ਹਾਜੀ ਮਸਤਾਨ

ਮਸਤਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ (1 ਮਾਰਚ 1926 – 25 ਜੂਨ 1994) ਨੂੰ ਹਾਜੀ ਮਸਤਾਨ ਜਾਂ ਸੁਲਤਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧ ਗਿਰੋਹ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ, ਜੋ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਬੰਬਈ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਉਹ 1960 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1980 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਮਾਫੀਆ ਗੈਂਗ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬਦਨਾਮ ਤਿਕੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਸ ਤਿਕੜੀ ਵਿਚ ਪਠਾਨ ਗੈਂਗ ਦੇ ਕਰੀਮ ਲਾਲਾ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੈਂਗ ਨੇਤਾ ਵਰਦਰਾਜਨ ਮੁਦਲੀਆਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।^[1]

ਹਾਜੀ ਮਸਤਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ
ਜਨਮ	(1926-03-01)1 ਮਾਰਚ 1926 ਰਾਮਾਨਾਥਮਪੁਰਮ, ਮਦਰਾਸ ਪ੍ਰਾਂਤ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ (ਹੁਣ ਤਮਿਲਨਾਡੂ, ਭਾਰਤ ਵਿਚ)
ਮੌਤ	25 ਜੂਨ 1994(1994-06-25) (ਉਮਰ 68) ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲ	ਭਾਰਤੀਅ ਮਿਨੋਰੀਟੀਜ ਸੁਰੱਖਸ਼ਾ ਮਹਾਸੰਘ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	ਸਫ਼ਰਾ ਬਾਈ
ਬੱਚੇ	3

ਆਪਣੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਸਤਾਨ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤਸਕਰੀ ਸਿੰਡੀਕੇਟ ਚਲਾਇਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਕੀਤੀ।

ਮਸਤਾਨ ਇੱਕ ਚਲਾਕ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਚਲਾਕ ਸੌਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸਬੰਧ ਬਣਾਏ ਰੱਖੇ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਵਿਰੋਧੀ ਗੈਂਗਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਲਾਲਾ, ਮੁਦਲੀਆਰ, ਹਸਨ ਪਟਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਸੁਪਰੀਮੋ ਬਾਲ ਠਾਕਰੇ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਸਨ।^[2][3]

ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ, ਮਸਤਾਨ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ। ਇਸ ਲਈ, ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਉਸਨੂੰ ਜਨਤਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਹਸਤੀਆਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।^[4]

ਮਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮਾਫੀਆ ਡਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਮਿਸਾਲ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜੇ, ਚਿੱਟੇ ਜੁੱਤੇ, ਚਿੱਟੀਆਂ ਮਰਸਡੀਜ਼ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਸਮੇਤ ਆਪਣੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ "ਸਟਾਈਲ ਆਈਕਨ" ਵਜੋਂ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮਸਤਾਨ ਨੇ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।^[5]