ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਰਾਗਮ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ । ਇਹ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ 72ਵੀਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ 52ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗਮ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮੁਥੁਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਰਾਮਮਨੋਹਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 |
ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ
ਇਹ 9ਵੇਂ ਚੱਕਰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਵਿੱਚ ਚੌਥਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਮਾ-ਭੂ ਹੈ। ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੁਰ ਸੰਗਤੀ 'ਸਾ ਰਾ ਗੁ ਮੀ ਪਾ ਧੀ ਨੀ ' ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ(ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਦੀ ਬਣਤਰ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):
- ਅਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ1 ਗ3 ਮ2 ਪ ਧ2 ਨੀ2 ਸੰ[a]
- ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਨੀ2 ਧ2 ਪ ਮ2 ਗ3 ਰੇ1 ਸ[b]
(ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਯਮ, ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਧੈਵਤਮ, ਕੈਸੀਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਨੋਟ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਹੈ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸੁਰ ਅਰੋਹ-ਅਵਰੋਹ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ) ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹ ਚੱਕਰਵਾਕਮ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਮਮ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 16ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਹੈ।
Remove ads
ਜਨਯ ਰਾਗਮ
ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਛੋਟੇ ਜਨਯ ਰਾਗਮ (ਉਤਪੰਨ ਸਕੇਲ) ਇਸ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੂਚੀ ਲਈ ਜਨਯ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵੇਖੋ।
ਰਚਨਾਵਾਂ
ਇੱਥੇ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
- ਸਵਤਥੀ ਥਿਰੂਨਲ ਰਾਮ ਵਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸੰਮੋਦਮ ਪਰੀਪਾਲਿਆਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਰਾਮ ਵਰਮਾ
- ਮੰਗਲਮਪੱਲੀ ਬਾਲਾਮੁਰਲੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾਦੇਵਮਨਿਸ਼ਮ
- ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਾਮਯਾਮ ਸਦਾ ਰਹੂਮ ਅਤੇ ਮਾਤੰਗੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਜਰਾਜੇਸ਼ਵਰੀ
- ਕੋਰਿਨਵਾਰਾ ਮੋਸਾਗੂ-ਪਟਨਾਮ ਸੁਬਰਾਮਣੀਆ ਅਈਅਰ
- ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ "ਸੰਦੇਹਾਮੁਨੂ ਡੀਅਰਪਵਈਆ"
- "ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਜਾ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰੀ" ਥੰਜਾਵੁਰੂ ਪੋਨਾਇਆ ਪਿਲਾਈ ਦੁਆਰਾ
ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ
ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ
ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ
ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਦੇ ਸੁਰ ਜਦੋਂ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ 6 ਸਵਰਮ (ਰੀ ਤੋਂ ਨੀ) ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਉੱਤੇ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ, ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਡਜਮ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਨੁਸਾਰੀ ਨੋਟ ਆਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਕਦਮ ਹੈ।
Remove ads
ਸੰਰਚਨਾ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਣ
ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ । ਇਹ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ 72ਵੀਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ 52ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗਮ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮੁਥੁਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਰਾਮਮਨੋਹਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ
ਇਹ 9ਵੇਂ ਚੱਕਰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਵਿੱਚ ਚੌਥਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਮਾ-ਭੂ ਹੈ। ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੁਰ ਸੰਗਤੀ 'ਸਾ ਰਾ ਗੁ ਮੀ ਪਾ ਧੀ ਨੀ ' ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ(ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਦੀ ਬਣਤਰ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):
- ਅਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ1 ਗ3 ਮ2 ਪ ਧ2 ਨੀ2 ਸੰ[a]
- ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਨੀ2 ਧ2 ਪ ਮ2 ਗ3 ਰੇ1 ਸ[b]
(ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਯਮ, ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਧੈਵਤਮ, ਕੈਸੀਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਨੋਟ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਹੈ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸੁਰ ਅਰੋਹ-ਅਵਰੋਹ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ) ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹ ਚੱਕਰਵਾਕਮ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਮਮ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 16ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਹੈ।
Remove ads
ਜਨਯ ਰਾਗਮ
ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਛੋਟੇ ਜਨਯ ਰਾਗਮ (ਉਤਪੰਨ ਸਕੇਲ) ਇਸ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੂਚੀ ਲਈ ਜਨਯ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵੇਖੋ।
ਰਚਨਾਵਾਂ
ਇੱਥੇ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਮਪ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ
ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ
ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ
ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸੰਰਚਨਾ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਣ
ਇਹ 9ਵੇਂ ਚੱਕਰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਵਿੱਚ ਚੌਥਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਯਾਦਗਾਰੀ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਮਾ-ਭੂ ਹੈ। ਯਾਦਗਾਰੀ ਵਾਕੰਸ਼ ਸਾ ਰੇ ਗੁ ਮੀ ਪ ਧੀ ਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):
- ਅਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ1 ਗ3 ਮ2 ਪ ਧ2 ਨੀ2 ਸੰ
- ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਨੀ2 ਧ2 ਪ ਮ2 ਗ3 ਰੇ1 ਸ
(ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਯਮ, ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਧੈਵਤਮ, ਕੈਸੀਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਸੁਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਹੈ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗ ਹੈ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਸੁਰ ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ(ਅਰੋਹ ਅਵੋਰਹ) ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹ ਚੱਕਰਵਾਕਮ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਮਮ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 16ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਹੈ।
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads