Tarba

Tarba^[1] (Tarbes en francés) qu'ei ua comuna gascona de Bigòrra situada dens lo departament deus Hauts Pirenèus e la region administrativa d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Vila d'Occitània

Tarba Tarbes
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La maison comuna.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 13′ 51″ N, 0° 04′ 21″ E
Superfícia	15,33 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	326 m 311 m 284 m
Geografia politica
País	Gasconha
Parçan	Bigòrra
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 65	Hauts Pirenèus (prefectura)
Arrondiment 653	Arrondiment de Tarba (caplòc)
Canton 6599	Tarba-1, Tarba-2, Tarba-3 (caplòc de 5 cantons avant 2015)
Intercom 246500565	CA de Tarba-Lorda-Pirenèus
Cònsol	Gérard Trémège (UMP, LR) (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	42 426 ab. Evolucion de la populacion 43 463 ab.
Densitat	2 678,54 ab./km²
Autras informacions
Escais	los maherans (istoric)
Gentilici	Tarbais, Tarbaises (en francés)
Còde postal	65000
Còde INSEE	65440

Geografia

Autes vilatges e quartièrs : La Seda, Carrèra Lonca, lo Borg Vielh, lo Mauborguet, lo Borg Nau, Martiac, Matalop, lo Borg Crabèr, Bastilhac, Conhac, L' Aubadera, L'Aumeta, lo Marcadiu, lo Pradèu, la Sendèra, la Planeta.

Comunas a l'entorn.

Toponimia

La prononciacion qu'ei ['tarbo] (grafia fonetica deus autors). Las fòrmas ancianas que son : Civitas Turba ubi castrum Bogorra, en latin, enter 386 e 450 (Noticia Provinciarum), Gurba/Tussa/Tursæ, en latin (Noticia Provinciarum), Beorretanæ Urbis... apud Talvam vicum hujus territorii, en latin, cap a 580, Gregòri de Tors, De gloria confessorum, Bigorritanæ civitas en 506 (Concili d'Agde), Consilio Pontii Tarbensis episcopi, en latin, en 1080, Tharba en 1171, Tarvia en 1175, Tarbe en 1214, Tarba, au sègle XII, apud Tarviam, en latin, en 1292, apud Tarbiam, en latin, en 1300, la cede de Tarbe en 1313, de Taruia en 1313, In Sede Tarviensis, Archipresbiter Sedis Tarbiae, en latin, en 1342, Tarba en 1429 e 1541, Tarbe (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIII)^[2].

Segon Dauzat, Tarba qu'ei un nom escur, probablament d'origina aquitana^[3].

Segon Negre, lo preceltic Tarba qu'ei d'origina e de sens mausegurs^[2].

Segon Miquèu Grosclaude, la prumèra fòrma qu'estó sovent discutida : caleré corregir Turba, en latin « horrèra, aplec », en Tarba ? Per la mencion de 580, segon Roland Coquerel (De Bigorra à Saint Lézer p. 12), Urbs Beorretana e Talva designen pas ací la medisha localitat. R. Coquerel (op. cit.) que pròva gràcias a tèxtes e arguments arqueologics, l'oppidum deus Bigerriones èra pas a Tarba, mes a Sent Leser, l'anciana Bigorra. Tarba que seré vienuda capitala deus Bigerriones (o Bigerri) que plan tard, a ua data desconeishuda, mes tanlèu la patz romana solida. La dificultat qu'ei R. Coquerel escriu « Qu'ei probable a Tarbelli, poblada que vivèva sus un territòri de la vath d'Ador vesin deu deus Bigerriones, lo caplòc deus Hauts Pirenèus deu lo son nom. La civitas Tarba e la civitas Bigorra qui existisshèvan ensemble podèvan pas qu'estar dictinctas ua de l'auta. Tarba qu'èra hòra deu territòri bigordan ». Lo problèma qu'ei l'espandida enòrma deu territòri atribuït aus Tarbelli, qui aniré entrò a Dacs (Aquæ Tarbellicæ) e a la Mar Grana. E alavetz que vienen los pòbles situats dens l'intervalle entre Dacs e Tarba, com los Venarni (Bearn), Iluronenses, etc ? Èran tanben Tarbelli ? Justament, l'aparicion de las mencion qui concerneishen los Venarni e los Iluronenses qu'ei tardiva : serén a l'origina ua fraccion deus Tarbelli ? Lo nom de Tarba qu'ei probablament aquitan, benlhèu deu nom deus Tarbelli^[2].

Istòria

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març 2001	2026	Gérard Trémège	UDF puish UMP, LR	dirigent d'ua societat d'expertessa comptabla, conselhèr regionau despuish 2004, president (2008 → 2014) puish vice-president deu Gran Tarba (2014 → 2017), president de la CA de Tarba-Lorda-Pirenèus
març 1983	2001	Raymond Erraçarret	PCF	regent, conselhèr generau de Tarba-1 (1979 → 1985) e de Tarba-3 (1988 → 2001)
març 1977	1983 (defuntat pendent lo compte de las voses)	Paul Chastellain		ancian obrèr ajustaire a l'Arsenau, conselhèr generau de Tarba Nòrd (1964 → 1973) puish de Tarba-3 (1973 → 1983)
març 1959	1977	Paul Boyrie	RI (Republican Independent)
julhet 1953	1959	Marcel Billières	SFIO	director deu centre espitalèr de Tarba, conselhèr generau de Tarba Nòrd (1958 → 1964)
	1953
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 41062, totala: 42871
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
						12 425	13 321	14 004
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
-	-	-	-	21 293	-	-	-	-
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
-	-	28 615	-	-	-	-	-	-
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
46 600	55 375	54 897	51 422	47 566	46 275	45 433	44 973	44 173 46 116
2009	2010
43 686 45 613	43 034 44 952
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• En 2018 la populacion qu'èra de 42426 abitants e la densitat qu'èra de 2 767,51 ab/km².

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas dab la comuna

Véder tanben

• Comunas deths Hauts Pirenèus

Ligams extèrnes