Сомих

Со́мих кæнæ Сомихыстон, дыгур. Сомех (сом. Հայաստան [hɑjɑsˈtɑn]), официалон æгъдауæй — Сомихы Республикæ (сом. Հայաստանի Հանրապետություն [hɑjɑstɑˈni hɑnɾɑpɛtuˈtʰjun]), у Хуссар Кавказы паддзахад. Ис Ныгуылæн Азийы, денджызмæ бацæуæн йæм нæй. Арæнтæ йæм ис Гуырдзыстон, Турк, Азербайджан æмæ Иранимæ. Йæ сæйраг сахар у Ереван. Сомихы зæххыты фæзуат у 29 800 квадратон километр, æмæ йæ цæрджыты нымæц та у 3,3 милуан. Кæд географион критеритæм гæсгæ Азийы ис, уæд культурон æууæлтæй Европæйы паддзахадыл нымад у.

Ацы терминæн ис æндæр нысаниуджытæ, кæс Сомих (нысаниуджытæ).

Сомихы Республикæ
Հայաստանի Հանրապետություն
Тырыса Герб
Гимн: «Мер Айреник» «Мах Фыдыбæстæ»
Официалон æвзаг	сомихаг
Сæйраг сахар	Ереван
Стырдæр сахартæ	Ереван, Гюмри
Хицауиуæджы хуыз	Президентон республикæ
Президент	Ваагн Хачатурян
Премьер-министр	Никол Пашинян
Территори
• Æдæппæт	29 800 км²
• Доны уæлцъары %	4,7
Цæрджытæ
• Бахыгъд (2024)	3 165 000 ад.
• Æнгомад	100,4 ад./км²
ÆМП
• Æдæппæт (2017)	11 037 млрд долл.
Валютæ	драм
Интернет-домен	.am
Код ISO	AM
ÆОК-ы код	ARM
Телефонон код	+374
Сахатон таг	+4
Викикъæбицы медиа

Карабахы конфликты фæстæ Турк æмæ Азербайджан Сомихимæ сæ арæнтæ сæхгæдтой, афтæмæй дунейы бæстæтимæ уæйгæнæн ис æрмæст Гуырдзыстон æмæ Ираны территоритыл.

2009-æм азы райдыдта Турк æмæ Сомихы ’хсæн бафидауыны процесс. Сомихы цæрджытæ сæ ныфс дарынц ууыл, æмæ арæн байгом уыдзæн, уымæй та фæасламдæр уыдзысты æппæт импортгонд товартæ. Иуæй-иу политиктæ зæгъынц, гом арæн Туркæн æлхъивыны инструмент кæй ратдзынæн, уый тыххæй^[1]. Ныртæккæ, 1992-æм азы бадзырдмæ гæсгæ, Туркимæ Сомихы арæн хъахъхъæнынц Уæрæсейы арæнгæсты æфсад^[2].

Паддзахады нырыккон президент у Ваагн Хачатурян (2022-æм азæй).

Сомихы валютæ у драм. Лыстæгдæр æхца у 10 драмы згъæрæхца.

Сомих у дунейы рагондæр чырыстон паддзахæдтæй иу. Чырыстон дин дзы сси официалон 301-æм азы.

Бæстæйы цардмæ стыр тæваг дарынц сомихаг фæсарæйнаг диаспорæ.

Этимологи

Иронау та дзырд «Сомих» y равзæрд гуырдзиаг дзырдæй «Сомхети» (гуырдз. სომხეთი кæнæ სასომხეთი). Куыд уынæм, афтæмæй абон ацы дзырд у æрмæстдæр уыцы дыууæ æвзæгтыл.

Административон дих

Сæйраг уац: Сомихы административон дих

Сомихы провинцитæ

Сомихы ис 11 провинцийы (марзтæ, сом. մարզ):

1. Арагацотн (сом. Արագածոտնի մարզ) — с. Аштарак.
2. Арарат (сом. Արարատի մարզ) — с. Арташат.
3. Армавир (сом. Արմավիրի մարզ) — с. Армавир.
4. Гегаркуник (сом. Գեղարքունիքի մարզ) — с. Гавар.
5. Котайк (сом. Կոտայքի մարզ) — с. Раздан.
6. Лори (сом. Լոռու մարզ) — с. Ванадзор.
7. Ширак (сом. Շիրակի մարզ) — с. Гюмри.
8. Сюник (сом. Սյունիքի մարզ) — с. Капан.
9. Тавуш (сом. Տավուշի մարզ) — с. Иджеван.
10. Вайоц Дзор (сом. Վայոց Ձորի մարզ) — с. Ехегнадзор.
11. Ереван (сом. Երևան) — с. Ереван.

Моладзандон Сомихы

Гарнийы аргъуан, нæ эрæйы I æнус

Паддзахадон арæзт

Президент

Сомихы президенттæ:

• Левон Тер-Петросян (1991-æм азы 16 октябрæй — 1998-æм азы 3 февральмæ)
• Роберт Кочарян (1998-æм азы 4 февралæй — 2008-æм азы 9 апрельмæ)
• Серж Саргсян (2008-æм азы 9 апрелæй)