କୋଡିନ

କୋଡିନ, ରାସାୟନିକ ନାମ ୩-ମିଥାଇଲମର୍ଫିନ, ଏକ ଅଫିମ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଔଷଧ ଯାହା ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ, କାଶ ଔଷଧ ଓ ତରଳ ଝାଡ଼ା ଚିକିତ୍ସାରେ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହୁଏ ।^[୨][୩] ମଧ୍ୟମ ଓ ସାମାନ୍ୟ ଧରଣର ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିମନ୍ତେ ଏହା ଦିଆଯାଏ । ପାରାସେଟାମୋଲ ବା ଆସ୍ପିରିନ ସ‌ହିତ ମିଶେଇଲେ ଏହା ଅଧିକ ଉପକାର କରେ ।^[୨] କାଶ ଉପଶମ ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯା‌ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନିଶ୍ଚତ ଫଳ ମିଳେ । ^[୪][୫] ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ ପିଲାଙ୍କୁ ୟୁରୋଗରେ ଏହି ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । ଏହା ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ । ଏହା ଖାଇବାର ୧/୨ ଘଣ୍ଟା ପରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ଓ ସର୍ଭାଧିକ ପ୍ରଭାବ ୨ ଘଣ୍ଟା ପରେ ଦେଖାଏ । ଛଅ ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ରହେ । ^[୨]

କୋଡିନ

Clinical data
AHFS/Drugs.com	monograph
MedlinePlus	a682065
Pregnancy category	AU: A US: C (Risk not ruled out)
Dependence liability	High
Routes of administration	Oral, rectal, SC, IM
ATC code	R05DA04 (WHO) combinations: N02AA59, N02AA79
Legal status
Legal status	AU: S3 / S4 / S8 CA: Schedule I DE: Anlage III (Prescription only) UK: POM (Prescription only) US: Schedule II
Pharmacokinetic data
Bioavailability	~90% Oral
Metabolism	Liver, via CYP2D6 (cytochrome P450 2D6)Active Metabolite Morphine [୧]
Onset of action	15 to 30 min[୨]
Elimination half-life	2.5–3 h
Duration of action	4 to 6 hrs[୨]
Identifiers
IUPAC name (5α,6α)-7,8-didehydro-4,5-epoxy-3-methoxy-17-methylmorphinan-6-ol
CAS Number	76-57-3 Y
PubChem CID	5284371
IUPHAR/BPS	1673
DrugBank	DB00318 Y
ChemSpider	4447447 Y
UNII	Q830PW7520
KEGG	C06174 Y
ChEBI	CHEBI:16714 Y
ChEMBL	CHEMBL485 Y
ECHA InfoCard	100.000.882
Chemical and physical data
Formula	C18H21NO3
Molar mass	299.364 g/mol
3D model (JSmol)	Interactive image
SMILES CN1CC[C@]23C4=C5C=CC(OC)=C4O[C@H]2[C@@H](O)C=C[C@H]3[C@H]1C5
InChI InChI=1S/C18H21NO3/c1-19-8-7-18-11-4-5-13(20)17(18)22-16-14(21-2)6-3-10(15(16)18)9-12(11)19/h3-6,11-13,17, Y Key:OROGSEYTTFOCAN-DNJOTXNNSA-N Y
(verify)

ବାନ୍ତି, କୋଷ୍ଠକାଠିନ୍ୟ, ଗଲୁ, ଓ ମୁଣ୍ଡ ହାଲୁକା ଇତ୍ୟାଦି ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଏହି ଔଷଧ ବ୍ୟବ‌ହର କଲେ ହୋଇପାରେ । ସାଂଘାତିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟ କମିଯିବା ଓ ନିଶାଗ୍ରସ୍ତ ହେବା ଦେଖାଯାଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହା ଦେବା ନିରାପଦ ବୋଲି ଜଣାଯାଇ ନାହିଁ । ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରେଇଲେ ଶିଶୁକୁ ଅଫିମ ବିଷାକ୍ତ‌ତା ହୋଇପାରେ । କୋଡିନ ଯକୃତରେ ମର୍ଫିନରେ ପରିଣତ ହୋଇ କାମ କରେ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା କେତେ ସମୟରେ ସଂଘଠିତ ହେବ ତାହା ଲୋକର ଜେନେଟିକ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।^[୨]

ସନ ୧୮୩୨ରେ କୋଡିନ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।^[୬] ସନ ୨୦୧୩ରେ ୩୬୧,୦୦୦ କିଗ୍ରା କୋଡିନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା ଓ ୨୪୯,୦୦୦ କିଗ୍ରା ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଇଥିଲା । ଅଫିମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜିନିଷ ମଧ୍ୟରୁ ଏହା ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ । ^[୭] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୮] ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ସନ ୨୦୧୪ରେ ୦.୦୪ରୁ ୦.୨୯ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୯] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ଏକ ଡୋଜର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ଏକ ଡଲାର । ^[୨] କୋଡିନ ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଓ ଅଫିମର  % ହିସାବରେ ଥାଏ ।^[୬]