ମେଥାଡନ

ମେଥାଡନ, ବିକ୍ରୟ ନାମ ଡୋଲୋଫିନ, ଏକ ଅଫିମ ଜାତୀୟ ଔଷଧ ଯାହା ଯନ୍ତ୍ରଣା ଚିକିତ୍ସା, ସଂରକ୍ଷଣ ଥେରାପି ଓ ଅଫିମ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଲୋକଙ୍କ ନିଶାବିହୀନ ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ । ^[୩] ଏକ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ନିଶାବିହୀନ ହୋଇପାରିବ ବା ୬ ମାସ ମଧ୍ୟ ଲାଗିପାରିବ । ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ଶୀଘ୍ର କାମ କଲେ ମଧ୍ୟ ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଭାବ ନିମନ୍ତେ ୫ ଦିନ ଲାଗିପାରେ । ଏହାର ପ୍ରଭାବ ୬ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ ଓ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ବ୍ୟବ‌ହାରରେ ଦେଢ଼ ଦିନ ରହିପାରେ । ମେଥାଡନ ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ ବା ମାଂସପେଶୀ ଇଞ୍ଜେକସନ ବା ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । ^[୩]

ମେଥାଡନ

Clinical data
Trade names	Dolophine, others
AHFS/Drugs.com	monograph
MedlinePlus	a682134
Pregnancy category	AU: C US: C (Risk not ruled out)
Routes of administration	Oral, intravenous, insufflation, sublingual, rectal
ATC code	N02AC52 (WHO) N07BC02
Legal status
Legal status	AU: S8 (Controlled) CA: Schedule I DE: Anlage III (Prescription only) UK: Class A US: Schedule II ℞ (Prescription only)
Pharmacokinetic data
Bioavailability	41-99% (oral)[୧]
Protein binding	85-90%[୧]
Metabolism	Liver (CYP3A4, CYP2B6 and CYP2D6-mediated)[୧][୨]
Onset of action	rapid[୩]
Elimination half-life	7-65 hours[୨]
Duration of action	4-8 hrs (one dose), 1-2 days (prolonged use)[୩]
Excretion	Urine, faeces[୨]
Identifiers
IUPAC name (RS)-6-(dimethylamino)-4,4-diphenylheptan-3-one
CAS Number	76-99-3 Y
PubChem CID	4095
IUPHAR/BPS	5458
DrugBank	DB00333 Y
ChemSpider	3953 Y
UNII	UC6VBE7V1Z
KEGG	D08195 Y
ChEBI	CHEBI:6807 N
ChEMBL	CHEMBL651 Y
ECHA InfoCard	100.000.907
Chemical and physical data
Formula	C21H27NO
Molar mass	309.445 g/mol
3D model (JSmol)	Interactive image
Chirality	1 : 1 mixture (racemate)
SMILES CCC(C(C1=CC=CC=C1)(C2=CC=CC=C2)CC(N(C)C)C)=O
InChI InChI=1S/C21H27NO/c1-5-20(23)21(16-17(2)22(3)4,18-12-8-6-9-13-18)19-14-10-7-11-15-19/h6-15,17H,5,16H2,1-4H3 Y Key:USSIQXCVUWKGNF-UHFFFAOYSA-N Y
NY (what is this?)  (verify)

ଏହି ଔଷଦର ଅଫିମ ଅନୁଜାତୀୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ । ଶିରଭ୍ରମ, ନିଦୁଆ ଓ ଝାଳ ବୋହିବା ଆଦି ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ । ସାଂଘାତିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରେ ଓପିଅଏଡ଼ ଆବ୍ୟୁଜ ବା ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ପ୍ରଚେଷ୍ଟ କମ ହୁଏ । ପ୍ରଲମ୍ବିତ କ୍ୟୁଟି ସ‌ହିତ ଅନିୟମିତ ହୃତ୍‌ପିଣ୍ଡ ହାର ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।^[୩] ସନ ୨୦୧୧ରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଅଫିମ ସଂକ୍ରାନ୍ତିୟ ବିଷାକ୍ତ‌ତାର ୨୬ % ବା ୪୪୧୮ ଲୋକ ମେଥାଡିନ ଯୋଗୁ ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।^[୪] ଅଧିକ ଡୋଜ ଦେଲେ ଅଧିକ ସଙ୍କଟ ରହେ ।^[୫] ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ମେଥାଡନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ଓ ଏହା ଓପିଅଏଡ ରିସେପ୍ଟର ଉପରେ କାମକରେ । ^[୩]

ସନ ୧୯୩୭ରୁ ୧୯୩୯ ଭିତରେ ଜର୍ମାନୀରେ ଗୁସ୍ଟାଭ ଏରହାର୍ଟ (Gustav Ehrhart) ଓ ମାକ୍ସ ବକମୁଲ (Max Bockmühl) ଏହି ମେଥାଡନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ^[୬][୭] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହା ସନ ୧୯୪୭ରେ ବ୍ୟବ‌ହାର ନିମନ୍ତେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ।^[୩] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୮] ପୃଥିବୀରେ ସନ ୨୦୧୩ରେ ୪୧,୪୦୦ କେଜି ମେଥାଡନ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇଥିଲା ।^[୯] ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ନିଶାଦ୍ରବ୍ୟ ଭଳି ଏହା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଏ ।^[୧୦] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହା ଅତି ଦାମିକା ନୁହେଁ । ^[୧୧]