ହାୟୋସିନ

ହାୟୋସିନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Hyoscine, ଅନ୍ୟ ନାମ ସ୍କୋପୋଲାମିନ/scopolamine,^[୨] ଏକ ଔଷଧ ଯାହା ଗତିଜ ଅସୁସ୍ଥତା ବା ମୋସନ ସିକନେସ (motion sickness) ଓ ଅପରେଶନ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅଇ ଓ ବାନ୍ତିର (postoperative nausea and vomiting) ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଏ । ବେଳେ ବେଳେ ଲାଳ (saliva) କ୍ଷରଣ କମେଇବା ନିମନ୍ତେ ଅପରେଶନ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଏ । ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦେବାର ୨୦ ମିନିଟ ପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପ୍ରାୟ ୮ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ । ଏହା ପାଟିରେ ଓ ଚର୍ମ ପ୍ୟାଚ (skin patch) ଆକାରରେ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇପାରେ ।^[୩]

ହାୟୋସିନ

Clinical data
Trade names	Transdermscop, Kwells, others
Synonyms	hyoscine hydrobromide, scopolamine hydrobromide
AHFS/Drugs.com	monograph
Pregnancy category	AU: B2 US: C (Risk not ruled out)
Routes of administration	by mouth, skin patch, eye drops, subcutaneous, intravenous, sublingual, rectal, buccal transmucousal, intramuscular
ATC code	A04AD01 (WHO) N05CM05, S01FA02
Legal status
Legal status	AU: S2 (Pharmacy only) CA: ℞-only UK: POM (Prescription only) US: ℞-only
Pharmacokinetic data
Metabolism	Liver
Elimination half-life	4.5 hours[୧]
Excretion	Kidney
Identifiers
IUPAC name (–)-(S)-3-Hydroxy-2-phenylpropionic acid (1R,2R,4S,7S,9S)-9-methyl-3-oxa-9-azatricyclo[3.3.1.02,4]non-7-yl ester
CAS Number	51-34-3 Y
PubChem CID	5184
IUPHAR/BPS	330
DrugBank	DB00747 Y
ChemSpider	10194106 Y
UNII	DL48G20X8X
KEGG	D00138 Y
ChEBI	CHEBI:16794 Y
ChEMBL	CHEMBL1201024 N
ECHA InfoCard	100.000.083
Chemical and physical data
Formula	C17H21NO4
Molar mass	303.353 g/mol
3D model (JSmol)	Interactive image
SMILES OC[C@H](c1ccccc1)C(=O)O[C@@H]2C[C@H]3N(C)[C@@H](C2)[C@@H]4O[C@H]34
InChI InChI=1S/C17H21NO4/c1-18-13-7-11(8-14(18)16-15(13)22-16)21-17(20)12(9-19)10-5-3-2-4-6-10/h2-6,11-16,19H,7-9H2,1H3/t11-,12-,13-,14+,15-,16+/m1/s1 Y Key:STECJAGHUSJQJN-FWXGHANASA-N Y
NY (what is this?)  (verify)

ହାୟୋସିନର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ନିଦ୍ରାଳୁତା, ଝାପସା ଦୃଷ୍ଟି (blurred vision) ପ୍ରସାରିତ ପୁତ୍ତଳୀ (dilated pupils) ଓ ଶୁଷ୍କ ପାଟି ଇତ୍ୟାଦି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ଗ୍ଲକୋମା ଓ ଆନ୍ତ୍ରିକ ଅବରୋଧ ରୋଗ ଥିଲେ ଏହା ଦିଆଯାଏନାହିଁ ।^[୩] ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ଏହା ନିରାପଦ ଜଣାଗଲେ ମଧ୍ୟ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହାର ନିରାପତ୍ତା ବିଷୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ ।^[୪] ଆଣ୍ଟମସ୍କାରିନିକ (antimuscarinic) ଶ୍ରେଣୀର ହାୟୋସିନ ଏକ ଔଷଧ ଯାହା ସ୍ନାୟୁ ମଣ୍ଡଳରେ (nervous system) ଥିବା ଆସେଟାଇଲକୋଲିନର (acetylcholine) ପ୍ରଭାବକୁ ଅବରୋଧ କରିଦିଅ ।^[୩]

ହାୟୋସିନ ବିଷୟ ପ୍ରଥମେ ସନ ୧୮୮୧ରେ ଲିଖିତ ହୋଇ ସନ ୧୯୪୭ରେ ଏହାର ଡାକ୍ତରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ^[୫] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୬] ନାଇଟସେଡ (nightshade) ଶ୍ରେଣୀର ଗଛରୁ ହାୟୋସିନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।^[୭] ସ୍କୋପୋଲିଆ (Scopolia) ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାର ଗଛରୁ ସ୍କୋପୋଲାମିନ ଓ ହାୟୋସିନ ନାଇଜରରୁ (Hyoscyamus niger) ହାୟୋସିନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।^[୮][୯]