ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਰਾਜੋਆਣਾ

ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਰਾਜੋਆਣਾ, 31 ਅਗਸਤ 1995 ਨੂੰ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ (ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ) ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਏ ਗਏ ਮੁਲਜਮਾਂ ਵਿੱਚੋ ਮੁੱਖ ਦੋਸ਼ੀ ਹੈ।^[1][2]

ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਰਾਜੋਆਣਾ
ਜਨਮ	23 ਅਗਸਤ 1967[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਰਾਜੋਆਣਾ ਕਲਾਂ, ਰਾਏਕੋਟ, ਪੰਜਾਬ
ਨਾਗਰਿਕਤਾ	ਭਾਰਤੀ
ਪੇਸ਼ਾ	ਸਾਬਕਾ ਪੁਲਿਸ ਕਾਂਸਟੇਬਲ
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ	ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ
ਲਹਿਰ	ਆਜ਼ਾਦ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਮਲੈਂਡ ਖਾਲਿਸਤਾਨ

1 ਅਗਸਤ 2007 ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਰਾਜੋਆਣਾ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ।^[3][4]

ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਅਤੇ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਬੈਕਅੱਪ ਮਨੁੱਖੀ ਬੰਬ ਸੀ, ਜੇ ਦਿਲਾਵਰ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ।^[5]

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ

ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ 23 ਅਗਸਤ 1967 ਨੂੰ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਰਾਏਕੋਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਾਜੋਆਣਾ ਕਲਾਂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਗ਼ਜ਼ਲ, ਨਾਵਲ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਅਤੇ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।^[6]

ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹੱਤਿਆ

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 1992 ਤੋਂ 1995 ਦੌਰਾਨ, ਜਦੋਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਵੱਖਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, 25 ਹਜ਼ਾਰ ਸਿੱਖ ਨਾਗਰਿਕ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਜਾਂ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਪੱਖ ਫਾਂਸੀਆਂ ਦੇ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।^[7]

ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੁਲਿਸ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਰਾਜੋਆਣਾ ਨੇ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰ ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਜੈਸਿੰਗਵਾਲਾ ਨਾਲ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਿੱਕਾ ਟੌਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਜੈਸਿੰਘਵਾਲਾ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਬੰਬ ਅਤੇ ਰਾਜੋਆਣਾ ਨੂੰ ਬੈਕਅੱਪ ਵਜੋਂ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਾਵਰ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। 31 ਅਗਸਤ 1995 ਨੂੰ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ 17 ਹੋਰਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 25 ਦਸੰਬਰ 1997 ਨੂੰ ਰਾਜੋਆਣਾ ਨੇ ਇਸ ਹੱਤਿਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਿਆ।^[8]

ਫੈਸਲਾ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ

ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ "ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਕਬੂਲ" ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਵਿਖਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਲੈਣ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਦੋਹਰਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਤੇ 1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਦੰਗਿਆਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਆਰੋਪ ਲਗਾਇਆ। "ਰਾਜੋਆਣਾ" ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਚਿੱਠੇ ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਉਹਨਾਂ (ਭਾਰਤੀ ਕੋਰਟਾਂ) ਤੋਂ ਦਇਆ ਦੀ ਮੰਗ, ਮੇਰੇ ਦੂਰ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।"

ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਿਆਂ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਦੰਗਿਆਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦੋਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਭੇਦਭਾਵ ਬਾਰੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ।^[9]

1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਦੰਗਿਆਂ ਵੇਲੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ 1984 ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ ਜਿਹੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਹਵਾਲੇ ਦੇ ਕੇ ਰਾਜੋਆਣਾ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।^[10]

ਰਾਜੋਆਣਾ ਨੂੰ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਫਾਂਸੀ 31 ਮਾਰਚ 2012 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿਚ, ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਗੋਲਡਨ ਟੈਂਪਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗੀ) ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਗੁਰਦੇ, ਦਿਲ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੋੜਵੰਦ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ। 28 ਮਾਰਚ 2012 ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਜਥੇਬੰਦੀ ਐਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ ਦੁਆਰਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਫਾਂਸੀ' ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ।

ਆਪਣੀ ਫਾਂਸੀ ਤੇ ਰੋਕ ਲੱਗਣ 'ਤੇ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਪੰਥ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਾ ਹੈ (ਜਿਸਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ) ਅਤੇ ਕੋਈ ਪਛਤਾਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।^[11]

ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।" ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਹਰੇਕ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਖਾਲਸਾ ਧਰਮ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਫਾਂਸੀ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਊਂਗਾ। ਰਹਿਣ 'ਤੇ ਮੇਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।^[12] ਮੈਂ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ 'ਤੇ ਧੱਕਾ ਲਾਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੇਰੀ ਫਾਂਸੀ ਟਾਲੀ ਗਈ ਹੈ। "ਐਨਡੀਪੀ ਜਸਟਿਸ ਕ੍ਰਿਟਿਕ ਅਤੇ ਜਗਮੀਤ ਸਿੰਘ^[13] ਓਨਟਾਰੀਓ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਓਨਟਾਰੀਓ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਾਵਰ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦਾ ਹੈ।^[14]

ਅਵਾਰਡ

23 ਮਾਰਚ 2012 ਨੂੰ, ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੁਆਰਾ ਖਾਲਸਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸੀਟ ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ "ਲਿਵਿੰਗ ਮਾਰਟਿਅਰ" ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰਾਜੋਆਣਾ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖ਼ਿਤਾਬ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰੰਤੂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 27 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਖਿਤਾਬ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ "ਹੋਰ ਪੱਕਾ" ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।^[15][16]

ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਤੋਂ ਉਸੇ ਆਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ "ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਾਰਟਰ" ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।