Советон Цæдис

Советон Цæдис (Советон Социалистон Республикæты Цæдис, ССРЦ) уыд егъау паддзахад, Уæрæсейы империйы фехæлды фæстæ чи фæзынди, уый.

Историон паддзахад
Советон Социалистон Республикæты Цæдис
уырыс. Союз Советских Социалистических Республик
Тырыса Герб
Девиз: «Пролетарии всех стран, соединяйтесь!»
Гимн: «Интернационал» (1922—1944) «Советон Цæдисы паддзахадон гимн» (1944—1991)
Советон Цæдисы картæ (1945–1991)
←  ←  ←  ←  ↓ 1922-æм азы 30 декабры — 1991-æм азы 26 декабры
Сæйраг сахар	Мæскуы Мæскуы
Стырдæр сахартæ	Мæскуы, Ленинград, Киев, Ташкент, Баку, Харьков, Минск, Горький, Новосибирск, Свердловск[1]
Æвзаг	уырыссаг[~ 1] (де-факто)
Официалон æвзаг	уырыссаг, украинаг æмæ белоруссаг
Дин	секулярон паддзахад
Æхцайы иуæг	Советон Цæдисы сом
Фæзуат	22 402 200 км²
Цæрджытæ	293 047 571 ад.
Хицауиуæджы хуыз	федеративон иупартион (1990-æм азы агъоммæ[~ 2]) советон республикæ (1922—1936)[~ 3] парламентон республикæ (1936—1991)
Сахатон тæгтæ	+2…+12[~ 4]
Телефонон код	+7
Советон Цæдисы президент	Михаил Горбачёв (фæстаг)
Советон Цæдисы вице-президент	Геннадий Янаев (фæстаг)
Паддзахады хицаутæ
Советон Цæдисы Адæмон Комиссарты Советы сæрдар
• 1922—1924	Владимир Ленин
ÆКП(б)-ы ЦК-ы Генералон секретарь
• 1922—1953	Иосиф Сталин
Советон Цæдисы министрты советы сæрдар, СЦКП-йы ЦК-ы cекретарь
• 1953—1955	Георгий Маленков
СЦКП-йы ЦК-ы Фыццаг секретарь
• 1953—1964	Никитæ Хрущёв
СЦКП-йы ЦК-ы Фыццаг/Генералон секретарь
• 1964—1982	Леонид Брежнев
СЦКП-йы ЦК-ы Генералон секретарь
• 1982—1984	Юрий Андропов
СЦКП-йы ЦК-ы Генералон секретарь
• 1984—1985	Константин Черненко
СЦКП-йы ЦК-ы Генералон секретарь/Советон Цæдисы президент
• 1985—1991	Михаил Горбачёв
Истори
• 1922-æм азы 30 декабры	Сырæзт
• 1921—1928	Ног экономикон политикæ
• 1928—1941	Индустриализаци æмæ коллективизаци
• 1937—1938	Стыр террор
• 1939—1945	Дыккаг дунеон хæст
• 1940-ты æмбис	Уазал хæсты райдайæн
• 1945—1953	Хæсты фæстæйы сталинизм
• 1953—1964	Тæфст
• 1964—1987	Бастады период
• 1985—1991	Перестройкæ
• 1988—1991	Советон Цæдисы фехæлд
Алгонд
Уæрæсейы Федераци (паддзахад-дарддæргæнæг) →
Развæдгæнджытæ æмæ ивджытæ
Паддзахæдтæ-бындурæвæрджытæ УСФСР (1917—1922) УССР ССРБ ФСФСР Постсоветон паддзахæдтæ (Иугонд Нациты Организацийы уæнгтæ) Азербайджан Сомих Белорусси Гуырдзыстон Хъазахстан Хъиргъиз Латви Литва Молдави Уæрæсе Таджикистан Туркменистан Узбекистан Украинæ Эстони
Викикъæбицы медиа

Советон Цæдисы баиу сты 15 республикæйы:

• 1922-æм азы 30 декабры — Уæрæсе (УСФСР), Украинæ, Белорусси, Фæскавказы Социалистон Федеративон Советон Республикæ (1936-æм азы ФСФСР ныддих æрцыд æртæ хицæн республикæйыл: Азербайджан, Сомих æмæ Гуырдзыстоныл);
• 1925-æм азы — Узбекистан æмæ Туркменистан;
• 1929-æм азы — Таджикистан;
• 1936-æм азы — Хъазахстан æмæ Хъиргъиз;
• 1940-æм азы — Молдави, Латви, Литва æмæ Эстони.

Иу рæстæг уыдис 16-æм цæдисон республикæ дæр — Карел-Фины ССР, фæлæ 1954-æм азы уый сси Уæрæсейы автономи (Карелы АССР).

1991-æм азы, йæ фехæлды агъоммæ, Советон Цæдисы фæзуат уыд 22 млн. км². Абарынмæ, Цæгат Ирыстоны фæзуат у 8 мин км², ома 2750 хатты къаддæр.

Советон республикæтæ:
██ • Сомихы ССР
██ • Азербайджаны ССР
██ • Белорусы ССР
██ • Эстонийы ССР
██ • Гуырдзыстоны ССР
██ • Хъазахы ССР
██ • Хъиргъизы ССР
██ • Латвийы ССР
██ • Литвайы ССР
██ • Молдавийы ССР
██ • Уæрæсейы СФСР
██ • Таджикты ССР
██ • Туркмены ССР
██ • Украинæйы ССР
██ • Узбекты ССР