Тыва

Тыва́ (официалон ном у Тывайы Республикæ; тув. Тыва Республика, уырыс. Республика Тыва) у Уæрæсейы республикæ Скæсæн Сыбыры, лæууы Красноярсчы край, Хакаси, Буряти, Иркутсчы облæст æмæ Алтайы Республикæйы ’хсæн, хуссары æмæ скæсæны та — Монголимæ арæн. Тывайы сæйраг сахар у Кызыл.

Уæрæсейы Федерацийы субъект
Тывайы Республикæ
уырыс. Республика Тыва тув. Тыва Республика
Тырыса Герб
51°47′00″ с. ш. 94°45′00″ в. д.HGЯO
Паддзахад	Уæрæсе
Кæй сконды у	Сыбыры федералон зылд
Сæйраг сахар	Кызыл
Сæргълæууæг	Шолбан Кара-оол[d]
Истори æмæ географи
Бындурæвæрды датæ	1991-æм азы 24 майы[1]
Фæзуат	170 500 км²
Сахатон таг	MSK+4 (UTC+7)
Цæрджытæ
Цæрджытæ	↗337 271[2] ад. (2023)
Официалон æвзæгтæ	тываг, уырыссаг
Цифрон идентификатортæ
Код ISO 3166-2	RU-TY
Автомобилон код	17
Официалон сайт​(уырыс.)
Викикъæбицы медиа

Республикæйы хицауады сæрдар у Кара-оол Шолбан.

Тывайы æмæ Скæсæн Сыбыры æппæты бæрзонддæр хохы цъупп у Монгун-Тайга.

Административон дих

Тувайы административон дих

Республикæйы ис 17 районы æмæ 5 сахары.

• I Сахар Кызыл
• II Сахар Ак-Довурак

1. Бай-Тайгайы кожуун
2. Барун-Хемчичы кожуун
3. Дзун-Хемчичы кожуун
4. Каа-Хемы кожуун
5. Кызылы кожуун
6. Монгун-Тайгайы кожуун
7. Овюры кожуун
8. Пий-Хемы кожуун
9. Сут-Холы кожуун
10. Тандыйы кожуун
11. Тере-Холы кожуун
12. Тес-Хемы кожуун
13. Тоджайы кожуун
14. Улуг-Хемы кожуун
15. Чаа-Холы кожуун
16. Чеди-Холы кожуун
17. Эрзины кожуун

Цæрджытæ

Æдæппæт цæрджыты нымæц у 317 056 адæймаджы, уыдонæй 51,22% цæрынц сахарты. Националон сконд 1959-2002 азмæ гæсгæ:

Адæм	1959	1970	1979	1989	2002
Тувайæгтæ	57,0 %	58,6 %	60,5 %	64,3 %	77,0 %
Уырыс	40,1 %	38,3 %	36,2 %	32,0 %	20,1 %
Хакасæгтæ	1,0 %	…	…	…	…

Разагъды тувайæгтæ

• Шойгу Сергей — уæлвæткон уавæрты фæдыл министр.
• Чинаг, Галсан — Тывайы фыссæг
• Ажикмаа-Рушева Наталья — балеринæ.
• Надя Рушева — Уæрæсейы нывгæнæг
• Мунзук Максим — Тывайы актёр

Политикæ

Тувæйы политиктæ:

• Анчимаа-Тока Хертек — Чысыл Хуралы президиумы сæрдар (1941−1944)
• Ооржак Шериг-оол — Тывайы фыццаг президент.
• Кара-оол Шолбан — Хицауады сæрдар
• Салчак Тока — ТАР-ы генералон секретар

Галерей

• 
  Саяно-Шушенскы донмарæны уынд
• 
  Ховд гол
• 
  Чагытайы цад
• 
  Кызылы чырыстон аргъуан
• 
  Спортивон комплекс "Субедей"