ਗਿੱਧਾ

ਗਿੱਧਾ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਚਾਵਾਂ, ਉਮੰਗਾਂ, ਵਲਵਲਿਆਂ ਅਤੇ ਉਲਾਸ-ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਹੈ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜਨ-ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਥਾਂ ਬਣੀ ਰਹੀ ਹੈ।

ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਗਿੱਧਾ ਤਾੜੀ ਨਾਚ ਹੈ। ਨੱਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਖੜੋਤੀਆਂ ਹੋਰ ਮੁਟਿਆਰਾਂ (ਇਸਤਰੀਆਂ) ਤਾੜੀ ਮਾਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾੜੀ ਦਾ ਵਹਾਉ ਲੋਕ-ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਰੂਪਾਂ--ਬੋਲੀਆਂ, (ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ) ਅਤੇ ਟੱਪਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਟੱਪਿਆਂ ਅਤੇ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚਾਰੇ ਗਏ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾਚ-ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਿੱਧੇ ਦੀ ਤਾਲੀ ਜਾਂ ਤਾੜੀ ਅਤੇ ਬੋਲੀ (ਗਿੱਧਾ) ਜਾਂ ਟੱਪੇ ਦੇ ਬੋਲ ਵਿੱਚ ਰਸ ਅਤੇ ਇਕਸੁਰਤਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ "ਬੱਲੇ-ਬੱਲੇ ਬਈ, ਸ਼ਾਵਾ-ਸ਼ਾਵਾ" ਆਦਿ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਮਕਾਵੀਂ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਜੋੜ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਿੱਧਾ ਇੱਕਧੁਨ ਨੂੰ ਪਰਤੀਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਗਿੱਧੇ ਦੇ ਟੱਪੇ ਜਾਂ ਬੋਲ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇੱਕ ਹੁਲਾਰਾ ਜਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਿੱਧਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਆਹਾਂ, ਸਕੂਲ ਕਾਲਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ  ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਪਾਇਆ  ਜਾਂਦਾ ਹੈ |

ਇਤਿਹਾਸ

ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਿੱਧਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿੰਗ ਡਾਂਸ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਸੀ. ਭੰਗੜਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ, ਮਰਦਾ ਦੇ ਭੰਗੜਾ ਵਾਲੇ ਊਰਜਾ ਦਾ ਉਚ ਪੱਧਰ ਦਾ ਮੁਜਾਹਿਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆ ਹਨ।^[1]

ਭੇਸ਼ ਭੂਸ਼ਾ

ਕਿਸੇ ਵੀ ਲੋਕ ਨ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਉਚਿਤ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਹੀ ਵਾਕਫੀ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਉਪਕਰਣ ਨਾ ਉਸ ਦੀ ਪੇਸ਼ਗੀ ਦਿਤੀ ਜਾਵੇ। ਠੀਕ ਉਸੇ ਤਰਾਂ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਗਿੱਧਾ ਪਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਲਹਿੰਗੇ ਦੇ ਨਾਲ ਛੋਟੀ ਕਮੀਜ਼ (ਚੋਲੀ) ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਗਹਿਣੇ ਨਾਲ ਪਾਉਦੀਆ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਤੋਰ ਤੇ ਕਿ ਪੀਲੇ, ਹਰੇ, ਲਾਲ, ਜਾਮਨੀ, ਸੰਤਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ. ਪਰ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਔਰਤਾ ਇਹ ਨਾਚ ਨੇ ਇੱਕੋ ਰੰਗ ਦੇ ਸਲਵਾਰ ਕਮੀਜ਼ ਅਤੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ ਪਹਿਨਣ ਕੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲੋਕ ਨਾਚ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਮੱਥੇ ਤੇ ਟਿੱਕਾ ਲਾ ਕੇ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[2] ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਗਿੱਧੇ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿੱਚ ਸਲਵਾਰ ਕਮੀਜ਼ ਅਤੇ ਦੁਪੱਟਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪਹਿਰਾਵੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਲੋਕ ਨਾਚ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਨਾਚ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਢੋਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਗਿੱਧੇ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੋਣ।

ਨਵੀਨਤਾ

ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੋ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤਕ ਗਿੱਧੇ ਲੋਕ ਨਾਚ ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਵੀਨਤਾ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ੀ ਭਰੇ ਨਾਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਜੀਵੰਤ, ਊਰਜਾਵਾਨ ਨਾਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਰਪਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗਲੋਬਲ ਪ੍ਰਭਾਵ

ਗਿੱਧਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿੰਗ ਡਾਂਸ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਇਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਸੀ। ਔਰਤ ਰਤਾਂ ਉਸੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਮਰਦ ਭੰਗੜਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਗਿੱਧਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਰੀਵਾਦ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਢੰਗ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਰਾਵੇ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ) ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਿਓਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਮੰਚਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਵਜੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ। . [4] ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਿੱਧੇ ਦਾ ਰੂਪ ਵੰਡ ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਗਿੱਬ ਸ਼੍ਰੇਫਲਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪੁਰਸ਼ ਰੂਪ ਭੰਗੜੇ ਵਿੱਚ women'sਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਚ ਵਿਰੋਧੀ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ.

ਜਿਵੇਂ ਹੀ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਡਾਂਸ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਗਿਆ, ਭੰਗੜਾ ਅਤੇ ਗਿੱਧਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਡਾਂਸ ਦੇ ਰੂਪ ਕਾਲਜੀਏਟ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਡਾਂਸ ਪ੍ਰਸਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਡਰੈਸ ਕੋਡ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਰੋ

19 ਜਨਵਰੀ 2007 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਛੇ ਰੋਜ਼ਾ ਫੋਕ ਡਾਂਸ ਫੈਸਟੀਵਲ ‘ਲੋਕ ਤਰੰਗ’ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਚਕਾਰ

ਰਵਾਇਤੀ ਔਰਤਾਂ ਚਮਕਦਾਰ ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਲਵਾਰ ਕਮੀਜ਼ ਪਹਿਨਦੀਆਂ ਸਨ।ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਦੋ ਬਰੇਡਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਗਹਿਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਪਹਿਨੇ ਅਤੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਟਿੱਕਾ ਪਾ ਕੇ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.

ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪੰਜਾਬ ਲੋਕ ਨਾਚ ਪੰਜਾਬ ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿਧੀ ਦਾ ਲੋਹਾ ਮਨਵਾਇਆ ਹੈ। ਮਿਮਿਕਰੀ (ਨਕਲ) ਕਰਨਾ ਵੀ ਗਿੱਧੇ ਦਾ ਇੱਕ ਅਭਿੰਨ ਅੰਗ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਰੋਜਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ੋ

ਗਿੱਧੇ ਦੀ ਰੂਪ ਰੇਖਾ

ਗਿੱਧਾ (ਪੰਜਾਬੀ: گدها, ਗਿੱਧਾ, ਗਿੱਧਾ) ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਡਾਂਸ ਅਕਸਰ ਰਿੰਗ ਡਾਂਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨਾਚ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭੰਗੜੇ ਜਿੰਨਾ ਇਨਾ ਰਜਾਵਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਰਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਨਾਰੀ ਮਿਹਰ, ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਅਤੇ ਲਚਕਤਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਰੰਗੀਨ ਡਾਂਸ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਕਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਨਾਚ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮੌਕਿਆਂ' ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਟੋਲੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ: ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 4

• ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਜ਼: ਹੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾੜੀਆਂ
• ਵਰਗ: ਇਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ^[3]