ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ

ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Social science; ਅਕਸਰ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਜੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਮਾਜਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਸਮਾਜਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਖੇਤਰ, ਮੂਲ "ਸਮਾਜ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ", ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਹੁਣ ਅਕਾਦਮਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਭੂਗੋਲ, ਇਤਿਹਾਸ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਸੰਚਾਰ ਅਧਿਐਨ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।^[1]

ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਮਾਜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਸਖ਼ਤ ਆਧੁਨਿਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਉਲਟ, ਵਿਆਖਿਆਵਾਦੀ ਜਾਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਨੁਭਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਝੂਠੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਮਾਜਿਕ ਆਲੋਚਨਾ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਵਿਆਖਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਵਿਆਪਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਧੁਨਿਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ, ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਕਸਰ ਬਹੁਪੱਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਮਾਤਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਗੁਣਾਤਮਕ ਖੋਜ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ)।^[2] ਡਿਜੀਟਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ^[3] ਪਹੁੰਚਾਂ, ਵੱਡੇ ਡੇਟਾ, ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟੇਸ਼ਨਲ ਟੂਲਸ ਨੂੰ ਵਧਦੀ ਹੋਈ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ ਖੋਜ ਸ਼ਬਦ ਨੇ ਵੀ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਟੀਚੇ ਅਤੇ ਢੰਗ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ (ਬ੍ਰਾਂਚਾ)

• ਲੇਖਾਕਾਰੀ (ਅਕਾਉੰਟਿੰਗ)
• ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ
• ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ
• ਖੇਤਰ ਅਧਿਐਨ
• ਵਿਵਹਾਰ ਵਿਗਿਆਨ
• ਕਾਰਟੋਗ੍ਰਾਫੀ
• ਬੋਧਾਤਮਕ ਵਿਗਿਆਨ
• ਵਣਜ
• ਸੰਚਾਰ ਅਧਿਐਨ
• ਅਪਰਾਧ ਵਿਗਿਆਨ
• ਅਪਰਾਧ ਵਿਗਿਆਨ
• ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ
• ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਗਿਆਨ
• ਜਨਸੰਖਿਆ
• ਵਿਕਾਸ ਅਧਿਐਨ
• ਪ੍ਰਵਚਨ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ
• ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ
• ਸਿੱਖਿਆ
• ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਗਿਆਨ
• ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨ
• ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ
• ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਧਿਐਨ
• ਨੈਤਿਕਤਾ
• ਏਥਨੋਬੋਟਨੀ
• ਏਥਨੋਗ੍ਰਾਫੀ
• ਏਥਨੋਲੋਜੀ
• ਵਿੱਤ
• ਲੋਕ-ਕਥਾ ਅਧਿਐਨ
• ਭਵਿੱਖ ਅਧਿਐਨ
• ਲਿੰਗ ਅਧਿਐਨ
• ਭੂਗੋਲ
• ਵਿਸ਼ਵ ਅਧਿਐਨ
• ਇਤਿਹਾਸ
• ਘਰ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ
• ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
• ਉਦਯੋਗਿਕ ਸੰਬੰਧ
• ਸੂਚਨਾ ਵਿਗਿਆਨ
• ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਬੰਧ
• ਪੱਤਰਕਾਰੀ
• ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਵਾਤਾਵਰਣ
• ਕਾਨੂੰਨ
• ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
• ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਗਿਆਨ
• ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ
• ਪ੍ਰਬੰਧਨ
• ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿਗਿਆਨ
• ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ
• ਮੀਡੀਆ ਅਧਿਐਨ
• ਫੌਜੀ ਵਿਗਿਆਨ
• ਸੰਗਠਨ ਵਿਵਹਾਰ
• ਸੰਗਠਨ ਅਧਿਐਨ
• ਪੈਰਾਲੀਗਲ ਅਧਿਐਨ
• ਪੈਨੋਲੋਜੀ
• ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ
• ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ
• ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ
• ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ
• ਜਨਤਕ ਨੀਤੀ
• ਜਨਤਕ ਸੰਬੰਧ
• ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ
• ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ
• ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜ
• ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ
• ਰਣਨੀਤਕ ਅਧਿਐਨ
• ਰਣਨੀਤਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
• ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ
• ਟਿਕਾਊਤਾ ਅਧਿਐਨ
• ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ