ଡିସୋସିଏଟିଭ ଆଇଡେଣ୍ଟିଟି ଡିଜଅର୍ଡର

ଡିସୋସିଏଟିଭ ଆଇଡେଣ୍ଟିଟି ଡିଜଅର୍ଡର (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Dissociative identity disorder ବା DID, ପୂର୍ବ ନାମ ମଲ୍ଟିପ୍ଲ ପର୍ସୋନାଲିଟି ଡିଜଅର୍ଡ଼ର/ multiple personality disorder),^[୫] ଏକ ମାନସିକ ବେମାରୀ (mental disorder) ଯେଉଁଥିରେ ଦୁଇଟି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ (personality states) ପ୍ରକାଶ ପାଏ ।^[୧] ଅନେକ ସମୟରେ କେତେକ ଘଟଣା ମନେରଖିବା ସମସ୍ୟା ହୁଏ trouble remembering certain events ଯାହା ସାଧାରଣ ବିସ୍ମୃତିଠାରୁ ଅଧିକ ହୁଏ ।^[୧] ଏହି ଦ୍ୱୈତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଦେଖାଦିଏ;^[୧] କିନ୍ତୁ ଅସମ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ।^[୩] ଏହା ସ‌ହିତ ପୋଷ୍ଟ ଟ୍ରମାଟିକ ସ୍ଟ୍ରେସ ଡିଜଅର୍ଡ଼ର (post traumatic stress disorder), ବର୍ଡ଼ରଲାଇନ ପର୍ସୋନାଲିଟି ଡିଜଅର୍ଡ଼ର (borderline personality disorder), ପ୍ରମୁଖ ଅବସାଦ ବେମାରୀ depression, ସବସ୍ଟାନ୍ସ ମିସୟୁଜ ଡିଜଅର୍ଡ଼ର substance misuse disorder, ଆତ୍ମଘାତୀ (self-harm) ବା ଉଦ୍‌ବେଗ ଆଦି ବେମାରୀ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଇପାରେ ।^[୧][୩]

ଡିସୋସିଏଟିଭ ଆଇଡେଣ୍ଟିଟି ଡିଜଅର୍ଡର (Dissociative identity disorder)
ବ‌ହୁଧା ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ବେମାରୀ (Multiple personality disorder)
ବିଭାଗ	ମାନସିକ ରୋଗ ବିଜ୍ଞାନ (Psychiatry)
ଲକ୍ଷଣ	ଅତି କମ୍‌ରେ ଦୁଇଟି ପୃଥକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ (personality states), କେତେକ ଘଟଣା ମନେରଖିବା ସମସ୍ୟା[୧]
ଅବଧି	ଦୀର୍ଘକାଳୀନ[୨]
କାରଣ	ଶିଶୁ ସମୟରେ ଆଘାତ (Childhood trauma), ପ୍ରେରିତ ଚିକିତ୍ସା [୨][୩]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି	ନୈଦାନିକ ମାନ‌ଦଣ୍ଡ [୨]
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ	ପ୍ରମୁଖ ଅବସାଦ ବେମାରୀ, ବାଇପୋଲାର ଡିଜଅଡର, ପିଟିଏସଡି (PTSD), ସାଇକୋଟିକ ଡିଜଅର୍ଡ଼ର (psychotic disorder), ପର୍ସୋନାଲିଟି ଡିଜଅର୍ଡ଼ର (personality disorder), କନଭର୍ସନ ଡିଜଅର୍ଡ଼ର (conversion disorder)[୧]
ଚିକିତ୍ସା	ସ‌ହାୟକ ଯତ୍ନ (Supportive care), ମାନସିକ ଚିକିତ୍ସା (counselling)[୨]
ପୁନଃପୌନିକ	~ଜନସଂଖ୍ୟାର ୨% [୪]

ପିଲାଦିନର ଆଘାତ (childhood trauma) ଯୋଗୁ ଏ ରୋଗ ହେଉଥିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।^[୨] ପ୍ରାୟ ୯୦% ରୋଗୀଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାଳ ଶୋଷଣ (abuse in childhood) ଯୋଗୁ ଓ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧ ଅନୁଭବ ବା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାରଣରୁ ହୁଏ ।^[୧] ଜେନେଟିକ କାରଣର ମଧ୍ୟ ଭୂମିକା ଥିବା ଜଣାଯାଏ ।^[୩] ଅନ୍ୟ ହାଇପୋଥେସିସ ଅନୁସାରେ ହିପନୋସିସର (hypnosis) ଉପଜାତ (by-product of techniques employed by some therapists) ଯୋଗୁ ହୁଏ ।^[୩][୬] ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସମାନ ଧରଣର ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ରୋଗ ଯେପରିକି ମାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟ ସେବନ substance abuse, ଅପସ୍ମାର ବାତ (seizure), ଧାର୍ମିକ ଅଭ୍ୟାସ (religious practice) ଓ କଳ୍ପନାଶୀଳ (imaginative) ଖେଳ ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟ ଚିନ୍ତାକରିବେ ।^[୧]

ସ‌ହାୟକ ଯତ୍ନ (Supportive care) ଓ ମାନସିକ ଚିକିତ୍ସା (counselling)ର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇ ଏହି ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ ।^[୨] ସାଧାରଣତଃ ଏ ରୋଗ ବିନା ଚିକିତ୍ସାର ଲାଗିରହେ ।^[୨][୭] ଜନସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ ୨% ଲୋକ ଏ ରୋଗର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି ଓ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଆଡମିଶନ ହେଉଥିବା ମାନସିକ ରୋଗୀଙ୍କର ପ୍ରାୟ ୩% ଏହି ରୋଗୀ ଥାଆନ୍ତି (Europe and North America) ।^[୪] ପୁରୁଷଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ୬ ଗୁଣ ଅଧିକ ମହିଳାମାନେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ।^[୩] ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର (20th century) ଉତ୍ତରାର୍ଦ୍ଧରେ ଏଭଳି ରୋଗୀ ସଂଖ୍ୟା ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।^[୩]

ଉଭୟ ନ୍ୟାୟିକ ଓ ମାନସିକ ରୋଗ (psychiatry) କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଡିଆରଡି ରୋଗ ବିବାଦାସ୍ପଦ ହୋଇ ରହିଛି ।^[୩][୬] କୋର୍ଟରେ ଏହା କ୍ୱଚିତ ଏହା ପାଗଳାପଣର ପ୍ରତିବାଦୀ (insanity defense) ହୋଇ ସଫଳ ହୋଇଛି ।^[୮][୯] ଉନ୍ନତ ଚିହ୍ନଟ ଯୋଗୁ ଅଥବା ମିଡିଆ ଯୋଗୁ ଏହାର ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିବା ଭଳି ଜଣାଯାଉଛି, ସେ ପ୍ରଶ୍ନ ଅସମାହିତ ରହୁଛି ।^[୩] ଅଧିକାଂଶ ରୋଗୀ ଅଳ୍ପ କେତେକ ଚିକିତ୍ସକଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନଟ ହେଉଥିବାରୁ ଏହା ଥେରାପିଦ୍ୱାରା ହୋଇପାରେ ବୋଲି ସନ୍ଦେହ ଆସୁଛି ।^[୩] ଉପସ୍ଥାପିତ ଲକ୍ଷଣରେ ମଧ୍ୟ ବ‌ହୁତ ଫରଖ ଆସୁଥିବା ଜଣାଯାଏ ଯାହା ମିଡିଆର ଉପସ୍ଥାପନ ଯୋଗୁ ହୋଇପାରେ । ^[୩]