Edat Modèrna

L'Edat Modèrna, ò lei «Temps Modèrnes», es una dei grandei sosdivisions cronologicas de l'istòria; es un tèrme utilizat per leis istorians per se referir au periòde d'Euròpa Occidentala e sei colonias situat entre l'Edat Mejana e l'Edat Contemporanèa. Se considèra tradicionalament que comença amb la casuda de l'Empèri Roman d'Orient (casuda de Constantinòble) (1453) o la descubèrta d'America (1492) e que s'acaba en 1789 amb lo començament de la Revolucion Francesa.

v · d · m	Preïstòria	Protoïstòria	Istòria
	Paleolitic Mesolitic Neolitic	Edat del Coire Edat del Bronze Edat del Fèrre	Antiquitat Edat Mejana Edat Modèrna

Aqueu periòde se caracterizèt per lo creissement de l'importància de la sciéncia, per lo progrès tecnologic rapid e per lo desvolopament embrionari de la politica civila e de l'economia capitalista. La transicion de l'Edat Mejana a l'Edat Modèrna foguèt pas subita; lei fenomèns principaus liats a la modernitat (lo capitalisme, l'umanisme, leis nacions-estat e d'autrei) s'èran ja gestats dempuei annadas anterioras, encara que dau sègle XV au XVI la rapiditat dei cambiaments e la consolidacion d'aquestei fenomèns foguèron consideradas coma lo començament d'una epòca novèla. Lo procèssus de transformacion comencèt amb lo passatge d'una economia agrària e rurala, basada sus un sistèma politic feudau, a una economia comerciala, mercantila e urbana, basada sus un sistèma politic organizat dins de nacions-estat. Aquela revolucion comencèt au sègle XII amb la consolidacion de mai d'una nacion-Estat e amb la conquista o l'union d'autrei. L'actor sociau dau cambiament foguèt la borgesiá, que favorissiá l'umanisme, leis arts e leis innovacions tecnologicas e scientificas. Es politicament una epòca de predominança clara de la monarquia, amb d'embrions dei país actuaus. Se produtz una expansion territoriala o colonialisme. I a un resorgiment dei ciutats, gràcias au comèrci e au melhorament dei comunicacions. La borgesiá s'impausa progressivament coma classa dominanta. Se produsiguèt una creissença demografica considerabla, liada a la descreissença de la mortalitat, gràcias au progrès scientific. La sciéncia, en fach, creis en prestigi e qualitat gràcias a la predominança de la rason, subretot dins lo periòde apelat Illustracion. I a tres estils artistics basics: la Renaissença, lo Barròc e lo Neoclassicisme. Pendent l'Edat Modèrna lo poder de la religion descreis. Lei luchas religiosas continuan, e se produtz la reforma dau Protestantisme.