ਅਮਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ

ਅਮਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ (22 ਜੂਨ 1932-12 ਜਨਵਰੀ 2005) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ ਸੀ। ਐਕਟਰ ਵਜੋਂ ਨਿਸ਼ਾਂਤ, ਮੰਥਨ ਅਤੇ ਭੂਮਿਕਾ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਖਲਨਾਇਕ ਦੇ ਰੁਪ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਖੱਟੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1984 ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਸਟੀਵੇਨ ਸਪੀਲਬਰਗ ਦੀ ਫਿਲਮ ਇੰਡਿਆਨਾ ਜੋਂਸ ਐਂਡ ਦ ਟੈਂਪਲ ਆਫ ਡੂਮ ਵਿੱਚ ਮੋਲਾਰਾਮ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਜੋ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਿਤ ਰਹੀ। ਇਸ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਮੁੰਡਿਆ ਕਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਖਲਨਾਇਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਮਿਲੀ। ਪੇਸ਼ਾਵਰਾਨਾ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਲੋਂ ਕੰਮ ਕਰਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਮਾਂਤਰ ਜਾਂ ਵੱਖ ਹੱਟ ਕਰ ਬਨਣ ਵਾਲੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਰਹੇ। ਫਿਰ ਆਇਆ ਖਲਨਾਇਕ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਤੋਂ ਹਟਕੇ ਚਰਿੱਤਰ ਐਕਟਰ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਅਮਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ ਦਾ ਦੌਰ। ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਭਿਨੇ ਕਲਾ ਦਾ ਜਾਦੂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ।

ਅਮਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ
Amrish Puri at the premiere of The Hero: Love Story of a Spy
ਜਨਮ	ਅਮਰੀਸ਼ ਲਾਲ ਪੁਰੀ (1932-06-22)22 ਜੂਨ 1932 ਜਲੰਧਰ, ਪੰਜਾਬ ਸੂਬਾ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	12 ਜਨਵਰੀ 2005(2005-01-12) (ਉਮਰ 72) ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ
ਕਬਰ	ਸਸਕਾਰ
ਪੇਸ਼ਾ	ਫਿਲਮ ਅਭਿਨੇਤਾ
ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ	1970–2005
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	Urmila Diveker (1957–2005) (her death)
ਬੱਚੇ	Rajiv, Namrata
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਅਮਰੀਸ਼ ਲਾਲ ਪੁਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਾਲਾ ਨਿਹਾਲ ਚੰਦ ਅਤੇ ਵੇਦ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।^[1] ਉਸ ਦੇ ਚਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਸਨ, ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਚਮਨ ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਮਦਨ ਪੁਰੀ (ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਕਲਾਕਾਰ ਸਨ), ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਚੰਦਰਕਾਂਤ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਭਰਾ, ਹਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ ਸੀ। ਉਹ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਗਾਇਕ ਕੇ. ਐਲ. ਸਹਿਗਲ ਦਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਸੀ।

ਕੈਰੀਅਰ

ਪੁਰੀ ਨੇ 1967 ਅਤੇ 2005 ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ 400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਖਲਨਾਇਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਹਿੱਟ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸਕ੍ਰੀਨ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰਮਚਾਰੀ ਰਾਜ ਬੀਮਾ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲੇਬਰ ਐਂਡ ਇਨਪਲੌਇਮੈਂਟ (ਈ.ਐਸ.ਆਈ.ਸੀ) ਦੇ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਉਸਨੇ ਸਤਿਆਦੇਵ ਦੂਬੇ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅਖੀਰ ਉਹ ਇੱਕ ਸਟੇਜ ਐਕਟਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ 1979 ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।^[2] ਇਸ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਬਣਨ ਨਾਲ ਛੇਤੀ ਹੀ ਇਸ ਨੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

ਮੌਤ

27 ਮਈ 2004 ਨੂੰ ਮਰੀਓਡਿਸਪਲੈਕਸ ਸਿੰਡ੍ਰੋਮ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਜਾ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਦੀ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸਰਜਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਕੌਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 12 ਜਨਵਰੀ 2005 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 7.30 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।^[3] ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ 13 ਜਨਵਰੀ 2005 ਨੂੰ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਪਾਰਕ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।^[4]

ਸਨਮਾਨ

• 1968: ਮਹਾਰਸ਼ਟਰ ਸਟੇਟ ਡਰਾਮਾ
• 1979: ਥੀਏਟਰ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ
• 1986: ਮੇਰੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ
• 1991: ਮਹਾਰਸ਼ਟਰ ਸਟੇਟ ਗੌਰਵ ਪੁਰ ਫਿਲਮ ਘਾਤਕ ਲਈ
• 1997: ਸਟਾਰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਅਵਾਰਡ, ਫਿਲਮ ਘਾਤਕ ਲਈ
• 1998: ਵਧੀਆ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਫਿਲਮ ਵਿਰਾਸਤ ਲਈ
• 1998: ਸਟਾਰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਅਵਾਰਡ, ਫਿਲਮ ਵਿਰਾਸਤ ਲਈ