ਕਾਦੰਬਨੀ ਗੰਗੁਲੀ

ਬ੍ਰਹਮੋ ਗੰਗੁਲੀ (ਬੰਗਾਲੀ: কাদম্বিনী গাঙ্গুলি) (18 ਜੁਲਾਈ 1861 – 3 ਅਕਤੂਬਰ 1923) ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪਹਿਲੀਆਂ ਗ੍ਰੈਜੁਏਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1883 ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮੁਖੀ ਬਸੂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬੈਚੂਲਰ ਦੀ ਸਨਦ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਪੱਛਮੀ ਚਕਿਤਸਾ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਸੀ।

ਕਾਦੰਬਨੀ ਗੰਗੁਲੀ
ਜਨਮ	ਕਾਦੰਬਨੀ ਗੰਗੁਲੀ 18 ਜੁਲਾਈ 1861 ਭਾਗਲਪੁਰ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	3 ਅਕਤੂਬਰ 1923 (ਉਮਰ: 63) ਕੋਲਕਾਤਾ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	Bethune College ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਪੇਸ਼ਾ	ਡਾਕਟਰ, ਨਾਰੀ ਮੁਕਤੀ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	Dwarkanath Ganguly

ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ

ਬ੍ਰਹਮੋ ਬ੍ਰਹਮੋ ਸੁਧਾਰਕ ਬ੍ਰਿਜ ਕਿਸ਼ੋਰ ਬਾਸੂ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਗਲਪੁਰ, ਬਿਹਾਰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ.ਵਿੱਚ' 8 ਜੁਲਾਈ 1861 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1891 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਬਾਂਸਲ ਦੇ ਚਾਂਦਸੀ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ ਜੋ ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭਾਗਲਪੁਰ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਅਭੈ ਚਰਨ ਮਲਿਕ ਨੇ ਭਾਗਲਪੁਰ ਵਿਖੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਔਰਤ ਸੰਗਠਨ ਭਾਗਲਪੁਰ ਮਹਿਲਾ ਸਮਿਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1863 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।

ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕਾਦੰਬਿਨੀ ਨੇ ਬੰਗਾ ਮਹਿਲਾ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬੈਥੂਨ ਸਕੂਲ (ਬੈਥੂਨ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ) 1878 ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣੀ। ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੇ ਅੰਸ਼ਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੀ ਕਿ ਬੈਥੂਨ ਕਾਲਜ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਐੱਫਏ (ਪਹਿਲਾਂ ਆਰਟਸ) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ 1883 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮੁਖੀ ਬਾਸੂ ਬੈਥੂਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਬਣ ਗਈ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਕਾਦੰਬਨੀ ਬੋਸ ਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ 11 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, 12 ਜੂਨ 1883 ਨੂੰ ਦਵਾਰਕਾਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ। [8][ਪੂਰਾ ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਅੱਠ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰੇਲੂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੂਈ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸੀ। [9] ਉਸਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਜਯੋਤਿਰਮਈ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਤ ਚੰਦਰ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਤਰੇਈ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੱਤਿਆਜੀਤ ਰੇਅ ਦੇ ਦਾਦਾ ਉਪੇਂਦਰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਰੇਅ ਚੌਧਰੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਅਮਰੀਕੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਡੇਵਿਡ ਕੋਪਫ[10] ਨੋਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗਾਂਗੁਲੀ "ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਪੁੰਨ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਬ੍ਰਹਮੋ ਔਰਤ ਸੀ", ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦਵਾਰਕਾਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ "ਆਪਸੀ ਪਿਆਰ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ 'ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸੀ।" ਕੋਪਫ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਗਾਂਗੁਲੀ ਸਮਕਾਲੀ ਬੰਗਾਲੀ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਮੁਕਤ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸੀ, ਅਤੇ "ਹਾਲਾਤਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੀ ਉਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਧਾਰਨ ਬ੍ਰਹਮੋ ਲਈ ਇੱਕ ਇਨਾਮੀ ਖਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਜੋ ਬੰਗਾਲ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ।" [11]

ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੀ ਮੌਤ 3 ਅਕਤੂਬਰ 1923 ਨੂੰ ਹੋਈ, ਉਸੇ ਦਿਨ ਇੱਕ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।[1]

ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜੀਵਨ

ਸਕੂਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਾਦੰਬਿਨੀ ਨੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮਦਰਾਸ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਨੇ 1875 ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟਾਂ ਦਾ ਦਾਖਲਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਲਕੱਤਾ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ (ਸੀ.ਐੱਮ.ਸੀ.) ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਗਾਂਗੁਲੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ, ਦਵਾਰਕਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੇ ਇਸ ਮਿਆਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1884 ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਅਥਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ 20 ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਸੀ.ਐੱਮ.ਸੀ. ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਕਾਦੰਬਨੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ।

ਗਾਂਗੁਲੀ 23 ਜੂਨ 1883 ਨੂੰ ਔਰਤ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਖਤ ਅਲੋਚਨਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਲਈ 15 ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਮਿਲੀ। 1886 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਜੀ.ਬੀ.ਐਮ.ਸੀ. ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਦਵਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਡਾਕਟਰ ਬਣ ਗਈ। ਇਸ ਨਾਲ ਫਲੋਰੈਂਸ ਨਾਈਟਿੰਗਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ 1888 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਗਾਂਗੁਲੀ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਪੁੱਛਿਆ।

ਰਿਵਾਇਤੀ ਸਮਾਜ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਬਣਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ; ਦਰਅਸਲ, ਸੀ.ਐੱਮ.ਸੀ. ਦੇ ਕੁਝ ਅਧਿਆਪਕ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ 'ਤੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇ ਪਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਐਮਬੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੂੰ 1886 ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਬੰਗਾਲ (ਜੀਐਮਸੀਬੀ) ਦੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਉਸੇ ਸਾਲ, ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਲੇਡੀ ਡਫਰਿਨ ਵੁਮੈਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ, ਉਸ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਮਾਹਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਐਮਬੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਸਮਝ ਗਈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। 1893 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਐਡੀਨਬਰਗ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਐਡੀਨਬਰਗ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਈ ਪਹਿਲੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ, ਗਾਂਗੁਲੀ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ 'ਟ੍ਰਿਪਲ ਡਿਪਲੋਮਾ' ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ, ਐਲਆਰਸੀਪੀ (ਐਡਿਨਬਰਗ), ਐਲਆਰਸੀਐਸ (ਗਲਾਸਗੋ) ਅਤੇ ਜੀਐਫਪੀਐਸ (ਡਬਲਿਨ) ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਾਇਸੰਸਸ਼ੁਦਾ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ‘ਤੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਸੀਨੀਅਰ ਮਾਹਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਫਲ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇਪਾਲੀ ਰਾਜੇ ਦੇਵ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਜੰਗ ਬਹਾਦਰ ਰਾਣਾ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੇ 1895 ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।

ਗਾਂਗੁਲੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸੀ। ਉਹ 1889 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਛੇ ਔਰਤ ਪ੍ਰਤੀਨਧੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ 1906 ਦੇ ਔਰਤ ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਗੁਲੀ ਕਲਕੱਤਾ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਗਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਫਲ ਰਹੀ।

ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਵਰਗਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਲੋਚਨਾ

ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੀ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਐਡਿਨਬਰਗ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਬੰਗਾਲੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਬੰਗਬਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਵੇਸ਼ਵਾ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦਵਾਰਕਾਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੇ ਕੇਸ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਇਆ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਪਾਦਕ ਮਹੇਸ਼ ਪਾਲ ਨੂੰ 6 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ। [12][13]

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ

ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਅਲ ਪ੍ਰੋਥੋਮਾ ਕਾਦੰਬਿਨੀ ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਸਟਾਰ ਜਲਸ਼ਾ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੋਲੰਕੀ ਰਾਏ ਅਤੇ ਹਨੀ ਬਾਫਨਾ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨ।[14] ਕਾਦੰਬਿਨੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੰਗਾਲੀ ਲੜੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਊਸ਼ਾਸੀ ਰਾਏ ਨੇ ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ, 2020 ਵਿੱਚ ਜ਼ੀ ਬੰਗਲਾ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

18 ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ, ਗੂਗਲ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੋਮਪੇਜ 'ਤੇ ਡੂਡਲ ਨਾਲ ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੀ 160ਵੀਂ ਜਨਮ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਈ।[15][16]