ਕੇਦਾਰਾਗੌਲਾ ਰਾਗਮ

ਕੇਦਾਰਗੌਲਾ (ਉਚਾਰਨ ਕੀਦਾਰਾਗੌਲਾ) ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (28ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਹਰਿਕੰਭੋਜੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸਕੇਲ), ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਕੇਦਾਰਗੌਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯਾ ਸਕੇਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਅਰੋਹ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਸੁਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ। ਇਹ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ ਮੱਧਮਾਵਤੀ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗ ਸਕੇਲ ਹਰਿਕੰਭੋਜੀ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ। ਇਹ ਸਵੇਰ ਦਾ ਰਾਗ ਹੈ ^[1]

  

ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ

ਸੀ 'ਤੇ ਸ਼ਡਜਮ ਦੇ ਨਾਲ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਪੈਮਾਨਾ, ਜੋ ਕਿ ਮੱਧਮਾਵਤੀ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ

ਸੀ 'ਤੇ ਸ਼ਡਜਮ ਦੇ ਨਾਲ ਉਤਰਦਾ ਪੈਮਾਨਾ, ਜੋ ਕਿ ਹਰਿਕੰਭੋਜੀ ਸਕੇਲ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ

ਕੇਦਾਰਗੌਲਾ ਇੱਕ ਅਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰੋਹ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਵਿੱਚ ਗੰਧਾਰਮ ਅਤੇ ਧੈਵਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ-ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਓਡਵ ਰਾਗਮ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ) ਹਰਟਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈਃ

• ਆਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ2 ਮ1 ਪ ਨੀ2 ਸੰ [a]
• ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਨੀ2 ਧ2 ਪ ਮ1 ਗ3 ਰੇ2 ਸ [b]

ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸੁਰ ਹਨ ਸ਼ਡਜਮ, ਚਤੁਰੂਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ, ਪੰਚਮਮ ਅਤੇ ਕੈਸਿਕੀ ਨਿਸ਼ਧਮ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚਤੁਰੂਸ਼ਰੂਤੀ ਧੈਵਤਮ ਅਤੇ ਅੰਤਰ ਗੰਧਰਮ ਅਵਰੋਹੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸੰਕੇਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ, ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਕੇਦਾਰਗੌਲਾ ਰਾਗ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਗਮ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਇਹ ਹਨ।

• ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤਬੱਧ ਤੁਲਸੀ ਬਿਲਵਾ ਮਲਿਕਾਡੀ, ਓ ਜਗਨਾਥ, ਕਰੁਣਾਜਲਾਧੀ ਅਤੇ ਵੇਨੁਗਨਲੋਲੂਨੀ
• ਸ਼ਿਆਮਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਪਰਾਕੇਲਾ ਨੰਨੂ
• ਨੀਲਕੰਥਮ, ਨੀਲੋਤਪਾਲੰਬਿਕਾਈ ਅਤੇ ਅਭਯਾਮਬਿਕਾਇਆ ਐਨਯਮ ਨਜਾਨੇ ਮੁਥੁਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਦੁਆਰਾਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ
• ਪੁਚੀ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਯੰਗਰ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰਾਗੁਨਾ ਪਾਲੀਮਪਾਪੂਚੀ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਯੰਗਰ
• ਮਨਾਚਨਲੂਰ ਗਿਰੀਧਰਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਭਗਤੀ ਵਜੋਂ ਹਰੀਨੀ ਦੁਆਰਾ ਥੰਧਨੀ ਕਰੱਟਈ
• ਐਮੀ ਗਵਲੀਨੇ ਮਾਨਸ ਗਿਆਨਾਨੰਦ ਤੀਰਥ (ਓਗਿਰਾਲਾ ਵੀਰਾ ਰਾਘਵ ਸਰਮਾ) ਦੁਆਰਾ
• ਪਾਪਨਾਸਾਮ ਸਿਵਨ ਦੁਆਰਾ ਸਮੀਕੂ ਸਾਡ਼ੀ ਇਵਵਾਰੇ
• ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਗਾਨਕਲਾ ਵਿਦੁਨੀ
• ਅੰਡਾ ਰਾਮ ਸੌਂਦਰੀਅਮ-ਅਰੁਣਾਚਲ ਕਵੀ

ਹੋਰ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਕੁਮਾਰਮੰਗਲਮ ਵਿਦ ਦੁਆਰਾ ਜਯਾ ਜਯਾ ਗਜਮੁਖ ਲਾਵਨਿਆਸਾਰਾ। ਕੁਮਾਰਮੰਗਲਮ ਵਿਦ। ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਰਾਘਵਨ

ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ

ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ

• ਮੱਧਮਾਵਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਿਤੀ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਨੋਟ ਕੇਦਾਰਗੌਲਾ ਦੇ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਸਕੇਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸ ਰੇ2 ਮ1 ਪ ਨੀ2 ਸੰ- ਸੰ ਨੀ2 ਪ ਮ1 ਰੇ2 ਸ ਹੈ।
• ਯਧੁਕੁਲਾ ਕੰਭੋਜੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਸਿਕੀ ਨਿਸ਼ਧਮ ਦੀ ਥਾਂ ਉੱਚੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਧੈਵਤਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸ ਰੇ2 ਮ1 ਪ ਧ2 ਸੰ -ਸੰ ਨੀ2 ਧ2 ਨੀ2 ਪ ਮ1 ਗ3 ਰੇ2 ਸ ਹੈ।

ਨੋਟਸ

ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ

ਕੇਦਾਰਗੌਲਾ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।

• ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਸੰਗੀਤਬੱਧ ਤੁਲਸੀ ਬਿਲਵਾ ਮਲਿਕਾਡੀ, ਰਘੂਨੰਦਨਾ, ਧਰਮਥਮਾ, ਮਾ ਰਾਮਚੰਦਰਨੀਕੀ, ਰਾਮੂਨੀ ਮਾਰਵਾਕਾਵੇ, ਸਿੱਗੁਮਾਲੀ, ਵਨਜਾ ਨਯਨੁਦਾਨੀ, ਲਾਲੀ ਲਾਲਈਆ ਲਾਲੀ, ਵਰਿਜਾ ਨਯਨਾ, ਓ ਜਗੰਨਾਥਾ, ਕਰੁਣਾਜਲਧੀ ਅਤੇ ਵੇਣੂਗਨਾਲੋਲੂਨੀ
• ਸ਼ਿਆਮਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਪਰਾਕੇਲਾ ਨੰਨੂ
• ਨੀਲਕੰਥਮ ਭਜੇਹਮ, ਨੀਲੋਤਪਾਲੰਬਿਕਾਈ ਨਮਸਤੇ, ਬਾਲੰਬਿਕਾਇਆਹਾ ਤਵਾ ਭਗਤੀਹੋਮ, ਅਭਿਆਮਬਾ ਨਾਇਕ ਵਰ ਦਯਾਕਾ ਅਤੇ ਅਭਿਆਮਬਿਕਾਇਆਹਾ ਅਨਮ ਨਜਾਨੇ ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਦੁਆਰਾ
• ਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਕੋਲੂਵੁਡੀ ਭਗਤੀ, ਐਥਾਡੂ ਓ ਰਾਮੂਡੂ, ਆਦਰਮਾ ਪਦਾਰਮਾ, ਸੁਵੀ ਸੁਵੀ ਅਤੇ ਮਾਧਵਨਕੂ ਮੰਗਲਮ
• ਊਤੁੱਕਾਡੂ ਵੈਂਕਟ ਕਵੀ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸ਼ੀਥੋਹਮ
• ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਤਵਾਕਾ ਨਾਮਾਨੀ, ਦੇਵ ਮਾਮਾਈ ਅਤੇ ਜਲਜਨਭ ਮਾਮਾਵਾ
• ਸਾਰਾਗੁਨਾ ਪਾਲੀਮਪਾ-ਪੂਚੀ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਯੰਗਰ
• ਮਨਾਚਨਲੂਰ ਗਿਰੀਧਰਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਭਗਤੀ ਵਜੋਂ ਹਰੀਨੀ ਦੁਆਰਾ ਥੰਧਨੀ ਕਰੱਟਈ
• ਐਮੀ ਗਵਲੀਨੇ ਮਾਨਸ ਗਿਆਨਾਨੰਦ ਤੀਰਥ (ਓਗਿਰਾਲਾ ਵੀਰਾ ਰਾਘਵ ਸਰਮਾ) ਦੁਆਰਾ
• ਪਾਪਾਨਸਮ ਸਿਵਨ ਦੁਆਰਾ ਸਮੀਕੂ ਸਾਡ਼ੀ ਇਵਵਾਰੇ, ਸੰਗੀਤਾ ਤ੍ਰਿਮੁਰਥਿਗਲਾਈ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਨਟਾਮਿਡਮ ਪਦਨਪਾਪਨਾਸਾਮ ਸਿਵਨ
• ਰਾਮਾਸਵਾਮੀ ਸਿਵਨ ਦੁਆਰਾ ਨਟਨਮ ਸ਼ੇਯੂਮ ਪਦਨਾਰ
• ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਗਾਨਕਲਾ ਵਿਦੁਨੀ
• ਅੰਡਾ ਰਾਮ ਸੌਂਦਰੀਅਮ ਅਤੇ ਵਿੱਟੂ ਵਿਦਦਾ ਸੀਥਈਆਈ ਅਰੁਣਾਚਲਾ ਕਵੀ ਦੁਆਰਾਅਰੁਣਾਚਲ ਕਵੀ
• ਦੇਵ ਵਿਦਿਆਧਿਰਜਾ ਥੁਲਸੀਵਨਮ (ਆਰ. ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਨਾਇਰ)
• ਕੁਮਾਰਮੰਗਲਮ ਵਿਦ ਦੁਆਰਾ ਜਯਾ ਜਯਾ ਗਜਮੁਖ ਲਾਵਨਿਆਸਾਰਾ। ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਰਾਘਵਨ