstas en China es donc sovent estimat a 175 milions de personas, mas aquela chifra es incèrta. Fòra de la Republica Populara de China, de comunautats importantas existisson en Taiwan (7,5 milions de personas) e al sen de las diaspòras chinesas d'Asia (Singapor, Malàisia...).

Istòria

Las originas del taoïsme

Representacion de Laozi (periòde Ming)

Article detalhat: Laozi.

Segon las legendas, Laozi fondèt lo taoïsme durant lo sègle VI abC. Redigiguèt tanben lo Daodejing qu'es la basa de tots los ensenhaments taoïstas ulteriors. Puèi, la sieuna òbra foguèt completada per d'autres savis coma Zhuangzi. Pasmens, aquel raconte es pas afortit per las fonts disponiblas e l'existéncia de Laozi o Zhuangzi es totjorn discutida^[2][3][4]. Las originas vertadièras del taoïsme son donc incèrtas pels istorians modèrnes.

Los passatges mai ancians dels primièrs tèxtes taoïstas (Daodejing, Zhuangzi, Neiye...) suggerisson un començament de redaccion o de compilacion entre los sègles IV e II abC^[5][6][7]. Aquò poiriá èsser la resulta de la coalescéncia d'idèas mai ancianas eissidas del Periòde de las Primas e dels Automnes (722-481 abC) e del Periòde dels Reialmes Combatents. Las semblanças entre las practicas dels wu (shamans chinés) e dels fangshi (« mèstre de las tecnicas ») d'aqueles periòdes e mai d'un rite taoïsta sosten aquela ipotèsi^[8]. Aital, lo taoïsme seriá lo fruch de la conjonccion progressiva de quatre principis fondamentals : las primièras compilacion del Daodejing e del Zhuangzi, las tecnicas destinadas a aténher l'extasi, lo desvolopament de rites per obténer longevitat e immortalitat e las practicas d'exorcisme.

Las primièras formas de taoïsme organizat

Las primièras formas de taoïsme organizat apareguèron a la debuta del periòde Han durant lo sègle II abC^[9]. Lo movement Huang–Lao es un exemple d'aqueles movements taoïstas primitius. Prepausava una vision cosmologica basada sus un sobeiran cargat de coordenar l'òrdre politica e social amb l'òrdre cosmic e dirigir l'Empèri sensa agir gràcias a de metòdes inspirats per l'escòla legista, pel confucianisme, per l'escòla del Yin e Yang e pel mohisme^[10]. Aquel interès de l'eleit per la filosofia taoïsta foguèt tanben a l'origina de la redaccion dels primièrs commentaris sul Daodejing. Pasmens, aquelas formas de taoïsme organizat se doblèron de formas popularas variadas que se difusèron al sen de la populacion chinesa pendent tot lo sègle II abC^[11].

A la fin del sègle II, apareguèron lo movement dels Cinq Boissèls de Ris e l'Escòla dels Mèstres Celestials que foguèron creats, segon la legenda, per Zhang Daoling (34-156)^[12]. Persuadits de la destruccion propdana del monde, formèron un movement de massa destinat a preparar lo futur. Puei, organizèron una insureccion còntra lo poder Han, que durèt de 184 a 192^[13]. Los revoltats foguèron vencuts, mas l'Empèri se fragmentèt dusca a la disparicion de la dinastia Han en 220. Aquò permetèt la subrevida dels Mèstres Celestials. Vengut mai pacific, lo movement participèt pas a las luchas entre los pretendents a l'Empèri. Poguèron aital se renforçar e tornar venir un movement influent durant lo periòde dels Tres Reialmes^[14]. En 215, foguèron reconeguts oficialament per lo general Cao Cao, un dels actors politics e militars principals del periòde. En escambi, los Mèstres Celestials sostenguèron lo poder^[15].

Una autra branca importanta del taoïsme organizat primitiu foguèt la tradicion de l'alquimia « exteriora ». L'objectiu de sos tenents èra de descobrir l'elixir d'immortalitat. Per aquò, fabriquèron fòrça mesclas divèrses, sovent a basa de substàncias toxicas coma lo cinabre, lo mercuri, lo plomb o lo realgar. Tanben, desvolopèron un ensemble de rites e de practicas de purificacion^[16].

Lo desvolopament de l'Escòla Lingbao

Durant la fin del Periòde dels Tres Reialmes, lo taoïsme se fragmentèt en movements independents e de còps implicats en d'activitats illegalas. Pasmens, la reünificacion del païs jos la dinastia Jin (265-420) favorizèt d'evolucions importantas. D'en primièr, las classas aristocraticas s'interessèron a d'idèas novèlas pel mejan de discussions teoricas^[17]. Aquò donèt naissença au neotaoïsme (Xuanxue), un corrent filosoficoreligiós que pòt èsser assimilat a una forma de confucianisme influenciat per d'elements eissits del taoïsme. Wang Bi (226~249), Guo Xiang (v. 252~312), Xi Kang (223~263) ne'n foguèron las figuras principalas. Sos desvolopaments menèron a la formacion d'una metafisica basada suls classics taoïstas, lo Daodejing, lo Zhuangzi e lo Yijing, que venguèron los « tres tractats del prigond ».

Après la desfacha dels Turbants Jaunes, la fragmentacion dels movements eissits dels Mèstres Celestials contunhèt. A la fin del sègle IV, las invasions dels Xianbei e dels Xiongnu entraïnèron una migracion dels centre del poder Jin cap al sud del païs. Aquò permetèt de recampar una partida de l'eleit taoïsta al meteis endrech. Lu Xiujing (406-477) impulsèt alara una importanta reforma per tornar unificar los taoïstas se reclamant dels Mèstres Celestials al sen de l'Escòla Lingbao. Per aquò, assajèt de restaurar l'organizacion istorica del movement, de crear un clergat ierarquizat e compilèt lo primièr canon taoïsta estructurat. Puèi, considerant l'èsser uman coma naturalament pecaire, donèt una importància centrala als rituals de purificacion en s'inspirant dels rites confuceans e bodistas.

L'èra dels tres ensenhaments

A partir del sègle IV, se difusèt en China lo bodisme pel mejan de l'arribada de missionaris indians o de viatges organizats dins la peninsula per recuperar de tèxtes sacrats e de metòdes d'ensenhament. Lo bodisme s'implantèt rapidament en lo sistèma de cresenças chinés e comencèt la lònga èra dels « tres ensenhaments ». Aqueu periòde, que va del sègle IV al sègle XIX, se caracteriza per un foncionament sincretic del bodisme, del confucianisme e del taoïsme. Las influéncias recipròcas i foguèron multiplas e es dificil d'identificar las inonvacions pròprias a un movement donat.

Aqueu sincretisme permetèt als tres ensenhament de coexistir e de defugir un conflicte religiós. Pasmens, de luchas d'influéncia existiguèron al sen de l'eleit per obtenir las favors de l'emperaire. Segon sos besonhs o sas concepcions de l'exercici del poder, cada emperaire acordèt una plaça mai importanta a un ensenhament. Per exemple, l'emperaire Wu (502-549) prenguèt lo sobeiran bodista Ashoka (273-232 abC) coma modèl. Gaozu (566-635) s'inspirèt puslèu del taoïsme e se proclamèt descendent de Laozi per justificar son mandat celestial. Fondator de la dinastia Tang, Gaozu apondiguèt tanben lo Daodejing al programa dels concors oficials. A l'opausat, d'emperaires ordonèron de còps de persecucions còntra un dels ensenhaments. Aital, en 845, Tang Wuzong ordonèt de reprimir las religions contemplativas lausant lo celibat (vistas coma una menaça per l'economia)^[18].

Pasmens, una evolucion importanta se fagèt a partir dels sègles XII e XIII amb la formacion de doas Escòlas principalas. La primièra èra l'Aligança Poderósa de l'Unitat Ortodòxa (Zhengyi Mengwei). Èra centrat sus un ensemble d'escòlas centradas suls rituals e suls talismans. Los Mèstres Celestials i tenián un ròtle central. La segonda èra l'Escòla de la Completud de l'Autentic (Quanzhen). Èra lo resultat de la fusion de corrents alquimics e ascetics. En efièch, l'alquimia « extèrna » èra en cors de remplaçament per l'alquimia « intèrna ». L'objectiu dels alquimistas taoïstas venguèt la transformacion de lor còrs pel mejan de practicas inspiradas per de concèptes eissits de l'alquimia tradicionala. L'ascèsi bodista ne'n foguèt una font d'inspiracion.

Los periòdes de repression

Durant la segonda mitat del periòde Ming, l'imatge del taoïsme venguèt mai negativa al sen de las classas superioras. Lo caractèr popular de la màger part de sas cresenças rebutèt los intellectuals e l'eleit de l'administracion imperiala. Pasmens, d'escòlas taoïstas venguèron tanben de movements d'oposicion mai e mai violents. En 1919-1920, una primièra lei, pauc aplicada, enebiguèt los temples dedicats a las divinitats des elements e dels fenomèns naturals. L'usatge de talismans e de proteccions magicas foguèt egalament enebit.

La repression venguèt efectiva aprèp la victòria dels comunistas de Mao en 1948-1949. Las ordinacions, las supersticions (talismans, exorcismes...) e las activitats antimarxistas (escòlas ierarquizadas, fèstas religiosas...) foguèron enebidas. De bens foguèron tanben sasits e mai d'una sècta foguèt declarada illegala. De mai, dins la realitat, la repression foguèt sovent pauc mestrejada e los incendis de temples foguèron frequents. Las autoritats participèron tanben a la destruccion del patrimòni mai simbolic coma las estatuas de bronze del mont Wudang que foguèron fondudas en 1956.

Aprèp una brèva acalmia a la fin dels ans 1950 marcat per una volontat de crear una federacion taoïsta dirigida pel govèrn, la Revolucion Culturala marquèt un retorn de la repression violenta. Puèi, las autoritats ordonèron la barradura o la requisicion dels temples en 1966 e lo clergat foguèt remandat. Fòrça tèxtes e objèctes sacrats foguèron aital destruchs durant aqueu periòde. La màger part dels prèires que refusèron d'abandonar sas practicas deguèron se despatriar (mai que mai en Taiwan).

Lo taoïsme dempuèi la mòrt de Mao

En 1979, Deng Xiaoping autorizèt tornarmai la practica del taoïsme. Un primièr centre de formacion teologica durbiguèt en Pequin en 1984 e las ordinacions tornèron prendre en 1989 pel movement Quanzhen. Lo movement Zhengyi deguèt esperar tres ans suplementaris per obtenir la meteissa autorizacion. En 1994, 450 temples e monastèris èran estats restaurats tant per de motius religioses que toristics. En las vilas, aquel retorn del taoïsme es estrictament enquadrat per las autoritats e los tempes, los monges e los mèstres taoïstas dèvon obtenir una autorizacion formala d'exercici. L'organizacion de ceremònias publicas es egalament somesa a aquela reglementacion. En las zònas ruralas, lo contrarotle es leugierament mens estricte.

Las basas doctrinalas e las practicas

Lo canon taoïsta

Las doctrinas centralas del taoïsme son basadas sus tres obratges escrichs vèrs lo sègle IV abC e compilats durant lo periòde Han : lo Daodejing, lo Zhuangzi e lo Lie Zi. Pasmens, segon una critica modèrna d'aqueles tèxtes, lo Lie Zi es una compilacion mai tardiva que pòrta pauc d'elements novèls. Es donc sovent escartat dins las presentacions mai recentas.

Lo Daodejing

Exemplar modèrne d'un Daodejing escrich d'un biais tradicional sus de cambas de bambó

Articles detalhats: Laozi e Daodejing.

Lo Daodejing es un recuèlh d'aforismes escurs e poëtics atribuïts a Laozi. Aquela paternitat indicariá una redaccion durant lo sègle VI avC, mas los fragments mai ancians coneguts datan del sègle III abC^[19]. La primièra version complèta es encara mai recenta que data de la primièra mitat del sègle II abC. Per explicar aquel escart entre la composicion e la compilacion definitiva de l'òbra, una legenda descriu una transmission orala del tèxte pendent tres o quatre cents ans.

Lo tèxte, relativament cort, es constituït de 5 500 caractèrs e de consideracions numerologicas numerologicas aguèron benlèu un ròtle important durant sa mesa en forma que de de versions intermediàrias de 4 999 caractèrs existisson^[20]. Es dividit en doas partidas principalas titoladas lo Tao (la via) e lo Tö (la vertut). 81 capitols forman la version usuala. Pasmens, dins las versions mai ancianas, aquela organizacion es absenta e las doas partidas principalas son de còps intervertidas. La lenga utilizada es una forma literària del chinés classic amb de frasas generalament ritmadas e, de còps, rimadas. Aquela lenga èra ben mestrejada per l'elèit intellectual de la China Anciana, mas es fòrça diferenta del chinés actual. De mai, los mots causits son sovent fòrça polisemics e son eissits de categorias gramaticalas rarament determinadas. Segon l'estructura retenguda pel lector, las interpretacions pòdon donc variar considerablament.

La diversitat de las interpretacions possiblas complica l'interpretacion del tèxte. Lo Daodejing es aital de còps vist coma una compilacion sens coëréncia vertadièra, una vision sostenguda per la preséncia de propocisions contradictòrias. Al contrari, es de còps considerat coma un tèxte amagant una coëréncia prigonda amb un estil volontàriament allusiu e elliptic. Aquela segonda vision, centrala dins lo taoïsme, engendrèt una tièra de comentaris e de traduccions de l'òbra. Pasmens, en causa de las dificultats de comprenença del tèxte, las conclusions son fòrça variablas. Aital, tre lo periòde Yuan, de letruts chinés avián notat las diferéncias d'interpretacion del Daodejing en foncion dels besonhs de cada dinastia. Çaquelà, es possible de distinguir quatre tipes d'interpretacion diferentas :

• una dominanta mitologica que se concentra suls tèmas del caòs, de la divessa maire e dels cultes animistas tradicionals.
• una dominanta mistica.
• una dominanta filosofica e metafisica onte las causas e los principis naturals ocupan una plaça centrala per explicar los objèctes e los eveniments^[21].
• una dominanta individuala que se concentra sul melhorament de l'individú.

Las concepcions de Laozi son en partida originalas, mas mai d'un element provèn de la religion chinesa tradicionala. Lo Tao (o Dao), un concèpte intangible, permanent e inefable, i es presentat coma l'origina de tots los elements e èssers de l'Univèrs. Es tanben la causa de la vertut. Segon Laozi, los òmes an una volontat e lo liure arbitri. Pòdon donc alterar lor natura e agir contra lor natura. Aquò trebola l'equilibri del Tao e donc l'equilibri de la societat ela meteissa. Per tornar arribar a l'estat d'equilibri, las valors promogudas son lo « non-agir », la « vida dins lo moment present », la causida de « l'accion espontanèa » e la mesa en arrièr de se, la critica de la fòrça e de l'afirmacion. L'umilitat e la simplicitat vènon aital las vertuts preferidas del taoïsme.

Aquò influencièt largament l'estil de govèrn dels sobeirans chinés. D'efèct, per los taoïstas, lo govèrn perfièch dèu privilegiar lo « non-agir » e considerar son pòble amb destacament (coma lo Cèl considèra la creacion). Del ponch de vista dels subjèctes, lo mantenement de l'armonia pel sobeiran èra vist coma lo pretzfach central del « bòn » govèrn. Lo Tao Te Ching es tanben a l'origina de la medecina chinesa tradicionala qu'estúdia fòrça los equilibris per identificar e sonhar las malautiás. Enfin, inspirèt las arts chinesas gràcias a sas visions naturalistas.

Lo Zhuangzi

Exemplar del Zhuangzi estampat durant lo periòde Song

Articles detalhats: Zhuangzi (libre) e Zhuangzi (filosòf).

Lo Zhuangzi es una compilacion d'anecdòtas, d'allegorias, de parabòlas e de faulas, sovent umoristicas o irreverenciosas, organizadas en 33 capitols. Lo filosòf – benlèu legendari – Zhuangzi seriá l'autor dels sèt primièrs^[22]. La seguida es constituïda de tèxtes atribuïts a d'escòlas o de pensaires inscrichs dins la sieuna continuitat intellectuala^[23][24].

Sos tèmas principals son l'espontaneïtat de l'accion e la liberacion del monde umana, en particular la liberacion de las constrenchas impausadas per las nòrmas, las convencions e las tecnologias. Las faulas e anecdòtas del raconte ensajan donc d'illustrar la vanitat de las distincions umanas entre lo ben e lo mal, la vida e la mòrt, lo grand e lo pichon o l'uman e la natura. Zhuangzi i encoratja l'errància inchalhenta, lo « non agir », l'espontaneïtat naturala, la malfisança envèrs lo lengatge e la comunion amb la « Via » cosmica en seguissent la natura. Lo mestritge de se e de son energia interiora, gràcias a la tranquillitat e a l'abséncia de pensada, i son tanben presentats coma de valors importantas. Aquò èra una vision fòrça opausada als ensenhaments filosofics chinés tradicionals, fondats sul deure moral e personal, que valorisava la figura de l'òme autentic, savi e invencible, arribat a un estat superior pel mejan d'aquelas posturas e practicas moralas. L'ensemble d'aqueles principis es a l'origina del « Sant » de la tradicion taoïsta.

Los principis e concèptes principals

Seguir la Via

Lo taoïsme prepausa a sos practicants una immortalitat qu'es la resulta de l'aquisicion d'una forma de saviesa fondada sus l'armonia. Aquela armonia se tròba en plaçant son còr e son èime dins la Via (lo Tao) de la natura. L'objectiu es de tornar a l'autenticitat primordiala e naturala de l'individú en imitant la passivitat de la natura e en se liberant de las constrenchas socialas. Lo taoïsme presica donc una mena de quietisma naturalista amb d'ideals d'inchalhença, d'espontaneïtat, de libertat individuala, de refús de las rigors de la vida sociala e de comunion extatica amb las fòrças cosmicas. Per aquò, lo taoïsme suggerís de quitar las vilas per se retirar dins las montanhas o de viure coma un païsan, luènh dels centres de decision.

Aquela vision èra en oposicion amb los precèptes del confucianisme. Tre l'Antiquitat, de filosòfs chinés avián aital ben observat las diferéncias entre los individús acceptant la vida en societat e assajant de la melhorar (los confucianistas) e los individús que pensavan impossible o perilhós de cambiar la societat. Los taoïstas prepausan una interpretacion radicala d'aquela oposicion. Per eles, la serenitat de l'èime es lo resultat de l'inutilitat, de l'abséncia de qualitats e del void. Per exprimir aquela idèa, Zhuangzi utiliza mai d'una anecdòta. Per exemple, segon el, un arbre tòrt e pichon serà liure de se desvolopar mentre qu'un arbre drech e fòrt serà copat e talhat pel boscassièr per fabricar de pòstes. Pels taoïstas, aquela abséncia de qualitats efectivas permet al savi de trobar lo void en se e de laissar son èime derivar dins lo corrent de la vida e de la natura.

Lo Non agir

Article detalhat: Wu wei.

Lo Non agir (Wu wei en chinés) es l'autre principi fondamental del taoïsme. Designa lo fach de seguir lo flus natural de l'Univèrs e de l'òrdre cosmic originari sensa o perturbar ni ensajar d'o modificar^[25]. Es aital un principi que permet d'agir en conformitat amb la natura e la Via. Pasmens, cal nuançar l'aspècte de la non accion inclús dins aquela règla. En efièch, pòt tanben s'interpretar coma una actitud de receptivitat e de disponibilitat extrèma fàcia als eveniments e a las situacions non mestrejats per l'individú.

L'expression Wu Wei pòt egalament se traduire pels tèrmes res, non-res o void. Pasmens, la nocion chinesa de void es diferenta de sa definicion occidentala. En chinés, correspònd mai a l'idèa de « quasi res ». Es un luòc de genèsi similar a una grana susceptibla de grelhar e d'espelir. Aital, pels taoïstas, aquel void es un buf capable d'engendrar la vida. S'es preservat e noirit, l'èsser uman pòt aténher l'immortalitat. Aquela quista es a l'origina d'un ensemble de practicas, de rites e de recèrcas de realizar per l'adèpte.

La quista de l'immortalitat

Article detalhat: Immortalitat.

La quista d'immortalitat de l'adèpte taoïsta es basat sus la necessitat de noirir lo principi vital del void^[26]. La meditacion ocupa una plaça centrala dins aquel trabalh, mas pòt s'acompanhar d'activitats fisicas (gimnasticas), de règlas dieteticas (exclusion progressiva de mai d'un aliment, junes, vegetarisme), d'exercicis respiratòris o sexuals, del consum de drògas, de recèrcas alquimicas, etc. Cada ensemble de practicas varia en foncion de las diferentas brancas del taoïsme, mas pòt permetre d'aténher l'immortalitat. Per exemple, las règlas alimentàrias dèvon permetre d'eliminar las impuretats del còrs de l'adèpte. Los exercicis respiratòris permèton de revitalizar lo principi vital. Enfin, los alquimistas taoïstas assajan de fabricar l'elixir d'immortalitat.

Lo taoïsme actual

Lo nombre d'adèptes

Lo taoïsme forma pas una religion organizada al sens occidental del tèrme. Sos adèptes seguisson de règlas diferentas centradas sus la quista d'una immortalitat basada suls ensenhaments dels obratges del canon taoïsta. De mai, aquelas règlas s'inscrivon sovent dins de quadres sincretics que mèsclan las multiplas tradicions espiritualas chinesas (taoïsme, religion tradicionala, bodisme, confucianisme...). Los taoïstas pòdon donc aver de visions cosmologicas, de mòdes de vida e de cresença variables e se presentar coma los adèptes d'una autra religion. Aquò favoriza pas lo calcul precís del nombre de taoïstas dins lo monde e las estimacions actualas avançant un nombre de 150 a 200 milions de taoïstas son donc de considerar amb prudéncia.

China demòra lo centre del taoïsme mondial que la màger part dels adèptes se tròban dins aquel païs o al sen de las comunautats chinesas installadas dins los païses vesins (Vietnam, Singapor...). En efièch, lo taoïsme fa partida de las cinc religions oficialament reconeguts pel govèrn chinés. I a egalament de movements taoïstas independents dins d'autres païses asiatics coma Corèa o Japon, mas son mai marginals e son sovent confrontats a la concurréncia de las religions localas. Enfin, durant lo sègle XX, lo taoïsme s'es difusat en Occident onte de movements filosoficoreligiós inspirats per sos precèptes se son desvolopats. Pasmens, demòran fòrça minoritaris.

Los corrents principals

Lo taoïsme es istoricament dividit en corrents distints e, de còps, opausats entre eles. Aquò s'explica per l'abséncia d'un clergat ierarquizat capable d'unificar los adèptes. Al contrari, fòrça sèctas, escòlas e monastèris desvolopèron las sieunas visions e interpretacions del tèxtes del canon. Demest los movements principals o mai influents, se pòdon citar :

• lo taoïsme magic qu'es un dels movements mai ancians. S'inspira de las practicas dels shamans e mascs de la China Anciana^[27]. Sos adèptes creson en l'existéncia de poténcias naturalas variadas (divinitats, èimes...). De rituals magics permèton de convocar aquelas creaturas per obtenir de favors particulars (pluèja, proteccion, exorcisme, garison, viatge dins lo monde dels mòrts, devinacion...). Aqueles rituals pòdon integrar l'utilizacion d'amulets^[28].
• lo taoïsme devinatòri se concentra sus las tecnicas permetent de preveire lo futur e de s'i adaptar. Aquela branca es basada suls ensenhaments dels fangshi (los « mèstres de las tecnicas »), de l'escòla del Yin e Yang e del Yi jing (lo classic chinés de la devinacion)^[29]. La teoria dels cincs elements e lo calendièr chinés tradicional i tènon tanben de ròtles importants. Aquò es a l'origina de mai d'una practica devinatòria (astrologia chinesa, devinacion terrèstra, exagramas Yi jing, interpretacion dels presagis...)^[30].
• lo taoïsme ceremoniau es basat sus l'idèa d'obtenir de poders, una proteccion o una benediccion en escambi de la celebracion de las entitats celèstas e dels esperits^[31]. Aquò necessita d'organizar de rituals e de fèstas integrant generalament de cants, d'ofrendas e de lecturas de tèxtes sacrats. Aqueles rites son tanben menats per de mèstres especializats que seguisson un important entraïnament abans oficiar.
• los adèptes de l'alquimia intèrna son un ensemble de movements partisans de tecnicas destinadas a isolar, renforçar e aumentar lo principi vital contengut dins lor còrs^[26]. Es una branca derivada de l'alquimia taoïsta qu'adaptèt lo vocabulari alquimic a l'anatomia.
• lo taoïsme karmic se concentra sus l'etica. Es fondat sus l'idèa que las poténcias celèstras ajudan e recompensan los autors d'accions bonas. Al revèrs, aquel principi es sovent acompanhat per l'idèa de castigs pels autors d'accions marridas. Aital, los individús bons qu'agisson segon la Via recebon de recompensas coma la prosperitat que li permèton de se raprochar de la serenitat e de l'immortalitat^[32]. Fòrça escòlas, pas tostemps d'acòrdi entre elas, partejan aquelas concepcions. Lo taoïsme karmic es tanben plan present dins lo taoïsme popular car permet una practica individuala afranquida del clergat.